Txikipedia:Eguzki koroa

Eguzki-koroa, 2019ko eklipse batean ikusgai.

Eguzki-koroa Eguzkia inguratzen duen gas-atmosferaren kanpoaldea da. Oro har, eguzki-azaleko argi distiratsuak ezkutatzen du. Hori dela eta, zaila da ikustea tresna berezirik erabili gabe. Hala ere, eguzki eklipse total batean ikus daiteke koroa.

Eguzki eklipse total batean, Ilargia Lurraren eta Eguzkiaren artean igarotzen da. Hau gertatzen denean, Ilargiak Eguzkiaren argi distiratsua blokeatzen du eta koroa zuri distiratsu bat ikus daiteke Eguzkiaren inguruan.

Eguzki-koroa oso ahula da, Eguzkiaren azalera baino 10 milioi aldiz txikiagoa delako. Dentsitate baxu honek, Eguzkiaren azalera koroa baino askoz ere distiratsuagoa izatea eragiten du.

Hala ere, koroak tenperatura oso altuak hartzen ditu. Hori nahiko misteriotsua da: imajinatu su baten ondoan eserita zaudela; beroa nabaritzen duzu eta atsegina da, baina sutatik aldentzen zarenean gutxiago sentitzen duzu beroa. Izan ere, hori Eguzkian gertatzen denaren kontrakoa dela uste da.

Astronomoak denbora luzez saiatu dira misterio hau konpontzen. Koroa, gorago esan dugun bezala, Eguzkiaren atmosferaren kanpoko geruzan dago, bere gainazaletik urrun. Hala ere, Eguzkiaren azalera baino ehunka aldiz beroagoa da.

IRIS deituriko NASAren misio batek erantzun posible bat eman ahal izan du. Misioak Eguzkitik koroara doazen "bero-bonbak" izeneko material oso beroko paketeak aurkitu zituzten misioan. Koroan, bero-bonbek eztanda egiten dute eta energia bero gisa askatzen da. Baina astronomoek uste dute hori koroa berotzeko modu ugarietako bat dela.

Bestalde, koroa espaziorantz zabaltzen da. Hortik dator gure Eguzki-sisteman zehar bidaiatzen duen eguzki-haizea. Koroaren tenperaturak haren partikulak abiadura oso altuetan mugiarazten ditu. Abiadura hauek hain altuak direnez gero, partikulek Eguzkiaren grabitatetik ihes egin dezakete.