Lasa eta Zabalaren hilketa: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

21:56, 7 abendua 2008ko berrikusketa

Lasa eta Zabalaren hilketa, gerra zikinaren gertakari entzutetsu eta gogorrenetakoa izan zen Euskal Herrian.

PSOEren gobernuak antolatu eta zuzenduriko GAL erakundearen lehen ekintza honetan, kalez jantzitako espainiar guardia zibilek Joxean Lasa eta Joxi Zabala Tolosako euskal errefuxiatuak bahitu zituzten Baionan (Lapurdi), haien lagun batek utzi zien autora sartzear zeudenean. Isilpean, Donostiara eraman zituzten bahitutako gazteak, eta gobernuaren jabego zen etxe batean sartu zituzten, guardia zibilen eskuetan betiere. Denbora luzez, bi gazte tolosarrak krudelki torturatu zituzten. Operazioaren antolatzaileek, informazio helburuak betetzat eman zituztenean, Lasa eta Zabalaren hilketa agindu zuten. Horretarako, Alacantera eraman zituzten. Bertan, beren hilobiak eginarazi zizkieten bi gazteei, eta ondotik, buruan tirokatuz hil zituzten. Azkenik, guardia zibilek kare bizia erabili zuten hilobia estaltzeko, gorpuen deskonposaketa azkartze aldera, ahalik eta zantzu gutxien gera zedin.

Lasa eta Zabalarena, espainiar epaitegietara iritsi den gerra zikinarekin loturiko kasu bakarrenetakoa izan zen. Baina espetxe zigorrak gogorrak izan ziren arren, erantzule guztiak aske daude gaur egun.

Gertakariak

1983ko urriaren 15 larunbateko gauean, Oñatin Guardia Zibilaren konboi bat erasotu zuten eta gizon bat hil zen. Gipuzkoako gobernadore zibila zen Julen Elorriaga (PSOE) eta Enrique Rodriguez Galindo Guardia Zibileko komandantea gertaeren lekura hurbildu ziren. Arrasateko ospitalean gaua igaro ondoren, goizeko seirak aldera berri bat jaso zuten Intxaurrondoko kuarteletik: "Frantzian bi erori dira, eta hona ekarriko dituzte".

Urriaren 17 astelehenean, Mariano Martinez Colomo bi tolosarren iheskidea lanera abiatu zen goizean goiz. Bi egun lehenago Joxi eta Joxeani utzi zien autoa atea zabalik zuela aurkitu zuen. Susmo txarra hartu zuen, geroztik ez baitzituen ikusi. Autoko giltzak itzultzera ere ez ziren gerturatu, eta Joxiren jaka gorria atzeko eserlekuan utzita zegoen.

Urriaren 18an albistegiek berri hau eman zuten: "Lau polizia espainiar atxilotu dituzte Hendaian euskal errefuxiatu bat bahitzen saiatzeagatik". Joxi eta Joxeanen ingurukoak okerrena pentsatzen hasiak ziren dagoeneko.

1984ko urtarrilaren 20an, arratsaldeko 16:15etan, Espainiako SER irrati katearen Alacanteko egoitzan dei bat jaso zuten. Nieves Martinez kazetariak hartu zuen telefonoa. Gizonezko ahots batek GALen izenean ari zela jakinarazi zuen.

Entzun arretaz esango dudana, ez dut berriro errepikatuko. Lasa eta Zabala ETAko kideak asasinatu ditugu. Hil aurretik abade bat eskatu dute baina ez diegu eman, ez baitzuten merezi.

Ahots anonimoak Alacanteko Busot herrian kokatu zuen gertakaria, eta ondoren deia eten zen. Hasieran garrantziarik eman ez zitzaionez, inoiz ezingo da jakin Lasa eta Zabala benetan 1984ko urtarrilaren 20an hil zituzten edo ez.

Gertaera honen ostean, Tolosan Guardia Zibilak Josu Mujika atxilotu zuen eta galdeketan hala esan: "Lasa eta Zabalarengatik harrapatu zaitugu. Eta badakizu non dauden? Hilda daude, ondo lurperatuta eta urruti".

1985eko urtarrilaren 25ean, ehiztari batek giza gorputzen arrastoak izan zitezkeenak aurkitu zituen Foya de Coves izeneko Busoteko inguru menditsu batean. Hobi batean pertsona baten gorpuzkinak aurkitu zituen eta Busoteko Guardia Zibilaren egoitzara deitu zuen. Lurraren eta karearen azpian bi gorpu aurkitu zituzten. Ahoan trapuak zeramatzaten eta begien parean zintzak zituzten, baita bendak ere. Hobitik 3 metrora Geco motako bala bat atzeman zuten, eta hobian bertan Parabellum erako 9mm-ko kalibreko beste bat. Garezur batean tiro batek eragindako zuloa atzeman zuten, eta bestean bi. Gorpuak ez zituzten identifikatu eta Alacanteko udal hilerriko deposituan gorde zituzten.

1995eko udaberrian, Alacanteko Polizia Judizialeko goi karguak, GAL erakundeari egozten zitzaiozkion pertsonen desagerketen kasuei erreparatuz eta kareaz egiten zuten erabilera antzekoaz konturatuta, Busot herrian atzemandako gorpuak Lasa eta Zabalarenak izan zitezkeela susmatu zuen. Gorpuzkinei autopsia eta ADN frogak egin ostean, hipotesia baieztatu egin zen. Hamahiru urteren ostean, Lasa eta Zabalaren gorpuak identifikatu zituzten.

1995eko ekainaren 21ean, bi tolosarren gorpuzkinak Euskal Herrira iritsi ziren. Zekartzan hegazkina Hondarribiako aireportuan lurreratu zen arratsaldez. Aireportuko atarian senitarteko, lagun eta herritar ugari bildu ziren bi gazteen senitartekoei babesa eman eta gorpuen bahiketa salatzeko. Ertzaintzaren eta bildutakoen artean istiluak sortu ziren eta hainbat lagun zauritu ziren. Carlos Bueren epaileak gorpuak heldu bezain laster lurpera zitezen emandako aginduaren aitzakiapean, polizia indarrek gorpuak bahitu eta maite zituztenei haiengana gerturatzen utzi gabe eraman zituzten Tolosara.

Hilerrian bildu zirenek ezin izan zieten azken agurra lasai eman GALek eraildako bi gazteei. Ertzaintzak gogor egin zuen senitarteko eta lagunen aurka, hainbat zauritu eraginez. Lasa eta Zabalaren familiek gogor salatu zuten polizia autonomikoaren jarrera. Hurrengo egunean Santa Maria parrokia leporaino bete zen bi gazteei eskainitako elizkizunean.

2000ko maiatzean, Espainiako Auzitegi Nazionalak sententzia atera zuen: Enrique Rodriguez Galindo, Julen Elorriaga, Angel Vaquero, Felipe Bayo Leal eta Enrique Dorado Joxean Lasa eta Joxi Zabala bahitu, torturatu, erail eta desagerrarazteagatik 365 urteko kartzela zigorrera kondenatu zituzten. Aipatutako bakar batek ere ez ditu hamar urte eman kartzelan. Denak aske daude eta, lekukoek azaldu dutenez, kartzelan egon ziren bitartean ere "luxuzko preso" moduan hartu zituzten.

2008ko urriaren 18an, Tolosako herrian berriro ere, istilu larriak errepikatu ziren Madrilgo Audientzia Nazionaleko Baltasar Garzon epailearen aginduz, Ertzaintzak Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren aldeko omenaldi bat indarrez galerazterakoan.

Zenbait herritar zauritu eta 6 atxilotu suertatu ziren gertakarietan. Gerla zikinaren bi biktimen senideek eta herritarrek gogor salatu zuten omenaldia horrela zapuztea, "Joxi eta Joxeanen hiletako irudiak errepikatu" zirela esanez. Jarraian argi utzi nahi izan zuten "armen, atxiloketen eta jazarpenaren bidez ez dutela lortuko herri honen historia isiltzerik, ez dutela Joxi eta Joxeanen oroimena ezabatzerik lortuko".

Jokin Bildarratz Tolosako alkateak (EAJ), bere aldetik, "Madrildik inposatu zaigun beste erabaki baten ondorioa izan zela hori" adierazi zuen.

Ikus, gainera

Gerra zikinaren kronologia

Erreferentziak

Galtzaundi 289 (2008-11-07)

Kanpo loturak

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 [[Irudi:Lasa eta Zabala gogoratuz.jpg|thumb|250px|Lasa eta Zabalaren desagerpenaren 25. urteurrena oroitzeko elkarretaratzea, [[Tolosa]]n. Manifestariek bi hildakoen erretratuak daramatzate]]
-'''Lasa eta Zabalaren hilketa''', [[gerra zikina]]ren gertakari entzutetsu eta gogorrenetakoa izan zen. [[PSOE]]ren gobernuak antolatu eta zuzenduriko [[GAL]] erakundearen lehen ekintza honetan, [[Joxean Lasa]] eta [[Joxi Zabala]] gazte [[tolosa]]rrak bahitu, bortizki torturatu, tiroz hil eta kare bizitan lurperatu zituzten.
+'''Lasa eta Zabalaren hilketa''', [[gerra zikina]]ren gertakari entzutetsu eta gogorrenetakoa izan zen [[Euskal Herria]]n.
+[[PSOE]]ren gobernuak antolatu eta zuzenduriko [[GAL]] erakundearen lehen ekintza honetan, kalez jantzitako espainiar [[guardia zibil]]ek Joxean Lasa eta Joxi Zabala [[Tolosa]]ko euskal errefuxiatuak bahitu zituzten [[Baiona]]n ([[Lapurdi]]), haien lagun batek utzi zien autora sartzear zeudenean. Isilpean, [[Donostia]]ra eraman zituzten bahitutako gazteak, eta gobernuaren jabego zen etxe batean sartu zituzten, guardia zibilen eskuetan betiere. Denbora luzez, bi gazte tolosarrak krudelki torturatu zituzten. Operazioaren antolatzaileek, informazio helburuak betetzat eman zituztenean, Lasa eta Zabalaren hilketa agindu zuten. Horretarako, [[Alacant]]era eraman zituzten. Bertan, beren hilobiak eginarazi zizkieten bi gazteei, eta ondotik, buruan tirokatuz hil zituzten. Azkenik, guardia zibilek kare bizia erabili zuten hilobia estaltzeko, gorpuen deskonposaketa azkartze aldera, ahalik eta zantzu gutxien gera zedin.
+Lasa eta Zabalarena, espainiar epaitegietara iritsi den gerra zikinarekin loturiko kasu bakarrenetakoa izan zen. Baina espetxe zigorrak gogorrak izan ziren arren, erantzule guztiak aske daude gaur egun.
 == Gertakariak ==
+[[1983]]ko [[urriaren 15]] larunbateko gauean, [[Oñati]]n Guardia Zibilaren konboi bat erasotu zuten eta gizon bat hil zen. Gipuzkoako gobernadore zibila zen [[Julen Elorriaga]] ([[PSOE]]) eta [[Enrique Rodriguez Galindo]] Guardia Zibileko komandantea gertaeren lekura hurbildu ziren. [[Arrasate]]ko ospitalean gaua igaro ondoren, goizeko seirak aldera berri bat jaso zuten Intxaurrondoko kuarteletik: "Frantzian bi erori dira, eta hona ekarriko dituzte".
-[[1983]]ko [[urriaren 17]]an, kalez jantzitako espainiar [[guardia zibil]]ek Joxean Lasa eta Joxi Zabala euskal errefuxiatuak bahitu zituzten [[Baiona]]n ([[Lapurdi]]), haien lagun batek utzi zien autora sartzear zeudenean. Isilpean, [[Donostia]]ra eraman zituzten bahitutako gazteak, eta gobernuaren jabego zen etxe batean sartu zituzten, guardia zibilen eskuetan betiere. Denbora luzez, bi gazte tolosarrak krudelki torturatu zituzten. Operazioaren antolatzaileek, informazio helburuak betetzat eman zituztenean, Lasa eta Zabalaren hilketa agindu zuten. Horretarako, [[Alacant]]eko [[Busot]] udalerrira eraman zituzten. Bertan, beren hilobiak eginarazi zizkieten bi gazteei, eta ondotik, buruan tirokatuz hil zituzten. Azkenik, guardia zibilek kare bizia erabili zuten hilobia estaltzeko, gorpuen deskonposaketa azkartze aldera, ahalik eta zantzu gutxien gera zedin. Hilketa bikoitza, antza denez, [[1984]]ko [[urtarrilaren 20]]aren inguruan gauzatu zen, egun hartan, [[Alacant]]eko [[SER irratia]]n [[GAL]]en izenean hilketa aldarrikatzen zuen dei bat jaso baitzuten.
-[[Irudi:Localització de Busot respecte el País Valencià.png|thumb|right|150px|Hobia aurkitu zuten Busot herriaren kokalekua]]
-Gorpuak handik urtebetera topatu zituen ingurutik zebilen ehiztari batek. Hala eta guztiz ere, gorpuak ez ziren [[1995]]. urtera arte identifikatuak izan, hamar urte luze deposituan eman ostean. Identifikazioaren ondotik, estatuak bahitu egin zituen bi gorpuak, familiari berari azken agur bat ematea debekatzeraino. Debekua bete zedin bermatzeko, polizia ezberdinek bortizkeria handiz jokatu zuten; [[Hondarribia]]ko aireportuan lehenik, gorpuei harrera egitera joan ziren herritarren aurka oldartu zirenean, eta [[Tolosa]]ko kanposantuan ondoren, [[Ertzaintza]]ko kideek Lasa eta Zabalaren senitarteko eta lagunak erasotu zituztenean.
+[[Urriaren 17]] astelehenean, [[Mariano Martinez Colomo]] bi tolosarren iheskidea lanera abiatu zen goizean goiz. Bi egun lehenago Joxi eta Joxeani utzi zien autoa atea zabalik zuela aurkitu zuen. Susmo txarra hartu zuen, geroztik ez baitzituen ikusi. Autoko giltzak itzultzera ere ez ziren gerturatu, eta Joxiren jaka gorria atzeko eserlekuan utzita zegoen.
-ko urriaren 18an, Tolosako herrian ere, istilu larriak errepikatu ziren Madrileko [[Audientzia Nazionala]]ren [[Baltasar Garzon]] epailaren aginduz, [[Ertzaintza]]k Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren aldeko omenaldi bat indarrez galerazterakoan.
+[[Urriaren 18]]an albistegiek berri hau eman zuten: "Lau polizia espainiar atxilotu dituzte [[Hendaia]]n euskal errefuxiatu bat bahitzen saiatzeagatik". Joxi eta Joxeanen ingurukoak okerrena pentsatzen hasiak ziren dagoeneko.
-Zenbait herritar zauritu eta 6 atxilotu  suertatu ziren gertakarietan. Gerla zikinaren bi biktimen senideek eta herritarrek gogor salatu zuten omenaldia horrela zapuztea, "Joxi eta Joxeanen hiletako irudiak errepikatu" zirela esanez. Jarraian argi utzi nahi izan zuten "armen, atxiloketen eta jazarpenaren bidez ez dutela lortuko herri honen historia isiltzerik, ez dutela Joxi eta Joxeanen oroimena ezabatzerik lortuko".
+[[1984]]ko [[urtarrilaren 20]]an, arratsaldeko 16:15etan, Espainiako [[SER]] irrati katearen Alacanteko egoitzan dei bat jaso zuten. Nieves Martinez kazetariak hartu zuen telefonoa. Gizonezko ahots batek [[GAL]]en izenean ari zela jakinarazi zuen.
-== Epaiketa ==
-Lasa eta Zabalarena, espainiar epaitegietara iritsi den gerra zikinarekin loturiko kasu bakarrenetakoa izan zen. Kasu honetan zigortutakoen artean, [[Enrique Rodriguez Galindo]] guardia zibila eta [[Julen Elgorriaga]] orduko [[Gipuzkoa]]ko gobernadore zibila eta [[PSOE]]ko kidea zeuden. Espetxe zigorrak gogorrak izan ziren arren (guztira, 365 urte), erantzule guztiak aske daude gaur egun.
+{| cellpadding="10" align="{{{kokapena|center}}}" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; border-style:none; width:{{{zabalera|}}};"
+| width="20" valign=top | {{lotura iruditik
+| irudia = cquote1.png
+| lotura = {{FULLPAGENAME}}
+| tamaina = {{{komatxoen tamaina|20px}}}}}
+| Entzun arretaz esango dudana, ez dut berriro errepikatuko. Lasa eta Zabala ETAko kideak asasinatu ditugu. Hil aurretik abade bat eskatu dute baina ez diegu eman, ez baitzuten merezi.
+| width="20" valign=bottom | {{lotura iruditik
+| irudia = cquote2.png
+| lotura = {{FULLPAGENAME}}
+| tamaina = {{{komatxoen tamaina|20px}}}}}
+|-
+{{#if:{{{2|}}}|
+{{!}} colspan="2" style="padding-top: 10px; text-align:right;" {{!}} {{{2}}}}}
+|}
+[[Irudi:Localització de Busot respecte el País Valencià.png|thumb|right|150px|Hobia aurkitu zuten Busot herriaren kokalekua [[Valentziako Erkidegoa]]n]]
+Ahots anonimoak Alacanteko [[Busot]] herrian kokatu zuen gertakaria, eta ondoren deia eten zen. Hasieran garrantziarik eman ez zitzaionez, inoiz ezingo da jakin Lasa eta Zabala benetan 1984ko urtarrilaren 20an hil zituzten edo ez.
+Gertaera honen ostean, Tolosan Guardia Zibilak [[Josu Mujika]] atxilotu zuen eta galdeketan hala esan: "Lasa eta Zabalarengatik harrapatu zaitugu. Eta badakizu non dauden? Hilda daude, ondo lurperatuta eta urruti".
+[[1985]]eko [[urtarrilaren 25]]ean, ehiztari batek giza gorputzen arrastoak izan zitezkeenak aurkitu zituen Foya de Coves izeneko Busoteko inguru menditsu batean. Hobi batean pertsona baten gorpuzkinak aurkitu zituen eta Busoteko Guardia Zibilaren egoitzara deitu zuen. Lurraren eta karearen azpian bi gorpu aurkitu zituzten. Ahoan trapuak zeramatzaten eta begien parean zintzak zituzten, baita bendak ere. Hobitik 3 metrora ''Geco'' motako bala bat atzeman zuten, eta hobian bertan ''Parabellum'' erako 9mm-ko kalibreko beste bat. Garezur batean tiro batek eragindako zuloa atzeman zuten, eta bestean bi. Gorpuak ez zituzten identifikatu eta Alacanteko udal hilerriko deposituan gorde zituzten.
+[[1995]]eko udaberrian, Alacanteko Polizia Judizialeko goi karguak, GAL erakundeari egozten zitzaiozkion pertsonen desagerketen kasuei erreparatuz eta kareaz egiten zuten erabilera antzekoaz konturatuta, Busot herrian atzemandako gorpuak Lasa eta Zabalarenak izan zitezkeela susmatu zuen. Gorpuzkinei autopsia eta ADN frogak egin ostean, hipotesia baieztatu egin zen. Hamahiru urteren ostean, Lasa eta Zabalaren gorpuak identifikatu zituzten.
+eko [[ekainaren 21]]ean, bi tolosarren gorpuzkinak Euskal Herrira iritsi ziren. Zekartzan hegazkina [[Hondarribia]]ko aireportuan lurreratu zen arratsaldez. Aireportuko atarian senitarteko, lagun eta herritar ugari bildu ziren bi gazteen senitartekoei babesa eman eta gorpuen bahiketa salatzeko. [[Ertzaintza]]ren eta bildutakoen artean istiluak sortu ziren eta hainbat lagun zauritu ziren. Carlos Bueren epaileak gorpuak heldu bezain laster lurpera zitezen emandako aginduaren aitzakiapean, polizia indarrek gorpuak bahitu eta maite zituztenei haiengana gerturatzen utzi gabe eraman zituzten Tolosara.
+Hilerrian bildu zirenek ezin izan zieten azken agurra lasai eman GALek eraildako bi gazteei. Ertzaintzak gogor egin zuen senitarteko eta lagunen aurka, hainbat zauritu eraginez. Lasa eta Zabalaren familiek gogor salatu zuten polizia autonomikoaren jarrera. Hurrengo egunean Santa Maria parrokia leporaino bete zen bi gazteei eskainitako elizkizunean.
+[[2000]]ko maiatzean, [[Espainiako Auzitegi Nazionala]]k sententzia atera zuen: [[Enrique Rodriguez Galindo]], [[Julen Elorriaga]], [[Angel Vaquero]], [[Felipe Bayo Leal]] eta [[Enrique Dorado]] Joxean Lasa eta Joxi Zabala bahitu, torturatu, erail eta desagerrarazteagatik 365 urteko kartzela zigorrera kondenatu zituzten. Aipatutako bakar batek ere ez ditu hamar urte eman kartzelan. Denak aske daude eta, lekukoek azaldu dutenez, kartzelan egon ziren bitartean ere "luxuzko preso" moduan hartu zituzten.
+[[2008]]ko urriaren 18an, Tolosako herrian berriro ere, istilu larriak errepikatu ziren Madrilgo Audientzia Nazionaleko [[Baltasar Garzon]] epailearen aginduz, [[Ertzaintza]]k Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren aldeko omenaldi bat indarrez galerazterakoan.
+Zenbait herritar zauritu eta 6 atxilotu suertatu ziren gertakarietan. Gerla zikinaren bi biktimen senideek eta herritarrek gogor salatu zuten omenaldia horrela zapuztea, "Joxi eta Joxeanen hiletako irudiak errepikatu" zirela esanez. Jarraian argi utzi nahi izan zuten "armen, atxiloketen eta jazarpenaren bidez ez dutela lortuko herri honen historia isiltzerik, ez dutela Joxi eta Joxeanen oroimena ezabatzerik lortuko".
+[[Jokin Bildarratz]] Tolosako alkateak ([[EAJ]]), bere aldetik, "Madrildik inposatu zaigun beste erabaki baten ondorioa izan zela hori" adierazi zuen.
 == Ikus, gainera ==
 * [[Gerra zikinaren kronologia]]
+== Erreferentziak ==
+* Galtzaundi 289 (2008-11-07)
 == Kanpo loturak ==