Txikipedia:Frankoak

Frankoen inperioaren zabalpena.

Frankoak hizkuntza germanikoa hitz egiten zuten herri bat ziren, V. mendean hegoaldeko Erromatar Inperioa menderatu zuena. Egungo iparraldeko Frantzia, Belgika eta mendebaleko Alemaniaz ere jabetu ziren; eta Erdi Aroan, mendebaldeko Europan egon zen erreinu kristaurik indartsuena ezarri zuten. Frantzia euren izenetik dator.

K.a. III. mendean Erromatar Inperiora sartu ziren, Rhin ibaiertzaren iparraldetik eta ekialdetik hasita, iparraldeko Belgikara eta hegoaldeko Herbehereetara. Geroagoko inbasio batzuen ondorioz osatu zuten inperio iraunkor bat; gaur egungo Frantziara, Belgikara, Herbeheretara eta Alemaniako hegoaldeko lurraldeetara hedatu zen egin zituzten inbasioei esker.

V. mendean Klovis I.a errege franko paganoa kristautasunera bihurtu zen, eta hori Europako historian ekintza garrantzitsua izan zen.

Migrazio garai horiek aztertu dituzten aditu modernoak bat datoz konfederazio frankoa III. mendearen hasieran sortu zela esatean. Ipar-ekialdeko Herbehereetako eskualde baten izena oraindik ere Salland da (antzinako erromatar mugaren iparraldean egongo litzateke lurralde hori), eta litekeena da, izena frankoen itsas inbaditzaileen nukleoa ziren salio izeneko herritik jaso izana.

Haien mendeko lurretatik abiatuta, frankoek, pixkanaka, erromatar Galiaren zatirik handiena konkistatu zuten, Loira haranaren iparraldetik eta Akitania bisigodoaren ekialderaino. Hasieran aliatu gisa muga defendatzen lagundu zuten; adibidez, bandaloek (beste germaniar tribu batek) inbasio handi batean Rhin ibaia zeharkatu zuten 406an, horrela Galia bortizki inbadituz. Frankoek erasotzaile horiei aurre egiten lagundu zieten erromatarrei. Paris inguruetan 86ra arte iraun zuen erromatarren aginteak, Ravennako enperadoreak erori eta hamar urte beranduago, neurri batean frankoekin izandako aliantzen ondorioz.

Klovis I.a 481-482 artean bihurtu zen Tournai-ko saliar frankoen agintari. Hurrengo urteetan frankoen beste tribuak konbentzitu zituen bere boterearen mende egon zitezen. Horrela, banatzen hasia zen Erromatar Inperioaren aurka gidatu zituen franko bateratuak; azkenean, 494an iparraldeko Galia osoa bere mende izatea lortu zuen. Klovis katolizismora aldatu zen, eta ondoren kristautasun ortodoxoak frankoen artean izan zuen adopzio masiboak herri bakar eta bateratu bihurtu zituen.  

Klovisen jarraitzaileak gai izan ziren frankoen boterea Rhin ibaiaren ekialdera zabaltzeko eta ehunka urtez lurralde frankoetan agintzen jarraitzeko. VIII. mendean Karlomagnok (768-814 bitarte izan zuen bere erregealdia) mendebaldeko Erromatar Inperioa berrezarri zuen aita santuaren laguntzarekin, eta kristautasuna zabaldu zuen Alemaniako erdialdera eta iparraldera. Karlomagnoren ondorengoak, aldiz, ez ziren frankoen inperioaren batasuna mantentzeko gai izan Karlomagno hil ostean. Ekialdeko lurralde frankoak Erromatar Inperio Santua ziren; mendebaleko frankoen lurraldeak, aldiz, Frantzia bihurtu ziren.