Pilare Baraiazarra: berrikuspenen arteko aldeak
1940 --> 1938 jaiourtean Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
No edit summary |
||
4. lerroa: | 4. lerroa: | ||
'''Pilare Baraiazarra Txertudi''' ([[Meñaka]], [[Bizkaia]], [[1938]]) euskara-irakaslea eta ertainetako irakasle jubilatua da. Bizitza osoan euskararen aldeko ekintzaile izan da, aipagarriak dira hezkuntza-sistema publikoan euskara integratzeko egin dituen ahaleginak, batez ere [[Ugao|Ugaon]] eta [[Barakaldo|Barakaldon]].<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Miren|abizena=Rubio Iturria|urtea=2021|izenburua=Pilare Baraiazarrari elkarrizketa|argitaletxea=Jakin.eus|hizkuntza=eu|url=https://www.jakin.eus/aldizkaria/artikulua/pilare-baraiazarrari-elkarrizketa/5374|aldizkaria=jakin|sartze-data=2021-02-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Jakin 242: Pilare Baraiazarra itzalpeko erraldoiari elkarrizketa|hizkuntza=eu|url=https://www.jakin.eus/albisteak/jakin-242-pilare-baraiazarra-itzalpeko-erraldoiari-elkarrizketa/417|aldizkaria=www.jakin.eus|sartze-data=2021-02-27}}</ref> |
'''Pilare Baraiazarra Txertudi''' ([[Meñaka]], [[Bizkaia]], [[1938]]) euskara-irakaslea eta ertainetako irakasle jubilatua da. Bizitza osoan euskararen aldeko ekintzaile izan da, aipagarriak dira hezkuntza-sistema publikoan euskara integratzeko egin dituen ahaleginak, batez ere [[Ugao|Ugaon]] eta [[Barakaldo|Barakaldon]].<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Miren|abizena=Rubio Iturria|urtea=2021|izenburua=Pilare Baraiazarrari elkarrizketa|argitaletxea=Jakin.eus|hizkuntza=eu|url=https://www.jakin.eus/aldizkaria/artikulua/pilare-baraiazarrari-elkarrizketa/5374|aldizkaria=jakin|sartze-data=2021-02-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Jakin 242: Pilare Baraiazarra itzalpeko erraldoiari elkarrizketa|hizkuntza=eu|url=https://www.jakin.eus/albisteak/jakin-242-pilare-baraiazarra-itzalpeko-erraldoiari-elkarrizketa/417|aldizkaria=www.jakin.eus|sartze-data=2021-02-27}}</ref> |
||
[[Fitxategi:Egunkaria1995_Irakasle_prestua_Pilare_Baraiazarratxiki.jpg|thumb|270x270px|Pilare Baraiazarra: "Prestakuntza polibalentea lagungarri izan daiteke" ([[Euskaldunon Egunkaria|Egunkaria]], 1995-09-01)]] |
[[Fitxategi:Egunkaria1995_Irakasle_prestua_Pilare_Baraiazarratxiki.jpg|thumb|270x270px|Pilare Baraiazarra: "Prestakuntza polibalentea lagungarri izan daiteke" ([[Euskaldunon Egunkaria|Egunkaria]], 1995-09-01)]] |
||
Haren bizialdiko epeak eta jokamoldeak ez dira ohikoak izan. 26 urterekin Meñakako baserria utzi eta batxilerra ikasten hasi zen. Hurrengo urtean Donostian euskara-irakasle hasi zen Mariaren Bihotza ikastetxean. 30 urterekin, ekin zien irakasle lanei Donostiako [[Santo Tomas Lizeoa|Santo Tomas Lizeoan]], eta orduan hasi zen funtsezko ekarpenak egiten euskarazko materialgintzan eta didaktikan, nahiz eta artean horretarako ikasketarik edo titulaziorik ez eduki. Lau bat urteren ondoren erabaki zuen euskal filologia eta irakasletza ikasiko zituela. Meñakatik atera zenetik beti ibili zen lanean, filologia eta irakasletza ikasten zituenean ere lanean jarraitu zuen, aldi berean.<ref name=":0" /> |
|||
Euskal Filologia ikasteko Bilbora |
Euskal Filologia ikasteko, Bilbora mugitu zen, [[Deustuko Unibertsitatea|Deustuko Unibertsitatean]] [[Gotzon Garate|Gotzon Garatek]] ikasketa horiek zabaldu zituen lehenengo urtean. Hala ezagutu zuen Baraiazarrak 1970etako Bilboko giro sozial, politiko eta kultural bizia. Ugaon Irakasle zela, euskarazko materialgintzan eta didaktikan ere aritu zen bete-betean: «Didaktikaren iraultza euskaratik etorri zen, euskara ezin zelako bestela irakatsi. A ereduko irakasleek ez zuten horren beharrik»<ref name=":0" /> |
||
Iraultza hori indartzen ahalegindu zen gero Barakaldon, euskara aholkulari gisa; [[Ezkerraldea|Ezkerraldeko]] eskola publikoetan [[D eredua|D ereduaren]] bultzatzaile nagusietakoa bihurtu zen. Zigorra ere jaso zuen horregatik, lanpostua uztera behartuta.<ref name=":0" /> |
Iraultza hori indartzen ahalegindu zen gero Barakaldon, euskara aholkulari gisa; [[Ezkerraldea|Ezkerraldeko]] eskola publikoetan [[D eredua|D ereduaren]] bultzatzaile nagusietakoa bihurtu zen. Zigorra ere jaso zuen horregatik, lanpostua uztera behartuta.<ref name=":0" /> |
||
[[Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sail|Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Saila]] [[Espainiako Langile Alderdi Sozialista|PSOEren]] eskura pasatu zenean, izugarrizko atzerakada igarri zuten, eta zigortu ere egin zuten euskarazko ereduen alde egiteagatik. Irakasleen aholkularia nintzela, eta ez gurasoena, izan zen argudioa. Eta aurreko lanpostura bidali zuten. Baina Barakaldoko guraso eta irakasleek protesta gogorra egin zuten Bizkaiko Hezkuntza Ordezkaritzan, Baraiazarra Barakaldora berriro itzultzeko eskatuz. Eta lortu egin zuten. Gustura itzuli zen. |
[[Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sail|Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Saila]] [[Espainiako Langile Alderdi Sozialista|PSOEren]] eskura pasatu zenean, izugarrizko atzerakada igarri zuten, eta zigortu ere egin zuten euskarazko ereduen alde egiteagatik. Irakasleen aholkularia nintzela, eta ez gurasoena, izan zen argudioa. Eta aurreko lanpostura bidali zuten. Baina Barakaldoko guraso eta irakasleek protesta gogorra egin zuten Bizkaiko Hezkuntza Ordezkaritzan, Baraiazarra Barakaldora berriro itzultzeko eskatuz. Eta lortu egin zuten. Gustura itzuli zen. Oso maite zuen Ezkerraldea, eta berak uste du, euskara dela eta, ezusteko on asko emango duela.<ref>{{Erreferentzia|izena=Miel A.|abizena=Elustondo|izenburua=«Euskaltzaletasunak mirariak egiten dituela ondo frogatu ahal izan dut nik»|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/1951/034/001/2015-08-23/euskaltzaletasunak-mirariak-egiten-dituela-ondo-frogatu-ahal-izan-dut-nik.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2021-02-28}}</ref> |
||
== Hiztegigintza == |
== Hiztegigintza == |
||
Meñakakoa izanda, mendebaleko euskarazko hitzak bereziki bildu dituen [[Bostak bat (lantaldea)|''Bostak bat'' lantaldeko]] zenbait hiztegiren osaketan ere parte hartu izan du. Gehienak ''Adorez'' taldearekin egin ditu honako hauekin lankidetzan: [[Ricardo Badiola]], [[Luis Baraiazarra]] ([[Pilare Baraiazarra|Pilareren]] neba), Juan Luis Goikoetxea, [[Josu Naberan]], [[Julen Kaltzada]], [[Patxi Uribarren]], [[Edurne Alegria|Miren Edurne Alegria]], [[Manu Ormazabal]], [[Eunate Jauregi]] eta [[Aritz Burgaña]].<ref>{{Erreferentzia|izenburua=ADOREZ Hiztegiak|url=http://www.bostakbat.org/index.php?e=4|aldizkaria=www.bostakbat.org|sartze-data=2021-03-01}}</ref>[[Fitxategi:AEKri_babesa1998-09-24.png|thumb|270x270px|[[Alfabetatze Euskalduntze Koordinakundea|AEKri]] babesa emateko aurkezpen publikoan, eskuinaldeko bigarrena (Egunkaria, 1998-09-24)]] |
|||
== Irakaskuntza ibilbidea == |
== Irakaskuntza ibilbidea == |
||
19. lerroa: | 19. lerroa: | ||
* Donostiako [[Santo Tomas Lizeoa]]n |
* Donostiako [[Santo Tomas Lizeoa]]n |
||
* Labairun -Karmen ikastolan |
* Labairun -Karmen ikastolan, helduen euskara irakasle bost urtez jarraian |
||
* Bilboko Irakasle Eskolan ( |
* Bilboko Irakasle Eskolan (euskara oraindik orduz kanpo irakasten zenean) |
||
Ikastetxe publikoetan: |
Ikastetxe publikoetan: |
||
27. lerroa: | 27. lerroa: | ||
* [[Santutxu]] eskola publikoan |
* [[Santutxu]] eskola publikoan |
||
* Eskurtze Institutuan |
* Eskurtze Institutuan |
||
* Bizkaiko Hezkuntza ordezkaritzan, delegaritzan |
* Bizkaiko Hezkuntza ordezkaritzan, delegaritzan ereduetarako materialgintzan |
||
* [[Nerbioi Garaia|Nerbioi Garaik]]<nowiki/>o ikastetxeetako |
* [[Nerbioi Garaia|Nerbioi Garaik]]<nowiki/>o ikastetxeetako euskara koordinatzaile |
||
* ABTak (Aholku eta Baliabidetegiak) sortzean, Ezkerralde osoko |
* ABTak (Aholku eta Baliabidetegiak) sortzean, Ezkerralde osoko euskara koordinatzaile |
||
* PAT/COP (Pedagogi Aholkutegia) |
* PAT/COP (Pedagogi Aholkutegia) euskara teknikaria. |
||
* Eskola kontseiluko ordezkaria Barakaldoko PATetik |
* Eskola kontseiluko ordezkaria Barakaldoko PATetik |
||
* Barakaldoko Berritzegunean: Hizkuntza |
* Barakaldoko Berritzegunean: Hizkuntza normalkuntza teknikaria 2008-2009ko ikasturtean jubilatu arte. |
||
== Argitalpenak == |
== Argitalpenak == |
||
Funtsezko ekarpenak egin ditu euskarazko materialgintzan eta didaktikan, alor hauen hastapenetan 70 eta 80etako hamarkadetan. eta gero ere horretan |
Funtsezko ekarpenak egin ditu euskarazko materialgintzan eta didaktikan, alor hauen hastapenetan 70 eta 80etako hamarkadetan. eta gero ere horretan segitu du.<ref>{{Erreferentzia|izena=Pilare|abizena=Baraiazarra|izenburua=ADOREZ Hiztegiak|argitaletxea=Adorez|hizkuntza=eu|url=http://www.bostakbat.org/index.php?e=404|aldizkaria=www.bostakbat.org|sartze-data=2021-02-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Karmel Euskal|abizena=Aldizkaria|izenburua=Pilare Baraiazarra Txertudi|hizkuntza=eu-ES|url=https://www.karmelaldizkaria.eus/idazleak/baraiazarra-txertudi-pilare.html|aldizkaria=Karmel Euskal Aldizkaria|sartze-data=2021-02-28}}</ref> |
||
=== ''Arbela'' aldizkarian === |
=== ''Arbela'' aldizkarian === |
||
57. lerroa: | 57. lerroa: | ||
=== Ereduen hastapenetan, materialgintza === |
=== Ereduen hastapenetan, materialgintza === |
||
B eta D ereduetan erabiltzeko programaketak, materialak |
B eta D ereduetan erabiltzeko programaketak, materialak egin,1981-1984 |
||
=== Prentsako kolaborazioak === |
=== Prentsako kolaborazioak === |
08:12, 23 apirila 2021ko berrikusketa
Pilare Baraiazarra | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Meñaka, 1938 (85/86 urte) |
Herrialdea | Bizkaia, Euskal Herria |
Familia | |
Anai-arrebak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Heziketa | Deustuko Unibertsitatea |
Hizkuntzak | euskara gaztelania |
Jarduerak | |
Jarduerak | irakaslea eta filologoa |
Lantokia(k) | Ugao Barakaldo Bilbo eta Donostia |
Pilare Baraiazarra Txertudi (Meñaka, Bizkaia, 1938) euskara-irakaslea eta ertainetako irakasle jubilatua da. Bizitza osoan euskararen aldeko ekintzaile izan da, aipagarriak dira hezkuntza-sistema publikoan euskara integratzeko egin dituen ahaleginak, batez ere Ugaon eta Barakaldon.[1][2]
Haren bizialdiko epeak eta jokamoldeak ez dira ohikoak izan. 26 urterekin Meñakako baserria utzi eta batxilerra ikasten hasi zen. Hurrengo urtean Donostian euskara-irakasle hasi zen Mariaren Bihotza ikastetxean. 30 urterekin, ekin zien irakasle lanei Donostiako Santo Tomas Lizeoan, eta orduan hasi zen funtsezko ekarpenak egiten euskarazko materialgintzan eta didaktikan, nahiz eta artean horretarako ikasketarik edo titulaziorik ez eduki. Lau bat urteren ondoren erabaki zuen euskal filologia eta irakasletza ikasiko zituela. Meñakatik atera zenetik beti ibili zen lanean, filologia eta irakasletza ikasten zituenean ere lanean jarraitu zuen, aldi berean.[1]
Euskal Filologia ikasteko, Bilbora mugitu zen, Deustuko Unibertsitatean Gotzon Garatek ikasketa horiek zabaldu zituen lehenengo urtean. Hala ezagutu zuen Baraiazarrak 1970etako Bilboko giro sozial, politiko eta kultural bizia. Ugaon Irakasle zela, euskarazko materialgintzan eta didaktikan ere aritu zen bete-betean: «Didaktikaren iraultza euskaratik etorri zen, euskara ezin zelako bestela irakatsi. A ereduko irakasleek ez zuten horren beharrik»[1]
Iraultza hori indartzen ahalegindu zen gero Barakaldon, euskara aholkulari gisa; Ezkerraldeko eskola publikoetan D ereduaren bultzatzaile nagusietakoa bihurtu zen. Zigorra ere jaso zuen horregatik, lanpostua uztera behartuta.[1]
Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Saila PSOEren eskura pasatu zenean, izugarrizko atzerakada igarri zuten, eta zigortu ere egin zuten euskarazko ereduen alde egiteagatik. Irakasleen aholkularia nintzela, eta ez gurasoena, izan zen argudioa. Eta aurreko lanpostura bidali zuten. Baina Barakaldoko guraso eta irakasleek protesta gogorra egin zuten Bizkaiko Hezkuntza Ordezkaritzan, Baraiazarra Barakaldora berriro itzultzeko eskatuz. Eta lortu egin zuten. Gustura itzuli zen. Oso maite zuen Ezkerraldea, eta berak uste du, euskara dela eta, ezusteko on asko emango duela.[3]
Hiztegigintza
Meñakakoa izanda, mendebaleko euskarazko hitzak bereziki bildu dituen Bostak bat lantaldeko zenbait hiztegiren osaketan ere parte hartu izan du. Gehienak Adorez taldearekin egin ditu honako hauekin lankidetzan: Ricardo Badiola, Luis Baraiazarra (Pilareren neba), Juan Luis Goikoetxea, Josu Naberan, Julen Kaltzada, Patxi Uribarren, Miren Edurne Alegria, Manu Ormazabal, Eunate Jauregi eta Aritz Burgaña.[4]
Irakaskuntza ibilbidea
Ikastetxe pribatuetan:
- Donostiako Santo Tomas Lizeoan
- Labairun -Karmen ikastolan, helduen euskara irakasle bost urtez jarraian
- Bilboko Irakasle Eskolan (euskara oraindik orduz kanpo irakasten zenean)
Ikastetxe publikoetan:
- Ugaoko eskola publikoan
- Santutxu eskola publikoan
- Eskurtze Institutuan
- Bizkaiko Hezkuntza ordezkaritzan, delegaritzan ereduetarako materialgintzan
- Nerbioi Garaiko ikastetxeetako euskara koordinatzaile
- ABTak (Aholku eta Baliabidetegiak) sortzean, Ezkerralde osoko euskara koordinatzaile
- PAT/COP (Pedagogi Aholkutegia) euskara teknikaria.
- Eskola kontseiluko ordezkaria Barakaldoko PATetik
- Barakaldoko Berritzegunean: Hizkuntza normalkuntza teknikaria 2008-2009ko ikasturtean jubilatu arte.
Argitalpenak
Funtsezko ekarpenak egin ditu euskarazko materialgintzan eta didaktikan, alor hauen hastapenetan 70 eta 80etako hamarkadetan. eta gero ere horretan segitu du.[5][6]
Arbela aldizkarian
- Ikastetxeetako Euskalduntzea Arbela (editoriala)
- Helbideak eta Haur eta Gazte Literatura Arbela (1990)
- Euskara Normaltzeko Proiektuak ikastetxeetan Arbela (1990)
- Euskara Eskoletan:Arbela (1998)
- Pilaren Agurra: (elkarrizketa) Arbela 2008
- KARMELE ESNAL, Bizitza osoa euskararen alde lanean (KILI-KILI Aldizkarian)
- Euskararen Bilakaera Barakaldon (EUSKARRI Aldizkaria(2000)
Itzulpenak
- Irakurri nahi zuen olagarroa, Txorromorro saila (1985)
- Suge Gozozalea: Txorromorro saila (1985)
Hiztegigintza
- 3000 hiztegia: nozio espezifiko eta beste atal batzuk (1995)
Ereduen hastapenetan, materialgintza
B eta D ereduetan erabiltzeko programaketak, materialak egin,1981-1984
Prentsako kolaborazioak
- Eraso Larria, Egin egunkarian (1994ko otsailak 7)
- Nolakoa behar du izan Irakasle prestuak? Euskaldunon Egunkariko Ikasmendi saileko gure Gaian (1995ko iraila)[7]
Karmel aldizkaria
!984tik 8 baino gehiago argitaratu dituen artikuluak:[8]
- Oinarrizko gaitasunak eta curriculuma, 2009-1 (265)
- Zorionak Karmel, 2008-2 (262)
- Ikasleen axolagabekeria ote euskaraz ez mintzatzea, 2001-4, 46-54.
- Hizkuntza normalkuntza proiektuak ikastetxeetan, 1997-3, 51-59.
- Euskal Herriko irakaskuntzaren inguruan beste behin, 1993
- Euskararen didaktikaren inguruan zenbait hausnarketa,1992-1,56-61.
- Aita Lino Akesolo jaunari,1991-4, 104 (olerkia)
- Euskal Herriko irakaskuntza bidegurutzean, 1990-137-51
- Euskara ikastetxeetan,1984-1/2; 59-65.
Irakasleen prestakuntza
- Euskararen Tratamendua Eskolaurrean,1988
- Idatz Irakurketa,Euskaraz eta Erdaraz,1989
- Euskararen Hobekuntza,1980
- Eguneratze programak:Euskara ikastaro birtualak
- Euskararen didaktika,1986
- Metodologia Komunikatiboa,1987
- Txokoak Eskolaurrean eta Hasiera Zikloan
- Txokoak Bideratzeko Teknika ikastaroak
- Ereduen antolamendu ikastaroak
- Hizkuntza Normalkuntzan elkarlanean guraso eta irakasleak, 1997
- DBHko Irakasleen prestakuntza,1994
Bertso idatziak
Bazkari eta bestelako ospakizunetarako prestatutako bertsoak. Hamarreko txikian,zortziko handian eta zortziko txikian eginak dira gehienak.
Bizialdi osorako prestakuntzarako ekintzak
- DBHko Irakasleen prestakuntza,1994
- ROSA SENSAT (a,a,p,,s,a) Irakaskuntza jardunaldiak Bartzelonan,1976
- Euskalarien nazioarteko jardunaldiak, 1980
- Didáctica del euskera, 1978
- Euskaltzaindiaren VIII. Biltzarra, Elizalderen mendeurrena Bergaran
- Arte de Euskalerria
- En el viié seminari sobre llengues i educacio-Adquisició precoc de la II llengua, 1983
- Mintegia:LH.3 Z ETA DBH rako M komunikatiboan oinarritutako Euskararen irakaskuntzarako material kurrikularrak,1993
- Hezkuntza eleaniztasunari buruzko IV. nazioarteko jardunaldiak:, 1990
- Hezkuntza digitalaren nazioarteko I. Biltzarra, 1986
- Elebitasuna eta hizkuntza jabekuntza, 1991
- Hizkuntza teknikarientzako hizkuntza didaktika, 1998
- Mendebaleko euskara XX. mende goienean, 1997
- Goi zikloko euskararen didaktika, 1993
- Irakurketa –idazketa bigarren hizkuntzan, 1994
- Hezkuntza eleaniztasunari buruzko II. nazioarteko jardunaldiak, 1994
- Hezkuntza eleaniztasunari buru2018zko iii. nazioarteko jardunaldiak, 1996
- Euskararen unibertsoa I. jardunaldiak, 1997
- Euskalkien lekua literaturan, 1999
- Hizkuntza normalkuntza sakontzekoa, 2001
- Hezkuntza digitalaren nazioarteko I. Biltzarra, 2000
Errekonozimenduak
- 2018: Onintza Enbeitari jarri zion txapela Bizkaiko bertsolarien txapelketan, elkartearen iritsiz Pilare Baraiazarra bertsozaleetan bertsozaleena delako, plazarik plaza ibiltzen dena beti.[9]
Erreferentziak
- ↑ a b c d Rubio Iturria, Miren. (2021). «Pilare Baraiazarrari elkarrizketa» jakin (Jakin.eus) (Noiz kontsultatua: 2021-02-27).
- ↑ «Jakin 242: Pilare Baraiazarra itzalpeko erraldoiari elkarrizketa» www.jakin.eus (Noiz kontsultatua: 2021-02-27).
- ↑ Elustondo, Miel A.. ««Euskaltzaletasunak mirariak egiten dituela ondo frogatu ahal izan dut nik»» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
- ↑ «ADOREZ Hiztegiak» www.bostakbat.org (Noiz kontsultatua: 2021-03-01).
- ↑ Baraiazarra, Pilare. «ADOREZ Hiztegiak» www.bostakbat.org (Adorez) (Noiz kontsultatua: 2021-02-27).
- ↑ Aldizkaria, Karmel Euskal. «Pilare Baraiazarra Txertudi» Karmel Euskal Aldizkaria (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
- ↑ Baraiazarra, Pilare. (1995). «Nolakoa behar du izan Irakasle prestuak?» Euskaldunon Egunkaria. Ikasmendi saileko gure Gaia (berria.eus) (Noiz kontsultatua: 2021-02-28).
- ↑ «Pilare Baraiazarra Txertudi :: Inguma - Euskal komunitate zientifikoaren datu-basea» www.inguma.eus (Noiz kontsultatua: 2021-02-27).
- ↑ «Onintza Enbeita 2018ko Bizkaiko Bertsolari Txapeldun» Bertsozale Elkartea (Noiz kontsultatua: 2021-02-27).
Ikus, gainera
Kanpo estekak
- «Jakin 240: Pilare Baraiazarra - TBX.eus» tbx.eus Noiz kontsultatua: 2021-02-28.
- Euskal Kulturgintzaren Transmisioa aditu titulua (5. edizioa)2014-2015 ikasturtea