Uholde: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

22:34, 5 martxoa 2021ko berrikusketa

Uholdea lur eremuak urez estaltzea da^[1], ohiko lekuetatik gainezka egiten duenean, adibidez euri jasen ondorioz ibaiek gainezka egitean edo tsunamiengatik itsas-maila igotzean. Beste hainbat arrazoi ere izan dezake, hala nola elur urtzea, urtegi baten haustura, maila freatikoaren igoera edo urakanak eragindako itsas-mailaren igoera.

Ibai-uholdeak aldizkako prozesu naturalak dira eta ibai-ordokien sortzaile nagusiak, non ibaiertzeko lur emankorrek nekazaritza garatzean ahalbidetu duen. Horien adibide garbiak dira Nilo ibaiaren harana eta Mesopotamia.

Uholdea da munduko arrisku natural nagusienetako bat eta kalte gehien sortzen duen hondamen naturala. 1996-2005 aldian, munduko hondamendi naturalen %80 meteorologikoak edo hidrologikoak izan ziren. 1973 eta 1997 artean, uholdeek urtean batez beste 66 milioi pertsonei eragin zieten eta egoerak okerrera egin du kostaldeko herri askotan^[2]^[3]: 136 metropoli nagusietan egindako ikerketa batean itsas mailaren goratzeak eragin lezaken kostua kalkulatzeko, uholdeek 1.000 milioi inguru kostua eragingo lukete urtero 2010etik 2050era, hiri horientzat bakarrik^[4].

Euskal Herrian

Sakontzeko, irakurri: «Uholde historikoak Euskal Herrian»

1983ko uholdeak izan ziren oso larriak, Euskal Herrian eta bereziki Bizkaian kalte ugariak eragin zituztenak. Mungian eta inguruko herrietan Butroe ibaiak, eta Gobelak Getxon zein Berangon ere kalte handiak eragin dituzte azken urteetan.

2008ko ekainaren 1ean uholde larriak gertatu ziren Bizkaian, Getxo eta Berangon besteak beste.

2011ko azaroaren 5tik azaroaren 7ra Gipuzkoa, Bizkaia eta Nafarroako iparraldean (batez ere Baztan eskualdean) jazo ziren, ondorioz Irunen pertsona bat hil eta Derion beste pertsona bat desagertu zelarik.

2015eko urtarrilaren 13an zabaldu zenez, 100 ziren EAEn uholdeak jasateko arriskua zuten tokiak^[5].

Erreferentziak

↑ Uholde Euskaltzaindiaren hiztegian (kontsulta: 2021-03-05)
↑ (Ingelesez) Hanson, S. et al. A global ranking of port cities with high exposure to climate extremes. Climatic Change 104, 89–111 (2011).
↑ (Ingelesez) De Sherbinin, A., Schiller, A. & Pulsipher, A. The vulnerability of global cities to climate hazards. Environ. Urban. 19, 39–64 (2007).
↑ (Ingelesez) « Future flood losses in major coastal cities » ; Nature aldizkaria, 2013-8-18.
↑ «100», Berria, 2015-01-14

Ikus, gainera

Kanpo estekak

: Uholdeak: adabakietatik neurri eragikorretara erreportajea Argia astekarian (2013)
: "Uholdeak: konponbide berriak betiko arazoari". Zientzia.net (2013)

Datuak: Q8068
Multimedia: Floods / Q8068

[Euskaltzaindia-1] Uholde Euskaltzaindiaren hiztegian (kontsulta: 2021-03-05)

[2] (Ingelesez) Hanson, S. et al. A global ranking of port cities with high exposure to climate extremes. Climatic Change 104, 89–111 (2011).

[3] (Ingelesez) De Sherbinin, A., Schiller, A. & Pulsipher, A. The vulnerability of global cities to climate hazards. Environ. Urban. 19, 39–64 (2007).

[4] (Ingelesez) « Future flood losses in major coastal cities » ; Nature aldizkaria, 2013-8-18.

[5] «100», Berria, 2015-01-14

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Wikipedia1000}}
 [[Fitxategi:Fort Wayne flood 1982.jpg|thumb|230px|Uholdea Fort Waynen, [[1982]].]]
-'''Uholdea''' lur eremuak [[ur]]ez estaltzea da<ref name=Euskaltzaindia>[https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?sarrera=uholde&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&Itemid=410&lang=eu&bila=bai Uholde] Euskaltzaindiaren hiztegian (kontsulta: 2021-03-05)</ref>, ohiko lekuetatik gainezka egiten duenean, adibidez [[euri]] jasen ondorioz [[ibai]]ek gainezka egitean edo [[tsunami]]engatik itsas-maila igotzean. Beste hainbat arrazoi ere izan dezake, hala nola elur [[urtze]]a, [[urtegi]] baten haustura edo [[urakan]]ak eragindako itsas-mailaren igoera.
+'''Uholdea''' lur eremuak [[ur]]ez estaltzea da<ref name=Euskaltzaindia>[https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?sarrera=uholde&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&Itemid=410&lang=eu&bila=bai Uholde] Euskaltzaindiaren hiztegian (kontsulta: 2021-03-05)</ref>, ohiko lekuetatik gainezka egiten duenean, adibidez [[euri]] jasen ondorioz [[ibai]]ek gainezka egitean edo [[tsunami]]engatik itsas-maila igotzean. Beste hainbat arrazoi ere izan dezake, hala nola elur [[urtze]]a, [[urtegi]] baten haustura, [[maila freatiko]]aren igoera edo [[urakan]]ak eragindako itsas-mailaren igoera.
+Ibai-uholdeak aldizkako prozesu naturalak dira eta ibai-ordokien sortzaile nagusiak, non ibaiertzeko lur emankorrek [[nekazaritza]] garatzean ahalbidetu duen. Horien adibide garbiak dira [[Nilo]] ibaiaren harana eta [[Mesopotamia]].
 Uholdea da munduko [[arrisku natural]] nagusienetako bat eta kalte gehien sortzen duen [[hondamen natural]]a. 1996-2005 aldian, munduko hondamendi naturalen %80 meteorologikoak edo hidrologikoak izan ziren. 1973 eta 1997 artean, uholdeek urtean batez beste 66 milioi pertsonei eragin zieten eta egoerak okerrera egin du kostaldeko herri askotan<ref>{{en}} Hanson, S. et al. ''A global ranking of port cities with high exposure to climate extremes''. Climatic Change 104, 89–111 (2011).</ref><ref>{{en}} De Sherbinin, A., Schiller, A. & Pulsipher, A. The vulnerability of global cities to climate hazards. Environ. Urban. 19, 39–64 (2007).</ref>: 136 metropoli nagusietan egindako ikerketa batean [[itsas mailaren goratze]]ak eragin lezaken kostua kalkulatzeko, uholdeek 1.000 milioi inguru kostua eragingo lukete urtero 2010etik 2050era, hiri horientzat bakarrik<ref>{{en}} [http://www.nature.com/nclimate/journal/v3/n9/full/nclimate1979.html « ''Future flood losses in major coastal cities'' »] ; ''[[Nature]]'' aldizkaria, 2013-8-18.</ref>.