Columbia (anezka): berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
35. lerroa: 35. lerroa:


istripuaren irudia:[[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Challenger_explosion.jpg/300px-Challenger_explosion.jpg]]
istripuaren irudia:[[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Challenger_explosion.jpg/300px-Challenger_explosion.jpg]]





44. lerroa: 43. lerroa:
Tripulazioa:[[http://celebritydeath.files.wordpress.com/2008/02/tripulacion-del-columbia.jpg]]
Tripulazioa:[[http://celebritydeath.files.wordpress.com/2008/02/tripulacion-del-columbia.jpg]]


istripuaren bideoa:[[http://www.youtube.com/watch?v=rC7Ulelv4yE]]
== тranѕвordadorea ==
== тranѕвordadorea ==



18:06, 15 abendua 2008ko berrikusketa


Colυмвιa (anezĸa)

Columbia anezka, edo transbordadore espaziala, (izendapen NASA: OV-102) izan zen NASAko lehen transobordadore espaziala Lurratik kanpo misioak bete zituena. 1981 urteko apirilaren 12an, lehenengo aldiz espazioruntz abiatu zen eta bere izatea amaitu egin zen 2003ko otsailaren 1ean, atmosferan berriz sartu zenean behin betiko desegin baitzen.

Bere lehenengo hegaldia, lehen aipatutakoaren legez, 1981ko apirilaren 12 eta 14aren tartean izan zen, non tripulazioa John W. Young eta Robert Crippen ziren).

irudia:[[1]]

Hainbat misio nabariak ere egin zituen: STS 1 : 1981-1982 izan zen Spacelab lehenengo hegaldia Agencia Espacial Europea (ESA)-gatik eginda. STS-50 : 1992ko ekainak 25etik uztailaren 9a arte, transbordadorearen lehenengo misio luzea izan zena. STS-93: 1999 urteko uztailan "Observatorio de Rayos X Chandra" orbitan jarri zen.

Azĸenengo мιѕιoa

Columbiaren azkenengo misioarii STS-107 deritzogu eta 2003. urtean izan zen, urtarrilak 16 eta otsailak 1 birtartean, hain zuzen ere.

Transbordadore hau batez ere ezaguna da izan zuen iztripua dela eta. Aireratzerako orduan, orbitadoreak golpe nahiko larria eta gogorra jaso zuen bere ezkerreko hegoan, poliuretano (kanpoko tankearen isolatzailea) apar zati baten askatzearen ondorioz.

Transbordadore espazialek marruskadura eta bero handia jasan behar izaten dute espaziotik jaitsi eta atmosferan sartzen diren aldi oro. Hamar bat minutuz edo, 1.650 ºC-ko tenperaturak jasaten dituzte. Beraz, bertan desegin ez daitezen ondo babestuta egoten dira.

Istripua jaurtiketa gertatu eta 81-82 segundutara gertatu zen. NASAk dioenaren arabera, zatiak 50 X 40 X 15 zentimetrokoa zen,eta 1kg gutxi gorabehera zituen, eta 805km/h abiadura batean jo ahal izan zuen. Kolpea modu tangentzial batean gertatua, zulatu zituen bi panel, zeintzuk eraso ertzaren atzean zeudenak,lurreratze putzu trenaren onodoan. Istripua ez zen hauteman ez tripulatzaileengan, ezta misioaren zehar.

Arazoa gauzatu zen lurreko atmosferan berriz sartu ostean.

Aipatutako istripua zela eta, solairu termikoak askatu ziren lurreratze trenaren ondoan; modu honetan izugarrizko beroa sartu omen zen (atmosferan berriz sartzean sortzen den plasmaren ondorioz), sorraraziz ezkerreko hegoaren suntsidura, nahiko handia dena desegonkortasuna eta askatzea sortuz. Berriz sartzearen zehar, sentsore termikoak detektatu zuten tenperaturaren igoera nabaria eta ohiz kanpokoa aldi berean talkaren inguruan. Berriz bueltatzen zirenean, beroa zela eta, hegoa azkenean erori egin zen, transbordadorea berarekiko bira zezan sorraraziz, egituralki deseginez.


Transbordadoreek bi motatako materiala izaten dute. Marruskadura gehien jasaten duten guneak, ontziaren eta hegoen muturrak, karbonoarekin sendotutako erretxinaz babestuak egoten dira. Material hori silizio karburozko geruza batek estaltzen du eta gai da desegin gabe 1650 ºC jasateko.

Columbia NASA-ren transbordadorerik zaharrena zen,22 urte, hain zuzen.

istripuaren irudia:[[2]]


Bidaia bakoitzaren amaieran ontziaren plaka guztiak berrikusi eta hondatutakoak aldatzen badira ere, materiala ‘nekatua’ egoten da normalean.

Columbiak 28 bidaia egin ditu guztira, baina oso gutxi 1999tik hona. Urte hartan hainbat berrikuntza egin zizkioten eta, geroztik, joan den urtean baino ez zen espazioratu. Bidaia hau berritu ondorengo bigarrena zen eta 2002ko uztailerako zegoen iragarrita. Garai hartan, ordea, pitzadurak aurkitu zituzten transbordadore guztietan eta hegaldiak atzeratu egin ziren.

Tripulazioa:[[3]]

istripuaren bideoa:[[4]]

тranѕвordadorea

Izan ere, itxura oso bestelakoa izan arren, transbordadoreak ez dira batere asmakizun berria. NASAk 1980an egin zituen behin eta berriz erabil zitezkeen ontziak eta, orduan iraultza handia izan baziren ere, asmoa haratago joatea zen.

Gainontzeko zatiek hori baino tenperatura txikiagoak jasaten dituzte eta silizio-zuntzez egindako plakekin estaltzen dira. Plakak material zeramikoen gisan sintetizatzen dira eta beroa barreiatzeko gaitasun ikaragarria dute; pentsa, labetik gori-gori atera eta segundo batera eskuetan har daitezke. Baina, aldi berean, oso porotsuak dira eta ez dute pisu handirik izaten. Beraz, espazioan erabiltzeko oso egokiak dira.


Azkeneko urteetan boroa gehituta material hobeak sintetizatu dira, eta transbordadoreen gune jakin batzuetan siliziozko plaken ordez horiek erabili dira, baina, oro har, oraindik siliziozko plakak erabiltzen dira ontzien gorputza babesteko.


Plakak sendoenetakoak dira, karbonoarekin sendotutako erretxinazkoak, alegia. Transbordadorea espazioratu zenean zerbaitek ezker hegalean jo zuen eta kolpeak plakaren bat jausarazi edo hondatu zuen. Ondorioz, atmosferan sartzean, gune hori gehiegi berotu eta istripua eragin zuen.

NASA ontzia espazioratu eta hurrengo egunean konturatu zen erregai-tanketik zerbait jausi zela, jaurtiketaren bideoak ikusi zituenean; baina azterketak egin eta ontzia ongi zegoela ondorioztatu zuten. Istripuak, ordea, gertakari hartan jarri du arreta guztia. NASAk ikertzen dihardu, ontziaren zatiak jaso eta suntsitu aurretik jasotako datuak aztertzen.