Magia: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

21:22, 8 apirila 2022ko berrikusketa

Artikulu hau naturako eta pertsonen ezin argituzko indarrak eragiten dituen jakintza eta praktika multzoari buruzkoa da; arte eszenikoa gaitzat duena beste hau da: «Ilusionismo»

Magia deitzen zaie gaur egun ezagutzen diren naturaren legeen aurka doazen praktika, arte edota izaki guztiei^[1]. Magia magi hitzetik dator. Magiak Babilonia zaharrean zeuden pertsona erlijiosoak ziren.

Etimologia

Latinezko magīa hitzetik dator, aldi berean grezierazko μαγεία mageia ("naturazgaindiko nolakotasuna")^[2] eta grezierazko magiké ("arte magiko" terminoan erabiltzen zena seguruenik, tekhné "arte" hitzarekin batera), magikós-en (‘magiko’) femeninoa dena, magos-etik dator (‘apaiz-klase erudituko kide dena").

Termino hau maguš (mágush) antzinako persiarretik dator, seguruenik *magh- protoindoeuropar errotik datorrena, "gai izan" edo "gaitasuna izan" esan nahi duena^[3].

Antzinako hitz protoindoeuropar horretatik (K. a. III. mende erdialde eta amaieratik) sanskritoko māiā ("ilusio", "truko", "engainu", "aztikeria", "sorginkeria") eragin zuen, lehen aldiz Rig-veda-n aipatzen dena (Indiako textu zaharrena, K.a. II. mende erditik). Hitz hori sanskritoko māi ("obratu", "mugitu") errotik dator.

Sorginkeria

Sakontzeko, irakurri: «Sorgin»

Sorginkeria materiaren manipulazioan datza. Aztiak edo sorginak, objektuen bidez (edabeak, animaliak, fetitxeak...), bere helburuak lortzen ditu. Farmazia hitza grezieratik dator (pharmakía) eta bere jatorrizko esanahiak edabe eta pozoien elaborazioarekin harremana du.

Magia gaur egun

Gaur egun, mundu modernoan, oso ohikoa da magia existitzen dela sinestea. Magia existitzen delaren ideia leku askotan erabiltzen da, normalean, liburu, istorio, ipuin, animazio edo horrelakoetan, non magiak borondatea aldatzeko edo manipulatzeko gaitasuna duen indar ezohiko gisa agertzen den. Era berean, XIX. mendetik aurrera, mago eta ilusionisten ikuskizunak ohikoak dira arte eszenikoen baitan. Ikuskizun horietan ikusle eta artistaren arteko itun-moduko bat dago, magoak botere magikoak izango balitu bezala jokatzen baitu eta ikusleak harritzen dituen truko desberdinen bitartez.

Urtarrilaren 31 magoen egun gisa ezarri zen, San Juan Bosco hil zen eguna aukeratu zen, magoen patroia baita, 1888 urtean Turinen.

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz) magia trukuak erosteko denda.
(Gaztelaniaz) euskadi inguruan mago bat kontratatzeko.

Datuak: Q81741
Multimedia: Magic / Q81741

Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

↑ «Euskaltzaindiaren Hiztegia» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).
↑ (Gaztelaniaz) «MAGIA, radicación» Etimologías de Chile - Diccionario que explica el origen de las palabras (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).
↑ (Ingelesez) «magic | Etymology, origin and meaning of magic by etymonline» www.etymonline.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).

[1] «Euskaltzaindiaren Hiztegia» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).

[2] (Gaztelaniaz) «MAGIA, radicación» Etimologías de Chile - Diccionario que explica el origen de las palabras (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).

[3] (Ingelesez) «magic | Etymology, origin and meaning of magic by etymonline» www.etymonline.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).

[1]

[2]

[3]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{beste erabilpenak|naturako eta pertsonen ezin argituzko indarrak eragiten dituen jakintza eta praktika multzoari|[[arte eszeniko]]a|Ilusionismo}}
-[[Fitxategi:Crotona Pentagram ring.png|thumb|300px|[[Pentagrama (argipena)|Pentagrama]] eraztunean, magiarekin lotutako ikurra.]]
+[[Fitxategi:Crotona Pentagram ring.png|thumb|283x283px|[[Pentagrama (argipena)|Pentagrama]] eraztunean, magiarekin lotutako ikurra.]]
-'''Magia''' deitzen zaie gaur egun ezagutzen diren naturaren legeen aurka doazen praktika, arte edota izaki guztiei. Magia ''magi'' hitzetik dator. ''Magi''ak [[Babiloniar Inperioa|Babilonia]] zaharrean zeuden pertsona [[erlijio]]soak ziren.
+'''Magia''' deitzen zaie gaur egun ezagutzen diren naturaren legeen aurka doazen praktika, arte edota izaki guztiei<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskaltzaindiaren Hiztegia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?antzekoak=ez&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&layout=aurreratua&Itemid=410&lang=eu&bila=bai&sarrera=magia|aldizkaria=www.euskaltzaindia.eus|sartze-data=2022-04-08}}</ref>. Magia ''magi'' hitzetik dator. ''Magi''ak [[Babiloniar Inperioa|Babilonia]] zaharrean zeuden pertsona [[erlijio]]soak ziren.
+== Etimologia ==
+Latinezko ''magīa'' hitzetik dator, aldi berean grezierazko μαγεία ''mageia'' ("naturazgaindiko nolakotasuna")<ref>{{Erreferentzia|izenburua=MAGIA, radicación|hizkuntza=es|url=http://etimologias.dechile.net/?magia|aldizkaria=Etimologías de Chile - Diccionario que explica el origen de las palabras|sartze-data=2022-04-08}}</ref> eta grezierazko ''magiké'' ("arte magiko" terminoan erabiltzen zena seguruenik, ''tekhné'' "arte" hitzarekin batera), ''magikós''-en (‘magiko’) femeninoa dena, ''magos''-etik dator (‘apaiz-klase erudituko kide dena").
+Termino hau ''maguš'' ''(mágush)'' antzinako [[Persiar|persiarretik]] dator, seguruenik ''*magh-'' protoindoeuropar errotik datorrena, "gai izan" edo "gaitasuna izan" esan nahi duena<ref>{{Erreferentzia|izenburua=magic {{!}} Etymology, origin and meaning of magic by etymonline|hizkuntza=en|url=https://www.etymonline.com/word/magic|aldizkaria=www.etymonline.com|sartze-data=2022-04-08}}</ref>.
+Antzinako hitz protoindoeuropar horretatik (K. a. III. mende erdialde eta amaieratik) [[Sanskrito|sanskritoko]] ''māiā'' ("ilusio", "truko", "engainu", "aztikeria", "sorginkeria") eragin zuen, lehen aldiz ''Rig-veda''-n aipatzen dena (Indiako textu zaharrena, K.a. II. mende erditik). Hitz hori sanskritoko ''māi'' ("obratu", "mugitu") errotik dator.
 == Sorginkeria ==
@@ 8. lerroa: / 15. lerroa: @@
 Sorginkeria [[materia]]ren manipulazioan datza. [[Azti]]ak edo [[sorgin]]ak, objektuen bidez (edabeak, animaliak, [[fetitxe]]ak...), bere helburuak lortzen ditu. Farmazia hitza [[greziera]]tik dator (''pharmakía'') eta bere jatorrizko esanahiak edabe eta pozoien elaborazioarekin harremana du.
+== Magia gaur egun ==
+Gaur egun, mundu modernoan, oso ohikoa da magia existitzen dela sinestea. Magia existitzen delaren ideia leku askotan erabiltzen da, normalean, liburu, istorio, ipuin, animazio edo horrelakoetan, non magiak borondatea aldatzeko edo manipulatzeko gaitasuna duen indar ezohiko gisa agertzen den. Era berean, XIX. mendetik aurrera, [[mago]] eta [[Ilusionismo|ilusionisten]] ikuskizunak ohikoak dira arte eszenikoen baitan. Ikuskizun horietan ikusle eta artistaren arteko itun-moduko bat dago, magoak botere magikoak izango balitu bezala jokatzen baitu eta ikusleak harritzen dituen truko desberdinen bitartez.
+Urtarrilaren 31 magoen egun gisa ezarri zen, San Juan Bosco hil zen eguna aukeratu zen, magoen patroia baita, [[1888]] urtean [[Turin|Turinen]].
 == Kanpo estekak ==