Diktadore: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

16:53, 4 uztaila 2021ko berrikusketa

Diktadorea erabateko boterea duen buruzagi politikoa da. Diktadura diktadore batek edo talde txiki batek gobernatutako estatua da.^[1] Hitza Erromako Errepublikako magistratu baten titulu gisa sortu zen, Senatuak larrialdi garaian errepublika gobernatzeko izendatua (ikus diktadore erromatarra eta justitium).

"Tirano" terminoa bezala (jatorriz, antzinako grekozko titulu ez gutxiesgarria zena) eta maila apalagoan "autokrata" terminoa bezala, "diktadore" terminoa zapalkuntzan oinarritutako agintaritzari buruz hitz egiteko erabiltzen hasi zen. Erabilera modernoan, diktadore terminoa botere pertsonalaren kopuru izugarria duen edo gehiegikeriaz jokatzen duen lider bat deskribatzeko erabiltzen da. Diktadurek, sarritan, honako ezaugarri hauek izaten dituzte: hauteskundeak eta askatasun zibilak etetea; larrialdi-egoera aldarrikatzea; dekretuzko araua; aurkari politikoen errepresioa; legezko prozeduren erregimena ez betetzea, eta nortasuna gurtzea. Diktadurak, askotan, alderdi bakarreko edo alderdi nagusiko estatuak dira^[2]^[3].

Diktadore gisa deskribatu izan dira boterera hainbat erregimenetan iristen diren buruzagi asko, hala nola batzar militarrak, alderdi bateko estatuak, estatu nagusiak eta gobernu pertsonal baten mendeko gobernu zibilak. Ezkerreko edo eskuineko diktadurak egon daitezke. Oro har, diktadore nor den erabakitzea zaila da, eta ikuspuntu politikoaren arabera aldatzen da.

Erreferentziak

↑ "Dictatorship" at Merriam Webster (2019)
↑ (Ingelesez) Papaioannou, Kostadis J.; Van Zanden, Jan Luiten. (2015-03). «The dictator effect: how long years in office affect economic development» Journal of Institutional Economics 11 (1): 111–139. doi:10.1017/S1744137414000356. ISSN 1744-1374. (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).
↑ (Ingelesez) Olson, Mancur. (1993/09). «Dictatorship, Democracy, and Development» American Political Science Review 87 (3): 567–576. doi:10.2307/2938736. ISSN 1537-5943. (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).

Kanpo estekak

Datuak: Q183318

[1] "Dictatorship" at Merriam Webster (2019)

[2] (Ingelesez) Papaioannou, Kostadis J.; Van Zanden, Jan Luiten. (2015-03). «The dictator effect: how long years in office affect economic development» Journal of Institutional Economics 11 (1): 111–139. doi:10.1017/S1744137414000356. ISSN 1744-1374. (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).

[3] (Ingelesez) Olson, Mancur. (1993/09). «Dictatorship, Democracy, and Development» American Political Science Review 87 (3): 567–576. doi:10.2307/2938736. ISSN 1537-5943. (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).

[1]

[2]

[3]

16:52, 4 uztaila 2021ko berrikusketa aldatu Theklan (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 408.068 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		16:53, 4 uztaila 2021ko berrikusketa aldatu desegin Theklan (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 408.068 edits No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa:		1. lerroa:
	[[Fitxategi:Historical_totalitarian_leaders.jpg\|thumb\|~~Diktadoreei, askotan,~~ erregimen totalitarioak ~~gobernatzea leporatzen~~ ~~diete~~. Diktadore izatea leporatu dieten hainbat pertsona, ezkerretik eskuinera eta goitik behera, irudian; besteak beste, [[Iosif Stalin]], [[Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista\|Sobietar Batasuneko Alderdi Komunistako]] idazkari Nagusi ohia; [[Adolf Hitler]], [[Hirugarren Reicha\|Alemaniako]] ''[[Führer]]'' ohia; [[Mao Zedong]], [[Txina]]ko lehendakaria; [[Italiar faxismo\|Italiako]] [[Benito Mussolini]] [[Duce]]a eta [[Kim Il-sung]], [[Ipar Korea]]ko [[Betiereko Presidente]]a.]]		[[Fitxategi:Historical_totalitarian_leaders.jpg\|thumb\|Diktadoreek erregimen [[totalitarismo\|totalitarioak]] gobernatzen dituzte. Diktadore izatea leporatu dieten hainbat pertsona, ezkerretik eskuinera eta goitik behera, irudian; besteak beste, [[Iosif Stalin]], [[Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista\|Sobietar Batasuneko Alderdi Komunistako]] idazkari Nagusi ohia; [[Adolf Hitler]], [[Hirugarren Reicha\|Alemaniako]] ''[[Führer]]'' ohia; [[Mao Zedong]], [[Txina]]ko lehendakaria; [[Italiar faxismo\|Italiako]] [[Benito Mussolini]] [[Duce]]a eta [[Kim Il-sung]], [[Ipar Korea]]ko [[Betiereko Presidente]]a.]]
	'''Diktadorea''' erabateko boterea duen buruzagi politikoa da. [[Diktadura]] diktadore batek edo talde txiki batek gobernatutako estatua da.<ref>"Dictatorship" at [[mwod:dictatorship\|''Merriam Webster'' (2019)]]</ref> Hitza [[Erromatar Errepublika\|Erromako Errepublikako]] [[Diktadore (Antzinako Erroma)\|magistratu]] baten titulu gisa sortu zen, [[Erromako Senatua\|Senatuak]] larrialdi garaian errepublika gobernatzeko izendatua (ikus [[Diktadore (Antzinako Erroma)\|diktadore erromatarra]] eta ''[[justitium]]'').		'''Diktadorea''' erabateko boterea duen buruzagi politikoa da. [[Diktadura]] diktadore batek edo talde txiki batek gobernatutako estatua da.<ref>"Dictatorship" at [[mwod:dictatorship\|''Merriam Webster'' (2019)]]</ref> Hitza [[Erromatar Errepublika\|Erromako Errepublikako]] [[Diktadore (Antzinako Erroma)\|magistratu]] baten titulu gisa sortu zen, [[Erromako Senatua\|Senatuak]] larrialdi garaian errepublika gobernatzeko izendatua (ikus [[Diktadore (Antzinako Erroma)\|diktadore erromatarra]] eta ''[[justitium]]'').