Lankide:Ibai1984/Proba orria: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| 7. lerroa: | 7. lerroa: | ||
Santa Isabel de las Lajas herrian jaio zen, [[Kuba|Kuban]]. 18 anaia zituen eta bera zen zaharrena. Bere herenaitona Moré kondearen esklaboa zenez, handik zetorkion abizena. Bere herenaitona herriko errege izendatu omen zuten [[Esklabotza|esklabo]] [[Beltz (pertsona)|beltzek]], kongoen tradizioari jarraiki. XIX. mendean kongoar jatorriko beltz askatuek sortutako kofradiak laguntza eskaini zion Moréri, bere herenaitona erregea izana zelako. Haiengandik ikasi zuen hainbat tresna jotzen (orisha jainkoei deitzeko ospakizunetan erabiltzen zirenak).<ref name=":1" /> |
Santa Isabel de las Lajas herrian jaio zen, [[Kuba|Kuban]]. 18 anaia zituen eta bera zen zaharrena. Bere herenaitona Moré kondearen esklaboa zenez, handik zetorkion abizena. Bere herenaitona herriko errege izendatu omen zuten [[Esklabotza|esklabo]] [[Beltz (pertsona)|beltzek]], kongoen tradizioari jarraiki. XIX. mendean kongoar jatorriko beltz askatuek sortutako kofradiak laguntza eskaini zion Moréri, bere herenaitona erregea izana zelako. Haiengandik ikasi zuen hainbat tresna jotzen (orisha jainkoei deitzeko ospakizunetan erabiltzen zirenak).<ref name=":1" /> |
||
Eskola utzi behar izan zuen [[nekazari]] lanetan hasteko. Han, ''repentista'' (inprobisatzaile) gisa abesten zuen beste nekazarien aurrean. ''Central Vertientes'' azukre-fabrikarako lan egiten zuen bitartean, ''Conjunto Avance'' taldea sortu zuen, eta beranduago hirukote bat sortu zuen.<ref name=":1" /> |
Eskola utzi behar izan zuen [[nekazari]] lanetan hasteko. Han, ''repentista'' (inprobisatzaile) gisa abesten zuen beste nekazarien aurrean. ''Central Vertientes'' azukre-fabrikarako orgatilak mugituz lan egiten zuen bitartean<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Erreferentzia|izenburua=Grandeza y certezas de Benny|hizkuntza=es|url=http://www.granma.cu/cultura/2019-08-23/grandeza-y-certezas-de-benny-23-08-2019-21-08-13|aldizkaria=Granma.cu|sartze-data=2021-03-13}}</ref>, ''Conjunto Avance'' taldea sortu zuen, eta beranduago hirukote bat sortu zuen.<ref name=":1" /> |
||
1936an heldu zen [[Habana|Habanara]] lehen aldiz, eta 1940an geratu zen behin betiko hiri hartan.<ref name=":0" /> Lau urte igaro zituen gitarra batekin kafe, taberna, hotel, jatetxe eta putetxeetan abesten.<ref name=":1" /> |
1936an heldu zen [[Habana|Habanara]] lehen aldiz, eta 1940an geratu zen behin betiko hiri hartan.<ref name=":0" /> Lau urte igaro zituen gitarra batekin kafe, taberna, hotel, jatetxe eta putetxeetan abesten.<ref name=":1" /> |
||
Lázaro Corderoren |
Lázaro Corderoren taldearekin lanean hasi zen,<ref name=":1" /> eta baita Cauto septetoarekin.<ref name=":3" /> Beranduago ''Trío Matamoros'' hirukotearekin abesten hasi zen. Hirukote honekin lehen grabazioak egin zituen 78 bira minutuko diskoetan eta 1945ean lehen bidaia egin zuen [[Mexiko|Mexikora]]. Taldeari kontratua amaitu zitzaioenean, eta besteek Kubara itzultzea erabaki zutenean, Morék Mexikon geratzea erabaki zuen, bakarka abesten hasteko, eta orduan hasi zen Benny izena erabiltzen,<ref name=":1" /> asko miresten zuen [[Benny Goodman]]<nowiki/>en omenez<ref name=":2">{{Erreferentzia|izena=Mauricio|abizena=Vicent|izenburua=Benny Moré, el bárbaro del son|hizkuntza=es|data=2019-08-18|url=https://elpais.com/cultura/2019/08/17/actualidad/1566066348_315643.html|aldizkaria=El País|issn=1134-6582|sartze-data=2021-03-13}}</ref>. 1946an Juana Bocanegra Durán erizainarakin ezkondu zen.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> |
||
[[Fitxategi:Benny Morè in Cienfuegos, Cuba.jpg|thumb|Benny Moréren estatua, [[Cienfuegos]] hirian]] |
[[Fitxategi:Benny Morè in Cienfuegos, Cuba.jpg|thumb|Benny Moréren estatua, [[Cienfuegos]] hirian]] |
||
Dámaso Pérez Pradoren orkestan aritu zen lehen abeslari gisa, eta |
Dámaso Pérez Pradoren orkestan aritu zen lehen abeslari gisa, eta hainbat disko grabatu zituen harekin.<ref name=":1" /><ref name=":4">{{Erreferentzia|izena=DEMOS, Desarrollo de Medios, S. A. de|abizena=C.V|izenburua=La Jornada: Benny Moré tendrá placa en la Fonoteca Nacional|hizkuntza=es-MX|data=2019-08-28|url=https://jornada.com.mx/2019/08/28/espectaculos/a08n1esp|aldizkaria=jornada.com.mx|sartze-data=2021-03-13}}</ref> Mexikon grabatutako hainbat pelikulatan ere parte hartu zuen.<ref name=":2" /> |
||
1952ean Kubara itzuli zen.<ref name=":3" /> Urte hartan [[Cienfuegos]]<nowiki/>eko Orquesta Aragón taldearekin grabatu zuen, eta hurrengo urtean bere orkestra propioa sortzea erabaki zuen, Kubako perkusioa sartuz.<ref name=":1" /> 1953ko abuztuaren 3an aurkeztu zuen Banda Gigante orkestra.<ref name=":3" /> Garai honetan, Morék hainbat musika genero nahasten zituen: Kubako troba tradizionala, son montunoa, guatekea, serenata, deskarga, kluba, kabareta...<ref name=":2" /> |
|||
Morék ez zuen musikarik ikasi eta ez zekien partiturarik irakurtzen. Horregatik, bere inguruko musikarien laguntza behar izaten zuen berak sortutako abestiak [[Pentagrama (musika)|pentagrametan]] ipintzeko.<ref name=":2" /> |
Morék ez zuen musikarik ikasi eta ez zekien partiturarik irakurtzen. Horregatik, bere inguruko musikarien laguntza behar izaten zuen berak sortutako abestiak [[Pentagrama (musika)|pentagrametan]] ipintzeko.<ref name=":2" /> |
||
[[Kubako Iraultza|Kubako Iraultzaren]] ondoren, irlan geratzea erabaki zuen, nahiz eta kanpoan birak egiteko eta diskoak grabatzeko dirutzak eskaini zizkioten.<ref name=":4" /> |
|||
[[Zirrosi]] hepatiko baten ondorioz hil zen 1963an.<ref name=":2" /> |
[[Zirrosi]] hepatiko baten ondorioz hil zen 1963an.<ref name=":2" /> |
||
| 34. lerroa: | 36. lerroa: | ||
http://www.colombiainforma.info/benny-more-el-barbaro-del-ritmo/ |
http://www.colombiainforma.info/benny-more-el-barbaro-del-ritmo/ |
||
https://jornada.com.mx/2019/08/28/espectaculos/a08n1esp |
|||
https://elpais.com/elpais/2019/03/10/mas_se_perdio_en_la_habana/1552222362_905017.html |
https://elpais.com/elpais/2019/03/10/mas_se_perdio_en_la_habana/1552222362_905017.html |
||
http://www.granma.cu/hoy-en-la-historia/2019-08-22/benny-more-hoy-como-ayer-22-08-2019-13-08-45 |
|||
http://www.granma.cu/cultura/2019-08-23/grandeza-y-certezas-de-benny-23-08-2019-21-08-13 |
|||
20:07, 13 martxoa 2021ko berrikusketa
Bartolomé Maximiliano Moré Gutiérrez, (Santa Isabel de la Lajas, Kuba, 1919- Habana, Kuba, 1963)[1][2] Benny Moré bezala ezagunagoa,[2] kubatar musikaria izan zen.
| Ibai1984/Proba orria | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jarduerak |
Biografia
Santa Isabel de las Lajas herrian jaio zen, Kuban. 18 anaia zituen eta bera zen zaharrena. Bere herenaitona Moré kondearen esklaboa zenez, handik zetorkion abizena. Bere herenaitona herriko errege izendatu omen zuten esklabo beltzek, kongoen tradizioari jarraiki. XIX. mendean kongoar jatorriko beltz askatuek sortutako kofradiak laguntza eskaini zion Moréri, bere herenaitona erregea izana zelako. Haiengandik ikasi zuen hainbat tresna jotzen (orisha jainkoei deitzeko ospakizunetan erabiltzen zirenak).[2]
Eskola utzi behar izan zuen nekazari lanetan hasteko. Han, repentista (inprobisatzaile) gisa abesten zuen beste nekazarien aurrean. Central Vertientes azukre-fabrikarako orgatilak mugituz lan egiten zuen bitartean[2][3], Conjunto Avance taldea sortu zuen, eta beranduago hirukote bat sortu zuen.[2]
1936an heldu zen Habanara lehen aldiz, eta 1940an geratu zen behin betiko hiri hartan.[1] Lau urte igaro zituen gitarra batekin kafe, taberna, hotel, jatetxe eta putetxeetan abesten.[2]
Lázaro Corderoren taldearekin lanean hasi zen,[2] eta baita Cauto septetoarekin.[3] Beranduago Trío Matamoros hirukotearekin abesten hasi zen. Hirukote honekin lehen grabazioak egin zituen 78 bira minutuko diskoetan eta 1945ean lehen bidaia egin zuen Mexikora. Taldeari kontratua amaitu zitzaioenean, eta besteek Kubara itzultzea erabaki zutenean, Morék Mexikon geratzea erabaki zuen, bakarka abesten hasteko, eta orduan hasi zen Benny izena erabiltzen,[2] asko miresten zuen Benny Goodmanen omenez[4]. 1946an Juana Bocanegra Durán erizainarakin ezkondu zen.[2][4]
Dámaso Pérez Pradoren orkestan aritu zen lehen abeslari gisa, eta hainbat disko grabatu zituen harekin.[2][5] Mexikon grabatutako hainbat pelikulatan ere parte hartu zuen.[4]
1952ean Kubara itzuli zen.[3] Urte hartan Cienfuegoseko Orquesta Aragón taldearekin grabatu zuen, eta hurrengo urtean bere orkestra propioa sortzea erabaki zuen, Kubako perkusioa sartuz.[2] 1953ko abuztuaren 3an aurkeztu zuen Banda Gigante orkestra.[3] Garai honetan, Morék hainbat musika genero nahasten zituen: Kubako troba tradizionala, son montunoa, guatekea, serenata, deskarga, kluba, kabareta...[4]
Morék ez zuen musikarik ikasi eta ez zekien partiturarik irakurtzen. Horregatik, bere inguruko musikarien laguntza behar izaten zuen berak sortutako abestiak pentagrametan ipintzeko.[4]
Kubako Iraultzaren ondoren, irlan geratzea erabaki zuen, nahiz eta kanpoan birak egiteko eta diskoak grabatzeko dirutzak eskaini zizkioten.[5]
Zirrosi hepatiko baten ondorioz hil zen 1963an.[4]
Diskografia aipagarria
- Pare... que llegó el Bárbaro (1958)[4]
Bitxikeriak
2019an Omara Portuondok Siempre tu voz izeneko disko bat atera zuen Benny Moréren abestiak interpretatuz.[4]
Erreferentziak
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Benny Moré y el camino de la leyenda (+Video)» Granma.cu (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
- ↑ a b c d e f g h i j k (Gaztelaniaz) «El Bárbaro del Ritmo, Benny Moré, sigue cantando a 58 años de su muerte (+Video)» Granma.cu (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
- ↑ a b c d (Gaztelaniaz) «Grandeza y certezas de Benny» Granma.cu (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
- ↑ a b c d e f g h (Gaztelaniaz) Vicent, Mauricio. (2019-08-18). «Benny Moré, el bárbaro del son» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) C.V, DEMOS, Desarrollo de Medios, S. A. de. (2019-08-28). «La Jornada: Benny Moré tendrá placa en la Fonoteca Nacional» jornada.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
http://www.colombiainforma.info/benny-more-el-barbaro-del-ritmo/
https://elpais.com/elpais/2019/03/10/mas_se_perdio_en_la_habana/1552222362_905017.html