Mercury programa: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

19:37, 6 otsaila 2009ko berrikusketa

Mercury programa 1958an hasi zen NASAren eskutik, sobietikarrek espazioan lehenengo satelitea (Sputnik 1) jarri eta urte bat eta hiru egun geroago. Estatu Batuek gidatu zuten lehen programa espaziala da, 1961tik 1963ra.

Programaren hasiera

Mercury programa, Sobietar Batasunaren espazioaren esplorazioaren aurrreko Estatu Batuen erantzuna izan zen, bi lurralde hauek guda hotzean baitzeuden . Mercury programa eraikitzerakoan, ingeniari espazialak oso lanpetuta egon ziren espazio-ontzia eraikitzen. Espazio-ontzi oso segurua beharko zuen, Lurra orbitatzera heldu beharko zuelako, haren abiadurarengatik suntsituta izan gabe. Beste kezka garrantzitsu bat, espazioaren egoera larriak jasatea zen: hutsunea, tenperatura aldaketa bortitzak eta aurkitu berri zuten espazio-erradiazioa. Astronauta eta ingeniarien lana zaildu bazen ere proiektua aurrera eramatea lortu zuten.

Mercury kapsula

Emaitza bala itxurako espazio-ontzia izan zen. Ez zuen hegorik, eta atmosferan birsartzea erretzen zen ezkutu termikoari esker egiten zuen.

Mercury kapsulak aireratzeko bi kohete jaurtitzaile mota erabili zituzten (boosters, ingelesez). Lehenengo hegaldi suborbitaletan Redstone koheteekin jaurti ziren. Hegaldi orbitaletan Atlas-D koheteekin bidali ziren. Kohete hauek misil balistiko batetik eratorriak ziren. Atlas hauen altzairuzko estalkia oso fina egin zen pisua aurrezteko, barneko erregaiaren presioak eragiten zuen egonkortasun estrukturala. Erregairik ez zuenean, ordea, gasez bete behar zen egitura kolapsatu ez zedin. Arazo berdina izan zuen Gemini programarako hurrengo jaurtitzaile familiak: Titan IIak.

Giza taldea

110 piloturen artean egin zen lehenengo astronauten hautaketa. Gizon hauen ezaugarri fisikoak eta proba hegaldietan parte hartu izana izan ziren aukera honetan irizpide nabarienak. Azkenean, 1957an 7 pilotu hautatu ziren:

Hala ere, Deke Slaytonek ezin izan zuen hegaldian parte hartu, bihotzeko arazoak izan zituelako. Kontrolatzaile jarraitu zuen, baina 1975an Apollo-Soyuz misio erabat politikoan parte hartzea eskaini zioten eta kontrolatzaile lanak utzi.

Lehenengo hegaldia, Freedom 7 izan zen (freedom ingelesez, askatasuna esan nahi du). Horrela bada, misio bakoitzeko espazio-ontziari izena jarri ostean, "7" zenbakia gehitzen zitzaion, 7 izan baitziren programa honetarako hautatutako astronautak.

Kapsulek 12,33 m³ko bolumena zuten, pertsona bakar batentzako leku nahikoa. Kapsula bakoitzean 120 kommutagailu, 55 etengailu elektriko, 30 fusionagarri eta 35 palanka mekaniko zeuden.

Mercury misioak

Kapsularen barne egonkortasuna aztertzeko, lehenengo aldian, ingeniariek rhesus tximino batekin egin zuten proba, Ham txinpantze bezala ezagutzen denarekin. Geroago, maniki elektroniko batekin egin zuten proba, arnas egiten zuen maniki batekin.

Geroago, taula honetan agertzen den bezala, Alan B. Shephardek egin zuen hegan, eta ondoren, beste astronautak.

1963rako NASAk zituen 2500 langileetatik 500 soilik lan egiten zuten Mercury programan (beste 2000ak Gemini eta Apollo programetan zeuden).

Izen ofiziala	Espaziontzia	Jaurtiketa Data	Jaurtiketa ibilgailua	Tripulazioa	Helburua(k)	Emaitza
Mercury Redstone 1		1960ko azaroaren 21ean	Redstone	Tripulazio gabea	Mercury Programaren lehen saiakera	Porrota
Mercury Redstone 1A		1960ko abenduaren 19an	Redstone	Tripulazio gabea	Lehen hegaldi suborbital estatubatuarra	Arrakastatsua
Mercury Redstone 2		1961ko urtarrilaren 31an	Redstone	Ham txinpantzea	Izaki bizidun baten lehen hegaldi suborbital estatubatuarra	Arrakastatsua
Mercury Redstone BD		1961ko martxoaren 24an	Redstone	Tripulazio gabea	Probarako hegaldia	Arrakastatsua
Mercury Redstone 3	Freedom 7	1961ko maiatzaren 5ean	Redstone	Alan B. Shephard	Hegaldi suborbitala eman zuen lehen estatubatuarra	Arrakastatsua
Mercury Redstone 4	Liberty Bell 7	1961ko uztailaren 24an	Redstone	Virgil I. Grissom	Hegaldi suborbitala	Arrakastatsua
Mercury Atlas 6	Friendship 7	1962ko otsailaren 20an	Atlas	John Glenn	Lehenengo estatubatuarra orbitan	Arrakastatsua
Mercury Atlas 7	Aurora 7	1962ko maiatzaren 24a	Atlas	Scott Carpenter	Hegaldi orbitala eta esperimentu zientifikoak	Arrakastatsua
Mercury Atlas 8	Sigma 7	1962ko urriaren 3an	Atlas	Walter Schirra	Hegaldi orbitala / Lehenengo zuzeneko irrati-komunikazioa	Arrakastatsua
Mercury Atlas 9	Faith 7	1963ko maiatzaren 15ean	Atlas	Gordon Cooper	Hegaldi orbitala / Iraupen eta esperimentu proba	Arrakastatsua

@@ 5. lerroa: / 5. lerroa: @@
 == Programaren hasiera ==
-Mercury proiektua, [[Estatu Batu]]en erantzun bat izan zen [[Sobietiar Batasuna]]ren aurka, [[Gerra hotz]]ean aurka baitzeuden bi lurralde hauek.
+Mercury programa, [[Sobietar Batasuna]]ren espazioaren esplorazioaren aurrreko [[Estatu Batu]]en erantzuna izan zen, bi lurralde hauek [[guda hotz]]ean baitzeuden .
-Mercuri programa eraikitzerakoan, [[ingenieri]] espazialak oso lanpetuta egon ziren espaziontzia eraikitzearekin. Oso espaziontzi segurua izan beharko zen, mundu orbitara heldu beharko zuelako, haren abiadurarengatik suntzituta izan gabe. Beste kezka garrantzitsu bat, espazioaren egoera larriak jasatea zen: hutsunea, [[tenperatura]] flutazio gogorrak eta dseskubritu berri zuten espazioaren [[erradiazioa]]. Guzti honekin, [[astronaut]]entzako eta ingenierientzako, lana zahildu zen, hala ere, proiektua aurrera eramatea lortu zuten.
+Mercury programa eraikitzerakoan, [[ingeniari]] espazialak oso lanpetuta egon ziren espazio-ontzia eraikitzen. Espazio-ontzi oso segurua beharko zuen, Lurra orbitatzera heldu beharko zuelako, haren abiadurarengatik suntsituta izan gabe. Beste kezka garrantzitsu bat, espazioaren egoera larriak jasatea zen: hutsunea, [[tenperatura]] aldaketa bortitzak eta aurkitu berri zuten [[espazio-erradiazioa]]. [[Astronauta]] eta ingeniarien lana zaildu bazen ere proiektua aurrera eramatea lortu zuten.
 == Mercury kapsula ==
+Emaitza bala itxurako espazio-ontzia izan zen. Ez zuen hegorik, eta atmosferan birsartzea erretzen zen ezkutu termikoari esker egiten zuen.
-Bukaerako lorpena, balistiko itxura zuen espaziontzi batena zen. Ez zioten hegorik jarri, baina ezkutu termino bat jarri zioten, zein hasierako etapan guztiz erreko zen.
-mercury kapsulek bi kohete jaurtitzaile mota erabili zituzten (edo boosters, ingelesez). Lehenengo [[hegaldi suborobitalak]], [[Redstone]] koheteekin bidali ziren. hegaldi orbitalentzako, kapsulak Atlas-D ekin bidali ziren. bere [[altzairu]]zko estalki osdo fina egin zen pisua haurrezteko, horrgatik barneko errgai presioak eragiten zuen egonkortasun estrukturala. Arazo berdina izn zuen hurrengo jaurtitzaile familiak [[Gemini]] programarako: [[Titan II]]ek
+Mercury kapsulak aireratzeko bi kohete jaurtitzaile mota erabili zituzten (boosters, ingelesez). Lehenengo [[hegaldi suborbital]]etan [[Redstone]] koheteekin jaurti ziren. Hegaldi orbitaletan Atlas-D koheteekin bidali ziren. Kohete hauek misil balistiko batetik eratorriak ziren. Atlas hauen [[altzairu]]zko estalkia oso fina egin zen pisua aurrezteko, barneko erregaiaren presioak eragiten zuen egonkortasun estrukturala. Erregairik ez zuenean, ordea, gasez bete behar zen egitura kolapsatu ez zedin. Arazo berdina izan zuen [[Gemini]] programarako hurrengo jaurtitzaile familiak: [[Titan II]]ak.
 == Giza taldea ==
-Lehenengo estatu baturrak hautatu egin ziren 110 pilotoren artean Mercury Misiorako. Ezaugarri fisikoak eta helgaldietan probak izan ziren akera honetan irizpide nabarienak. Azkenean, [[1957]]an 7 piloto hautatu ziren:
+piloturen artean egin zen lehenengo astronauten hautaketa. Gizon hauen ezaugarri fisikoak eta proba hegaldietan parte hartu izana izan ziren aukera honetan irizpide nabarienak. Azkenean, [[1957]]an 7 pilotu hautatu ziren:
 *[[Alan B. Shephard]]
@@ 26. lerroa: / 26. lerroa: @@
 *[[Scott Carpenter]]
-Hala ere, Deke Slaytonek ezin izan zuen helgaldian parte hartu, bihotzekoak emanda. Programan jarraitu zuen misioaren konotrolatzaile, baina [[1975]]an [[Apollo-Soyuz]] ean parte hartzea eskaini zioten eta Mercury programa behingo utzi zuen.
+Hala ere, [[Deke Slayton]]ek ezin izan zuen hegaldian parte hartu, bihotzeko arazoak izan zituelako. Kontrolatzaile jarraitu zuen, baina [[1975]]an [[Apollo-Soyuz]] misio erabat politikoan parte hartzea eskaini zioten eta kontrolatzaile lanak utzi.
-Lehenengo hegaldia, [[Freedom 7]] izan zen (freedom ingelesez, askatasuna esan nahi du). Horrela bada, bakoitzak bere espaziontziari ere izena jarri ostean, "7" zenbakia gehietzen zuen, 7 baitzziren programa honetarrako hautatutako astronautak.
+Lehenengo hegaldia, [[Freedom 7]] izan zen (freedom ingelesez, askatasuna esan nahi du). Horrela bada, misio bakoitzeko espazio-ontziari izena jarri ostean, "7" zenbakia gehitzen zitzaion, 7 izan baitziren programa honetarako hautatutako astronautak.
-kapsulak 12,33 [[metro cúbico|m&sup3;]] kon bolumena zuenez, kapsulan pertsona bat joateko leku ugari zegoen. Kapsulan 120 konmutagailu zeuden, 55 eetengailu elektriko, 30 fusionagarri eta 35 palanka mekaniko zeuden.
+Kapsulek 12,33 [[metro kubo|m&sup3;]]ko bolumena zuten, pertsona bakar batentzako leku nahikoa. Kapsula bakoitzean 120 kommutagailu, 55 etengailu elektriko, 30 fusionagarri eta 35 palanka mekaniko zeuden.
 == Mercury misioak ==
-Kapsularen egonkortasunerako, lehenengo aldian, ingenieriek rhesus tximino batekin egin zuten proba, Txinpanze Ham bezala ezagutzen denarekin. Geroago, maniki elektroniko batekin egin zuten proba, arnas egiten zuen maniki batekin, eta horrela berretsi zuten kapsularen egonkortasuna eta haren barneko giroa.
+Kapsularen barne egonkortasuna aztertzeko, lehenengo aldian, ingeniariek rhesus tximino batekin egin zuten proba, Ham txinpantze bezala ezagutzen denarekin. Geroago, maniki elektroniko batekin egin zuten proba, arnas egiten zuen maniki batekin.
-Geroago, taula honetan agertzen den bezala, Alan B. Shephardek egan egin zuen, eta geroago, beste piloto guztiak hasi ziren programarekin pilotatzen, emaitza guztiak onuragarriak izanik.
+Geroago, taula honetan agertzen den bezala, [[Alan B. Shephard]]ek egin zuen hegan, eta ondoren, beste astronautak.
+rako NASAk zituen 2500 langileetatik 500 soilik lan egiten zuten Mercury programan (beste 2000ak Gemini eta Apollo programetan zeuden).
 {| class="wikitable"
-! Izen<br/>ofiziala !! Espaziontzia !! Jaurtiketa Data !! Jaurtiketa ibilgailua !! Tripulazioa !! Helburua(k) !! Emaitza
+! Izen ofiziala !! Espaziontzia !! Jaurtiketa Data !! Jaurtiketa ibilgailua !! Tripulazioa !! Helburua(k) !! Emaitza
 |-
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Redstone 1]]
 |
-| [[1960]]ko [[Azaroaren 21a]]
+| [[1960]]ko [[azaroaren 21]]ean
 | [[Redstone]]
 | Tripulazio gabea
@@ 52. lerroa: / 54. lerroa: @@
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Redstone 1A]]
 |
-| [[1960]]ko [[Abenduaren 19a]]
+| [[1960]]ko [[abenduaren 19]]an
 | [[Redstone]]
 | Tripulazio gabea
-| Lehen estatubatuar helgaldi suborbitala
+| Lehen hegaldi suborbital estatubatuarra
 | Arrakastatsua
 |-
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Redstone 2]]
 |
-| [[1961]]ko [[Urtarrilaren 31]]
+| [[1961]]ko [[urtarrilaren 31]]an
 | [[Redstone]]
-| [[Ham tximpanzea]]
+| [[Ham txinpantzea]]
+| Izaki bizidun baten lehen hegaldi suborbital estatubatuarra
-| Lehen estatubatuar helgadi suborbitala izaki bizidun batekin
 | Arrakastatsua
 |-
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Redstone BD]]
 |
-| [[1961]]ko [[Martxoaren 24a]]
+| [[1961]]ko [[martxoaren 24]]an
 | [[Redstone]]
 | Tripulazio gabea
-| Probarako hegaldia <!-- Testeo no es vocablo español, ni justifica su uso -->
+| Probarako hegaldia
 | Arrakastatsua
 |-
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Redstone 3]]
 | [[Freedom 7]]
-| [[1961]]ko [[Maiatzaren 5a]]
+| [[1961]]ko [[maiatzaren 5]]ean
 | [[Redstone]]
 | [[Alan B. Shephard]]
+| Hegaldi suborbitala eman zuen lehen estatubatuarra
-| Lehen estautabatuarra suborbital hegaldi batean
 | Arrakastatsua
 |-
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Redstone 4]]
 | [[Liberty Bell 7]]
-| [[1961]]ko [[Uztailaren 24a]]
+| [[1961]]ko [[uztailaren 24]]an
 | [[Redstone]]
 | [[Virgil I. Grissom]]
@@ 92. lerroa: / 94. lerroa: @@
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Atlas 6]]
 | [[Friendship 7]]
-| [[1962]]ko [[Otsailaren 20a]]
+| [[1962]]ko [[otsailaren 20]]an
-| [[Atlas (cohete)|Atlas]]
+| [[Atlas (kohete)|Atlas]]
 | [[John Glenn]]
 | Lehenengo estatubatuarra [[orbita]]n
@@ 100. lerroa: / 102. lerroa: @@
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Atlas 7]]
 | [[Aurora 7]]
-| [[1962]]ko [[Maiatzaren 24a]]
+| [[1962]]ko [[maiatzaren 24]]a
-| [[Atlas (cohete)|Atlas]]
+| [[Atlas (kohete)|Atlas]]
 | [[Scott Carpenter]]
 | Hegaldi orbitala eta esperimentu zientifikoak
@@ 108. lerroa: / 110. lerroa: @@
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Atlas 8]]
 | [[Sigma 7]]
-| [[1962]]ko [[Urriaren 3a]]
+| [[1962]]ko [[urriaren 3]]an
 | [[Atlas (cohete)|Atlas]]
 | [[Walter Schirra]]
-| Hegaldi orbitala / Lehenengo komunikazioa zuzenean irratiaren bidez
+| Hegaldi orbitala / Lehenengo zuzeneko irrati-komunikazioa
 | Arrakastatsua
 |-
 | bgcolor="#f8efe4" | [[Mercury Atlas 9]]
 | [[Faith 7]]
-| [[1963]]ko [[Maiatzaren 15a]]
+| [[1963]]ko [[maiatzaren 15]]ean
-| [[Atlas (cohete)|Atlas]]
+| [[Atlas (kohete)|Atlas]]
 | [[Gordon Cooper]]
 | Hegaldi orbitala / Iraupen eta esperimentu proba
@@ 128. lerroa: / 130. lerroa: @@
 [[Kategoria: Tripulatutako espazio-ontziak]]
 [[Kategoria: Espazioaren esplorazioa]]
+[[Kategoria: NASA]]
 [[bg:Мъркюри (програма)]]