Inperatibo: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

18:19, 23 urtarrila 2021ko berrikusketa

Inperatiboa (ingelesez: imperative mood) modu gramatikoa da, aditzen bidez agindu bat edo eskaera bat adierazten duena. Oso zabalduta dago hizkuntzen artean.

Idazterakoan inperatiboa duten esaldiak harridura ikurra («!») dute amaieran sarritan.

Euskaran era bat baino gehiago daude inperatiboa adierazteko, adibidez, «ekarri» — «bekar, bekartza» edo «etorri» — «zatoz, etor zaitez».

Munduko hizkuntzetan

Hainbat hizkuntzetako aditzak ez dira aldatzen inperatiboan — ingelesan, adibidez: give «eman» — Give me! «Emaidazu!», sarritan let hitza gehitzen da: talk «hitz egin» — Let me talk! «Utzi hitz egiten!»; edo samoeran: siva «dantzatu» — Siva! «Dantzatu!».

Hizkuntza batzuetan nahiko zaila da inperatiboa osatzea eta arau asko daude, hala nola, eslaviar hizkuntzetan: powiedzieć «esan» — Powiedz mi «esaidazu», rosnąć «hazi (aditza)» — Rośnij! «Hazi!», jeść «jan» — Jedz! «Jan!» (poloniera); finlandiera edo bepsaeran (uraldar hizkuntzen kideak): hizkuntza horietako inperatiboa aditzaren erroaren arabera osatzen da eta erroak ez dira ageriak sarritan, beraz, ikasi behar dira.

Latinak arau bakunak ditu inperatiboa osatzeko, -re atzizkia kentzea edo -te atzikia gehitzea behar dira horretarako: monēre «aholku bat eman» — Monē «Emaidazu aholku bat», Monēte «Emaidazue aholku bat»; salbuespenak: dicere «hitz egin» — dic, ducere «bideratu, gidatu» — duc, facere «egin» — fac.

Koreerak hainbat estilo maila («hizketaren estiloak», hau da, begirunea adierazteko edo lagunartean erabiltzeko) ditu eta horien arabera aditz bat aldatzen da inperatiboan.

Erreferentziak

Ikus, gainera

Euskal aditz

Kanpo estekak

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-'''Imperatiboa''' ([[Ingeles|ingelesez]]: ''imperative mood'') [[modu (hizkuntzalaritza)|modu]] [[Gramatika|gramatikoa]] da, [[Aditz|aditzen]] bidez agindu bat edo eskaera bat adierazten duena. Oso zabalduta dago hizkuntzen artean.
+'''Inperatiboa''' ([[Ingeles|ingelesez]]: ''imperative mood'') [[modu (hizkuntzalaritza)|modu]] [[Gramatika|gramatikoa]] da, [[Aditz|aditzen]] bidez agindu bat edo eskaera bat adierazten duena. Oso zabalduta dago hizkuntzen artean.
-Idazterakoan imperatiboa duten esaldiak [[Harridura ikur|harridura ikurra]] («!») dute amaieran sarritan.
+Idazterakoan inperatiboa duten esaldiak [[Harridura ikur|harridura ikurra]] («!») dute amaieran sarritan.
-[[Euskara|Euskaran]] era bat baino gehiago daude imperatiboa adierazteko, adibidez, «ekarri» — «bekar, bekartza» edo «etorri» — «zatoz, etor zaitez».
+[[Euskara|Euskaran]] era bat baino gehiago daude inperatiboa adierazteko, adibidez, «ekarri» — «bekar, bekartza» edo «etorri» — «zatoz, etor zaitez».
 == Munduko hizkuntzetan ==
-Hainbat hizkuntzetako aditzak ez dira aldatzen imperatiboan — [[Ingeles|ingelesan]], adibidez: ''give'' «eman» — ''Give me!'' «Emaidazu!», sarritan ''let'' hitza gehitzen da: ''talk'' «hitz egin» — ''Let me talk!'' «Utzi hitz egiten!»; edo [[Samoera|samoeran]]: ''siva'' «dantzatu» — ''Siva!'' «Dantzatu!».
+Hainbat hizkuntzetako aditzak ez dira aldatzen inperatiboan — [[Ingeles|ingelesan]], adibidez: ''give'' «eman» — ''Give me!'' «Emaidazu!», sarritan ''let'' hitza gehitzen da: ''talk'' «hitz egin» — ''Let me talk!'' «Utzi hitz egiten!»; edo [[Samoera|samoeran]]: ''siva'' «dantzatu» — ''Siva!'' «Dantzatu!».
-Hizkuntza batzuetan nahiko zaila da imperatiboa osatzea eta arau asko daude, hala nola, [[Eslaviar hizkuntzak|eslaviar hizkuntzetan]]: ''powiedzieć'' «esan» — ''Powiedz mi'' «esaidazu», ''rosnąć'' «hazi (aditza)» — ''Rośnij!'' «Hazi!», ''jeść'' «jan» — ''Jedz!'' «Jan!» ([[poloniera]]); [[finlandiera]] edo [[Bepsaera|bepsaeran]] ([[Uraldar hizkuntzak|uraldar hizkuntzen]] kideak): hizkuntza horietako imperatiboa aditzaren erroaren arabera osatzen da eta erroak ez dira ageriak sarritan, beraz, ikasi behar dira.
+Hizkuntza batzuetan nahiko zaila da inperatiboa osatzea eta arau asko daude, hala nola, [[Eslaviar hizkuntzak|eslaviar hizkuntzetan]]: ''powiedzieć'' «esan» — ''Powiedz mi'' «esaidazu», ''rosnąć'' «hazi (aditza)» — ''Rośnij!'' «Hazi!», ''jeść'' «jan» — ''Jedz!'' «Jan!» ([[poloniera]]); [[finlandiera]] edo [[Bepsaera|bepsaeran]] ([[Uraldar hizkuntzak|uraldar hizkuntzen]] kideak): hizkuntza horietako inperatiboa aditzaren erroaren arabera osatzen da eta erroak ez dira ageriak sarritan, beraz, ikasi behar dira.
-[[Latin|Latinak]] arau bakunak ditu imperatiboa osatzeko, ''-re'' [[Atzizki|atzizkia]] kentzea edo ''-te'' atzikia gehitzea behar dira horretarako: ''monē'''re''''' «aholku bat eman» — ''Monē'' «Emaidazu aholku bat», ''Monē'''te''''' «Emaidazue aholku bat»; salbuespenak: ''dicere'' «hitz egin» — ''dic'', ''ducere'' «bideratu, gidatu» — ''duc'', ''facere'' «egin» — ''fac''.
+[[Latin|Latinak]] arau bakunak ditu inperatiboa osatzeko, ''-re'' [[Atzizki|atzizkia]] kentzea edo ''-te'' atzikia gehitzea behar dira horretarako: ''monē'''re''''' «aholku bat eman» — ''Monē'' «Emaidazu aholku bat», ''Monē'''te''''' «Emaidazue aholku bat»; salbuespenak: ''dicere'' «hitz egin» — ''dic'', ''ducere'' «bideratu, gidatu» — ''duc'', ''facere'' «egin» — ''fac''.
-[[Koreera|Koreerak]] hainbat estilo maila («hizketaren estiloak», hau da, begirunea adierazteko edo lagunartean erabiltzeko) ditu eta horien arabera aditz bat aldatzen da imperatiboan.
+[[Koreera|Koreerak]] hainbat estilo maila («hizketaren estiloak», hau da, begirunea adierazteko edo lagunartean erabiltzeko) ditu eta horien arabera aditz bat aldatzen da inperatiboan.
 == Erreferentziak ==