Atahualpa

Atahualpa
Irudi gehiago
13. Sapa Inka 1532 - 1533 ← Huascar
Bizitza
Jaiotza	Quito eta Cusco, 1500
Herrialdea	Inka Inperioa
Heriotza	Plaza de Armas of Cajamarca (en) , 1533ko abuztuaren 29a (egutegi gregorianoa) (32/33 urte)
Hobiratze lekua	Cajamarca
Heriotza modua	heriotza zigorra: urkatzea
Familia
Aita	Huayna Cápac
Ezkontidea(k)	Coya Asarpay (en)
Anai-arrebak	ikusi Paullu Inca (en) Huascar Manco Inka Túpac Huallpa (en) Quispe Sisa (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	kitxua
Jarduerak
Jarduerak	subiranoa

Atahualpa edo —kitxuaz— Ata-wallpa (Quito, egungo Ekuador, 1497 – Cajamarca, egungo Peru, 1533ko uztailaren 26a) Quitoko errege izan zen eta, Huascar anaiaren aurkako gerra irabazi ondoren, Inka Inperioko 13. eta azken enperadorea, 1528tik 1533ra.

Bizitza

Enperadore bilakatu zen, Huascar bere anaia gazteagoaren aurkako gerra zibilean garaile irten ondoren. Haien aita Inca Huayna Capac gaixotasun batez hil ostean hasi zen gerra.

Gerra zibilean ari zirenean, Francisco Pizarro espainiar konkistatzailea heldu zen, eta Atahualpa atxilotu zuen. Atahualpa menpeko zuela, Inka Inperioa kontrolatu ahal izan zuen. Huascarrek garaitu zuen ondokoan, Pizarro espainiar konkistatzaileak lagunduta. Pizarroren eta Atahualparen arteko elkarrizketa batean, kristau egin eta Espainiako erregea ezagutzeko aitzakian, atxilotu zuen espainiarrak. Inkak bahisari handi bat (gela bete urre) ordaindu zuen, eta azkenean bataioa onartu zuen, baina hala ere hiltzera kondenatu zuten espainiar konkistatzaileek. Lepoa bihurrituta hil zuten. Halaxe, Inka Inperioa desagertu zen, eta de facto lurralde haiek Espainiar Inperioaren jabetza bihurtu ziren.

Ikusi ere

• Atahualpa Yupanqui

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Atahualpa

• Datuak: Q179577
• Multimedia: Atahualpa / Q179577