Alduate: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
||
| 35. lerroa: | 35. lerroa: | ||
== Izena == |
== Izena == |
||
''Alduate'' toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Alduate- Lekuak - EODA|url= |
''Alduate'' toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Alduate- Lekuak - EODA|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_ecoeoda&task=lekuaIkusi&Itemid=471&lang=eu&kodea=8645|aldizkaria=www.euskaltzaindia.eus|sartze-data=2021-08-30}}</ref> |
||
* ''Aldunate'' (1000) |
* ''Aldunate'' (1000) |
||
14:35, 27 abendua 2021ko berrikusketa
| Alduate | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 Herriko etxe bat | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Pirinioaurrea |
| Udalerria | Urraulbeiti |
| Administrazioa | |
| Mota | leku |
| Izen ofiziala | Aldunate |
| Posta kodea | 31449 |
| Herritarra | alduatar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°39′18″N 1°22′23″W / 42.655°N 1.373°W |
| Garaiera | 562 metro |
| Distantzia | 32,4 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
| Biztanleria | 17 (2022:  0) |
Alduate[1][a] Urraulbeiti udalerriko leku bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean.
2022 urtean 17 biztanle zituen.
Bertako biztanleak alduatarrak dira.
Izena
Alduate toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Aldunate (1000)
- Aldunat (1068)
- Altunate (1093)
- Altunat (1101)
- Altunet (1102)
- Aldunat (1268)
- Aldunat (1366)
- Aldunate (1534)
- Aldunate (1829)
- Aldunate (1990)
- Alduate (2005)
Geografia
Alduate Urraulbeiti ibarran dago.
Inguru naturala eta kokapena
Urraulbeiti Zangozako merindadeko herria da eta Nafarroako hiriburutik 36 kilometrora dago. Udaletxea Artiedan dago. Erliebe txikiko ibarra da. Lautada bat osatzen du, Longida, Erromantzatua eta Urraulgoiti ibarretatik jarraitzen duena, nahiz eta azken kasu horretan Ugarrongo arroilak eten egiten duen.
Klima
Urraulbeitiko klima azpimediterraneoa da, eta urteko batez besteko tenperatura 12,5 °C ingurukoa da. Urteroko egun euritsuak 100 inguru dira, eta jausitako prezipitazioa 850mm-koa.
Basoa nahiko urria da, eta zuhaitz gehienak pinuak dira, Austriatik birlandaturiko zuhaitzak. Horrez gain, ameztiak eta zumeak ageri dira udalerriko gunerik lehor eta eguzkitsuenetan.
Estazio meteorologikoak
Urraulbeitin dagoen Artieda kontzejuan, itsasoaren mailatik 456 metrora, Nafarroako Gobernuak 1954an jarritako estazio meteorologikoa dago.[3]
 Datu klimatikoak (Artieda, 1891-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 17.0 | 21.5 | 27.0 | 29.5 | 36.0 | 39.0 | 42.0 | 40.0 | 38.0 | 30.0 | 21.0 | 18.0 | 42.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 8.9 | 10.4 | 14.3 | 16.6 | 20.6 | 26.4 | 29.4 | 28.6 | 24.1 | 18.9 | 12.3 | 8.9 | 18.3 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 4.8 | 5.5 | 8.4 | 10.5 | 14.3 | 19.1 | 21.6 | 21.3 | 17.4 | 13.4 | 8.1 | 4.9 | 12.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 0.6 | 0.5 | 2.4 | 4.4 | 8.0 | 11.8 | 13.9 | 14.1 | 10.7 | 7.9 | 3.9 | 0.9 | 6.6 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -8.0 | -12.0 | -12.0 | -4.0 | 0.0 | 0.0 | 6.0 | 6.0 | 0.0 | -2.0 | -9.0 | -13.0 | -13.0 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 57.6 | 54.0 | 56.1 | 68.5 | 61.8 | 40.6 | 32.9 | 34.1 | 50.9 | 71.9 | 72.5 | 74.4 | 675.3 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 32.0 | 34.0 | 35.5 | 47.0 | 39.5 | 37.0 | 44.5 | 46.0 | 71.0 | 82.0 | 31.5 | 48.5 | 82.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 10.0 | 9.4 | 9.2 | 11.7 | 12.0 | 6.8 | 4.9 | 5.2 | 7.0 | 10.4 | 11.9 | 12.2 | 110.4 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 1.6 | 1.5 | 1.2 | 0.3 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.3 | 1.1 | 6.1 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[4] | |||||||||||||
Historia
Lehen aldiz dokumentatutako hiribildua, Antso IV.a Gartzeitz Semeno Gartzeitzi eman zionean 1068an, eta honek, handik gutxira, Leireko monasterioari eman zion, XII. mendean oraindik ere berea zena. 1849an lehen mailako 300 labore lapurtu zituen, 500 bigarren mailakoak eta 1 100 hirugarren mailakoak.
Demografia
2022 urteko erroldaren arabera 17 biztanle zituen Alduatek.[5]
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 6 | 6 | 7 | 8 | 12 | 13 | 12 | 12 | 12 | 11 | 15 | 16 | 16 | 16 | 15 | 15 | 15 | 17 | 18 | 21 | 17 |
Kultura
Euskara
Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Urraulbeiti atzerakada-eremuan sailkatu zen, non euskarak hain atzerakada handia izan duen, non bertako hiztunik apenas geratzen den.[6]
Koldo Zuazok, 2010ean, Urraulbeiti ez-euskal-eremuan sailkatu zen.[7]
Udalerri honetan hitz egiten den euskarak bere berezitasunak du. Horregatik sailkatzen da Eguesibarrera azpieuskalkian. Euskara batuaren itzalean alfabetatutako hainbat euskaldun baden arren, Urrozko mintzaira zaharrak hiztun gaberik dakite.
Ondasun nabarmenak
- San Fakundo eliza, XII. mendeko kristiau eliza.
Oharrak
Erreferentziak
- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Alduate- Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ «Estazioko datuak - Meteo Navarra» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-12-24).
- ↑ Artiedako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- ↑ «Alduate» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
- ↑ Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
- ↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
Ikus, gainera
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q12253134
Multimedia: Aldunate (Navarra) / Q12253134
