Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Challenger (anezka)
	Irudi gehiago
Fabrikazioa
Fabrikatzailea	Rockwell International (en)
Jatorrizko herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Ekoizpen-lekua	Air Force Plant 42 (en)
Historia
Lehen hegaldia	1983ko apirilaren 4a
Deployment
Eraikuntza	1975eko azaroaren 21a - 1978ko otsailaren 10a
Mechanical testing	1978 - 1979
Transformation	1979ko urtarrilaren 28a - 1981eko urriaren 21a
Contract awarding	1972ko uztailaren 26a
Rollout	1978ko otsailaren 14a
Contract awarding	1979ko urtarrilaren 1a
Rollout	1982ko ekainaren 30a
Delivery	1982ko uztailaren 5a
Maiden flight	1983ko apirilaren 4a
Challenger espazio anezkaren istripua	1986ko urtarrilaren 28a
Kudeatzailea	NASA
Jabea	NASA -
Honen parte	Space Shuttle program (en) eta space mission (en)
Ezaugarriak
Dimentsioak	17,25 () × 37,24 () m ;
Masa	79.415 kg eta 70.488 kg

"Challenger" izena HMS Challenger izeneko korbeta britainiar batetik datorkio, zeinek 1870ko hamarkadan itsas-inbestigazioak egin zituen.

Eraikuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Challenger anezka STA-099 izeneko egituratik eraikia izan zen, hasiera batean bakarrik proba bat bezala erabilita. STA-O99 ez zegoen hegaldi espazialak egiteko diseinatuta, baina NASAk birziklatzea merkeagoa izango zela pentsatu zuen, Enterprise (OV-101) espazio hegaldirako probez anezka berrekipatzea baino. Challengerrak eta ostean sortutako orbitatzaileek, Columbia anezkak baino babes termikorako lauza gutxiago zituzten; zama-ateetan, hegoen goiko azaleran, eta fuselajearen atzeko aldean kokatutako lauxza gehienak Dupont zuriko Nomex isolamenduagatik ordezkatuak izan ziren.

Aldaketa honi esker, Columbiak baino zama erabilgarriko 1130 kg gehiago eramateko baimena zuen. Modu berean, hegazkin militar eta zibil modernoetan eramaten duten antzeko UHD monitore sistema eramaten ere lehenengo espazio anezka izan zen. Esandako sistema honek lurreratzean kontrol-panela begiratzeko beharra kentzen zuen eta beraz, eskifaiako kideek hegaldian gehiago kontzentratu zitezen.

Hegaldiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere lehen hegaldiaren ostean, NASAko ontzien zamalan animalia bihurtu zen eta gainera, Columbiak baino hegaldi gehiago eginez. 1983 eta 1984. urteetan Challenger STS programako hegaldien %75a egin zituen eta nahiz eta Discovery eta Atlantis espazio anezkak eraiki, oraindik ere 1983 eta 1985 artean hiru aldiz erabili zen. Hain zuzen ere, Discovery eta Challenger anezkak John F. Kennedy zentro espazialean eraberrituak izan ziren Centaur suziriaren goialdeko etapa bere kargan eraman ahal izateko.

Lorpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehenengo emakume estatu batuarra espazioan.
Lehenengo afroamerikarra espazioan.
Lehengo kanadarra espazioan.
3 Spacelab misio.
Lehengo gaueko espazioratze eta lurreratzeak.
Zoritxarrez, misio batean suntsitutako lehengo anezka.

Istripua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Challenger espazio anezkaren istripua»

STS-51-L misioaren bigarren minutuan Challenger lehertu egin zen. Misio hau anezka honen hamargarrena izango zen, baina istripua eduki zuen 1986ko urtarrilaren 28an, suziriaren eskuineko bultzatzaileko O eraztun bat huts egi baitzuen. Eraztun hauek konpresio handi eta errepikatua zela-eta, gaizki funtzionatu zuten. Honen ondorioz, bertatik sua atera zen eta kanpoko erregaia piztu. Kanpoko tankea zeukan hidrogenoa sutan hasi zen, eta euskarriak moztu, mugituz eta Challengerra joz, kontrolik gabe geratuz.

Une horretan, espazio anezka suzko bola bihurtu eta ia guztiz desegin zen. Hala ere, kabina oraindik ez zegoen oso egoera txarrean. Eskifaiako zazpi kideak anezkak ura jotzean hil egin ziren, 3 minutuz erori ostean, 15.000 metro baino gorago baitzeuden.