Elo

Elo
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Eloko zubia eta Natibitateko eliza
Bandera Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Nafarroa Garaia
Merindadea	Zangoza
Eskualdea	Pirinioaurrea
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Nafarroa
Barrutia	Agoitz
Mankomunitatea	Iruñerria
Izen ofiziala	Monreal / Elo
Alkatea (2019-2023)	Jose Manuel Garcia Arostegui (Elkarrekin Elotik)
Posta kodea	31471
INE kodea	31172
Herritarra	eloar
Geografia
Koordenatuak	42°42′22″N 1°31′23″W
Azalera	22,61 km²
Garaiera	486-1286 metro
Distantzia	18,7 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria	503 (2023:  17)
220 (%43,7) (2019)  (%51,3) 258
Dentsitatea	22,25 biztanle/km²
Zahartzea	% 28,3
Ugalkortasuna	‰ 45,45
Ekonomia
Jarduera	% 84,62 (2011)
Desberdintasuna	% 0 (2011)
Langabezia	% 9,37 (2013)
Euskara
Eremua	eremu ez-euskalduna
Euskaldunak	% 6,30 (2018: %3,22)
Datu gehigarriak
Sorrera	1149 (independentzia)
Webgunea	www.monrealnavarra.es

Elo Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta. Zangozako merindadean eta Pirinioaurrea eskualdean dago, Iruñea hiriburutik 18,7 kilometrora. Altuera 486 eta 1286 metro artekoa da, eta 22,61 km²-ko azalera hartzen du. 2023 urtea 503 biztanle zituen.

Ibargoitin dagoen herri txiki bat da, Iruñea eta Zangoza arteko korridorea. Erdi Aroan garrantzi handia izan zuen, bai estrategikoa bai hiribildua. Higa, Eloko mendi nagusia, Iruñerriko gailur nabarmenetako bat da. Erdi Aroko hiria herriko tontorrearen inguruan dago. Bertan, Eloko gaztelua zegoen, urbanizazio berrien eta Elortz ibaiaren artean. Bertan, Donejakue bidea zeharkatzen duen Erdi Aroko zubia nabarmentzen da.

Ibargoiti ibarrena zen administratiboki 1149ra, udalerri independente batean sortu zenetik. Elo Nafarroako Gorteetan jarlekudun hiria izan zen. Bertako biztanleak eloarrak dira.

	Somportetik			Donejakue bidea Aragoiko bidea		Donejakuera
	Getze (2,5 km)		Elo			Iharnotz (4,3 km)

Izena

Elo beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

• gaztelaniaz: Monreal
• nafar erromantzez edo aragoieraz: Mon-reyal
• okzitanieraz: Mont Reiau

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:

• Mons Regalis en Elo (1000)
• Monte Realle (1149)
• Mont Reyal (1171)
• Monte Regale (1185)
• Monte-Regali (1188)
• Mont Real (1224)
• Montreal (1234)
• Montis Regalis (1236)
• Montem Regalem (1237)
• Monreal (1254)
• Montreal (1269)
• Monrreal (1311)
• Montrreal (1366)
• Monreal (1534)
• Elo (1600)
• Monreal (1638)
• Monreal (1765)
• Monreal (1829)
• Elo (1912)
• Monreal (1961)
• Elo (1974)

Etimologia

Lekuizen horrek azalpen zaila du. Lekukotasun dezente daude horren fede ematen dutenak. Josef Moretek bere liburuan idatzi zuen Elo herri honen jatorrizko izen baskoia zela. XVI. mendean dokumentatuta dago, halaber, Tebastik Elora zihoan bideak Elobidea ("Elorako bidea") izena zuela. Horrek ez du ofizialtasunik izan beti, eta XIX. mendearen lehen erdian euskara erabiltzeari utzi zitzaionean ere euskara erabiltzeari utzi zitzaion. Hala ere, beti izan da herriaren antzinako euskal izena zelako kontzientzia eta horregatik Euskaltzaindiak XX. mendearen bigarren erdian hartu zuen herriaren euskarazko izen formaltzat. Gaur egun Nafarroa Garaian dagoen zonakatze linguistikoaren arabera, Elo gaur egun Nafarroako zonalde mixtoan geratzen da, non euskararen gorakada nabarmena dagoen, Iruñerriko gainerako eremuetan bezala.

Elo toponimoa etimologia enigmatikokoa da. Batzuek "elorri" hitzarekin lotu dute. Julio Caro Barojak, hala ere, Eilo edo Elo izeneko antroponimotzat jo zuen, Erdi Aroko Araban ohikoa. Caro Barojak "Elo Bellacoz" izeneko emakume bat, Mena Haranekoa, "Eylon" delako bat, Arabako kondea izandakoa, eta "Ele" akitaniar jainkoa aipatu zituen bere lanetan, Elo herriarekin lotura izan zezaketen izen gisa.

Toponimo erromantzeari dagokionez (okzitanieraz/gaskoiz eta nafar erromantzez, Nafarroako Erresumako beste bi hizkuntzak), "Erregearen mendia" esan nahi du. Herri honi buruz idatzitako lehen erreferentziak forma desberdinetakoak dira: Mone Real, Monrreal, Mont Real, Monte Real, Monte Realle, Monte Regale... Gero, azkenean, Monreal forma apokopatua nagusitu zen, Aro Modernoan Nafarroa Garaiera iritsi aurreko formak gaztelaniaz hartu ondoren.

Hainbat teoria daude Eloren ordezko eta ondorengo izendapen horren sorrerari buruz. Josef Moretek idatzita utzi zuen izena gehitu eta gazteluz gotortzeagatik zela, erregeren baten ordenako gorentasun batean. Hiribilduaren izenari eman zaion beste azalpen tradizionalak dio Alaizko gailurretatik hegoalderantz mendiak errealengokoak zirela. Nafarroako errege-erreginek ehizarako erabili zituzten mendi horiek.

Ezaugarriak

Armarria

Eloko armarriak honako blasoi hau du:

«

Armarri koroatua eta kuartelatua: lehen eta laugarren hondo gorri batez eta aurrean hiru dorreko gaztelu hori batez osatuta dago, bigarren eta hirugarren hondo hori batez eta aurrean erauzitako haritz berde batez osatuta dago.

»

Bandera

Eloko banderak Eloko armarria dauka hondo gorri baten gainean.

Geografia

Elo Ibargoiti ibarran dago, baina udalerri independente da.

Inguru naturala eta kokapena

Udal-administrazio apartekoa badu ere, ibar aldetik Ibargoitiren zati da, Elortz ibaiko ibarraren goiko zatiarena alegia.

Higa mendia, batzuetan herriaren izenean oinarrituta "Elomendi" izenaz ere ezaguna dena oso-osorik udalerri honetan dugu; 1289 metrorekin Alaizko mendilerroaren tontor nagusia dena.

Bertzela, herria Nafarroa erdialde-ekialdean kokatuta dago. N-240 errepidetik gertu Jakako norabidean.

Klima eta landaredia

Elok klima azpimediterraneoa dauka, eta urteko batez besteko tenperatura aldakorra da, 12 gradu herrigunean eta 10 herriko gunerik menditsuenetan. Prezipitazioak nahiko urriak dira udan baina ugariak gainontzeko urtaroetan, guztira 950mm inguru jausten dira urtero 110 egunetan.

Udalerriko landarediaren erdia baino gehiago ameztiek osatzen dute. Duela mende asko, Elo gehiena estaltzen zuten arren, gizakiaren eraginez asko murriztu da. Birlandatutako zuhaitzak 229 hektarea osatzen dituzte. Horrez gain, Izaga haitzaren inguruetan pagadiren bat aurki daiteke.

Estazio meteorologikoak

Elon dagoen, itsasoaren mailatik 528 metrora, Nafarroako Gobernuak 1929n jarritako estazio meteorologikoa dago. Udalerriko adierazgarriena da, haran berean baitago, 4 kilometro eskasera.

Datu klimatikoak (Elo, 1984-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	19.0	22.5	25.0	27.5	35.0	40.0	40.0	41.0	37.5	30.5	23.0	19.5	41.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.7	10.5	13.8	15.9	20.1	24.8	28.1	28.5	24.2	18.9	12.5	9.4	17.9
Batez besteko tenperatura (ºC)	5.4	6.5	9.0	11.0	14.5	18.5	21.2	21.5	18.2	14.2	9.1	6.1	12.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	2.1	2.5	4.3	6.0	9.0	12.2	14.4	14.6	12.1	9.4	5.7	2.8	7.9
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-12.0	-8.5	-10.0	-1.5	0.0	3.0	7.0	5.0	3.0	-1.0	-5.5	-9.5	-12.0
Batez besteko prezipitazioa (mm)	80.4	69.2	74.0	84.5	69.1	53.1	40.1	33.9	52.9	80.9	101.4	77.9	817.4
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	57.6	46.0	69.3	56.8	56.2	69.1	59.3	98.3	93.0	74.5	64.5	65.5	98.3
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	12.7	10.9	10.5	12.4	10.8	6.9	5.3	5.1	7.2	10.0	12.8	11.5	115.8
Elur egunak (≥ 1 mm)	1.7	2.6	1.6	0.6	0.1	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	0.5	1.2	8.3
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

Amaieran, Brontze Aroko 26 tresna leundu aurkitu dira, bai eta aire zabaleko eta Eneolitiko-Brontze garaiko ebidentziak dituzten harkaitzen babeseko hainbat kokaleku ere; eta Higa mendiaren hegaletan, bi hilobi aurkitu dira, garai berekoak.

Erdi Aroa

Gartzia V.a Ramiritz

1149an Gartzia V.a Ramiritz, Nafarroako erregeak, Lizarrako forua eman zien Eloko biztanleei. 1271n Henrike I.ak berretsi zuen; foruak, zintzotasunak, pribilegioak eta ohiturak berresteaz gain, Antso VII.a Azkarrak, Tibalt I.ak eta Tibalt II.ak egindako "indarrak" desegingo zituela agindu zuen, eta txanponari eusteko konpromisoa hartu zuen. Hiribildu on gisa, Nafarroako Erresumako Gorteetan esertzeko eskubidea izan zuen beti. Erdi Aroan juduen gutxiengo txiki bat bizi izan zen bertan.

1276ko maiatzaren 5ean, Eloko kontzejuak leialtasun eta obedientzia zin egin zien Joanes I.ari eta Eustache de Beaumarchais gobernadoreari. 1276an hitzarmen batzuk sinatu ziren Elon Gillen Hunalt Lantarrekoa, Gartzea Martinitz Urizkoa eta Semen Sotetze zaldunen artean, Eustache de Beaumarchais, Nafarroako gobernadorearen izenean, alde batetik, eta Errolan Peritz Erantsusikoa, Eloko gazteluko alkaidearen. Akordio horren arabera, alkaideak ez lieke gaztelu horretan sartzen utziko Gaztelako erregeari eta bertako jendeari, ez Gontzalo Ibainitz Baztangoa, Joan Gontzalitz, haren seme Gartzea Almorabide eta Joan Bidaurrekoari, ez eta Nafarroako erreginaren etsai den inori ere.

1307ko urriaren 20an, Lizarran, Luis I.a Hutinek foruak gorde eta kontraforuak desegingo zituela agindu zuen, txanponik ez "aldatzeko" promesa errepikatuz.

Jose Yanguas Mirandak jasotzen duenez, Eloko bizilagunek 1344ko udal-lege bat zuten ("paramendu" izenekoa). Lege horren arabera, eloar batek beste eloar bat hiltzen bazuen, hil egin behar zuen. Hala ere, hildako pertsona ez bazen eloarra, ez zen arau hori bete behar. Hala, Martin Gartziari Pedro Martinitzen heriotza leporatzen ziotenean, eta heriotza zigorra jasotzeko beldurrez, alkatearengana eta zinpekoengana jo zuen, Pedro Martinitz zena Iruñeko elizako priore eta kabildoaren lepoko petxeroa zela esanez, hau da, bizilaguna, baina ez eloarra; eta alkateak eta zinpekoek hala adierazi zuten. 1361ean, Karlos II.ak Elo hiribilduari eman zion alkateak eta epaimahaiek herrikoak muga zitzatela, liskarren bat edo borrokaren bat gertatzen zenean, su-etenak eman nahi ez zitzaten, eta, mugatu ondoren, su-etenak eman arte preso eduki zitzaten.

Gerra Zibilean beaumontarren eta agaramontarren arteko borroketan zehar, Eloko gaztelua Bianako printzeari leial izan zitzaion, eta herria, agaramontarra, Joan II.aren alde jarri zen. 1452an, gotorlekua borrokarako prestatu zen, eta erregeak hartu zuen. Urte bereko Konkordiaren ondoren, Bianako Printzeak berriro setiatu zuen Elo 1453-1454 bitartean, 1456an behin betiko garaitua izan zen arte. Gerraren ondoren, Elok bere etxeen kopurua heren bat murriztu zuen, Karlos Bianakoaren setioan izandako artilleria-suaren ondorioz.

1466an, Leonor I.a erreginak, merkatu egun bat eman zion, ostiralean, Elori, herriak Joan II.a bere aitari Bianako printzearen aurka zion leialtasunaren ordainetan.

Aro Modernoa

Fernando Katolikoak 1512an Nafarroa konkistatu zuenean, abuztuaren hasieran Albako dukearen armada gaztelarraren aurrean kapitula zuen Elok, Iruñeko eta Nafarroako beste gotorleku batzuetako ereduari jarraituz. Urte horretatik aurrera, Elo eta beste plaza batzuk gotortzeko agindu zen, Frantziak lagundutako Albreteko etxea legitimoa berrezartzeko saiakera bat saihesteko. 1514an, Fernando Katolikoak Karlos Gongorari Eloko alkatetza eta gotorlekua eman zizkion, Nafarroako konkistan emandako laguntzaren sari gisa.

Nafarroako Gorteetan Eloko diputatuak esertzen ziren, Iruñea, Lizarra, Tutera, Zangoza, Erriberri, Agoitz, Biana, Tafalla, Aguilar, Kaseda, Uharte, Atarrabia, Mendigorria, Torralba, Lesaka, Corella, Zuñiga eta Lakuntza hirietako diputatuekin batera, eta eliz eta militar besoetako ordezkariekin batera, Florentzio Idoatek dioenez. Batzuetan, Gorteek beren eserlekua ukatu zieten abade eta apezpiku batzuei, atzerritarrak zirelako; horixe izan zen Iratxeko abadearen kasua 1546. urtean, non ez zuten onartu, Filipe II.a erregearen nahia gorabehera. 1561ean, Nafarroako Gorteetan eserlekua zuten hirien eta hiribilduen arteko liskarrak sortu ziren, kokapen-ordenari buruz, eta Elori postu bat eman zitzaion Bianaren atzean eta Tafalla eta Irunberriren aurrean.

Aro Garaikidea

Frantzisko Espotz Mina

Iberiar Penintsulako Gerran, frantziarrek Elo gotortu zuten, Nafarroako beste herri batzuekin batera, Erresuma osoan zebiltzan gerrillarien partiden aurkako neurri gisa. 1809ko urrian, gerrillarien partida bat, Xabier Minaren agindupean, Irunberrira etorri zen frantziarren komunikazioak zailtzeko asmoz. Mina, 200 frantziarrek Tafallarako bidea hartu zutela jakinik, bila irten zitzaien. Baina frantziarrek begien bistan ihes egin zuten, gerrarako materiala zeukan gurdi bat geratuz gerrillarien esku. 1810eko abuztuaren erdialdean, Frantzisko Espotz Minaren irteera Elotik igaro zen, atzetik zetozkien frantziar indar talde indartsuetatik ihesi. Untzutik abiatu eta Oibar eta Leatxerantz jarraitu zuten, bi herri horietan atseden hartzeko asmoz. Hilabete horretan bertan, espedizio bera Elotik igaro zen, beti etsaien tropengandik ihesi, Leatxetik etorrita eta Gareserantz abiatuz.

1810eko irailaren zazpian, Frantziako zutabe bat kokatu zen Elon, Frantzisko Espotz Minaren gerrillariak hartzeko asmoz. Aurreko gauean Alaitz mendilerroan babestu behar izan zuen, frantziarrak atzetik zituela. Gerrillariak hilaren zazpian hurbildu ziren Elora, eta herria okupatuta aurkitu zutenez, mendilerroan sartu ziren berriro. Azkenean Elon zegoen zutabe frantziarrari erasotzea erabaki zuen, baina erasora jo behar zutenean, frantziarrak, txosten faltsuen biktima, Leatxera abiatu zirela ikusi zuten. Elotik gerrillariak Agoitzera abiatu ziren. 1810eko urriaren 21ean, Custodio Fontellasek zuzendutako zazpiehun gizoneko partida batek ehun jendarme eta hogeita hamar zaldizko frantziarri eraso zien Elon, ihesean jarriz eta hirurogei baja baino gehiago eraginez.

Eloko gudua 1810eko abenduan gertatu zen. Reille jeneral frantsesak Espotz Mina bere batailoiekin Irunberritik gertu zegoela jakin zuenean, 1500 infantez eta 300 zaldiz osatutako zutabe bat Tafallatik Oibarrera joatea erabaki zuen, bera Irunberrira Elotik zihoan bitartean. Espotz Mina abenduaren 23an elkartu ziren. Infanteriaren apustua egin zuen Getze eta Idotzin hirietan, eta hamabi bat zaldirekin irten zen, etsaia zelatan jartzeko. Frantziarrak atzetik irten ziren Getze atzean utzita. Idotzinera hurbiltzen ari zirela, Espotz amorratu eta aurrez aurre jarri zen, atzekoz aurrera Getzen zeuden gizonek erasotzen zieten bitartean. Frantziarrak lehian zebiltzan Elora iristeko, baina, inguraturik, laurogei inguru baino ez zituzten egin.

1811ko urriaren amaieran, Espotz Mina dibisioa Elotik igaro zen, Zangozatik zetorrela eta Gipuzkoarako norabidean, Aragoin preso hartutako preso frantziar ugari gidatuz. 1811ko azaroaren hasieran, Frantzisko Espotz Mina jaunaren banaketa Elotik igaro zen, Santikurutze Kanpezutik eta Gipuzkoatik etorria. Gerrillariak Zangozarantz zihoazen, zeren Espotz Minak Blake jeneralaren ofizio bat jaso baitzuen, Aragoiko lurretan ahal zituen eraso guztiak egiteko aginduz. 1812ko martxoan, Frantziako tropen talde handiak Elon eta Nafarroako beste hiri batzuetan kokatu ziren, Espotz Mina gerrillarien dibisioaren aurka lan egiteko urtzearen zain, garai hartan Erronkaribarran baitzegoen.

1847an, Elok eskola bat zuen, 2600 erreal zituena, eta berezko funtsetik, horretarako zegoen fundazio batetik eta ikasleen ordainsarietatik ordaintzen ziren. Eliza bikario batek eta hiru onuradunek zerbitzatzen zuten. Higaren beraren oinean, sendabelar bat ezagutzen zen. Hiribilduak bide ona zuen, Iruñetik Zangozara, besteak izaera lokal hutsekoak ziren. Hiribilduarena zen irin-errota batek funtzionatzen zuen.

1855eko maiatzaren 1eko desamortizazio-legea betez, irin-errota bat, bi finka eta teileria bat saldu ziren herri horretan 1862an.

Bigarren Karlistadan Karlos Maria Borboi Austria-Estekoaren aldekoek Santa Barbara baselizan indarra hartu zuten.

1920ko hamarkadan bi eskola zeuden, txokolate-fabrika bat eta irin-elkartea.

Demografia

2023 urteko erroldaren arabera 503 biztanle zituen Elok.

1842	1857	1860	1877	1887	1897	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2001	2011	2021
425	655	645	647	544	539	557	597	551	580	492	513	430	347	290	307	289	485	480

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ekonomia

Eloko biztanleria batez ere adinekoa da, eta horregatik gehienak erretiratuta daude. Gainerako biztanleek nekazaritzan lan egiten dute ia erabat, batez ere hegoalderago dagoen ibarrean, non landu daitekeen azalera handiagoa den. Horrez gain, Iruñerria edo Irunberri bezalako industrialdeetatik hurbil daudenez, bertako biztanleetako batzuk egunero joaten dira hara lan egitera eta bailaran bizitzera.

Politika

Eloko udaletxea Karrika Nagusian dago. Udalbatza udalerriko alkateak eta sei zinegotzik osatzen dute. Egungo alkatea Jose Manuel Garcia Arostegui da, Elkarrekin Elotik hautagai gisa aurkeztu zena.

Hauteskundeak

Udal hauteskundeak

Alderdia	Legealdiko eserlekuak, hasiera-urtearen arabera
	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011	2015	2019
Elkarrekin Elotik	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	3
Denok Elo	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	2
Euskal Herria Bildu	-	-	-	-	-	-	-	-	-	2	2
Lakarra	-	-	-	-	-	-	-	-	7	5	-
Elomendi	-	-	1	-	-	7	7	7	-	-	-
Eloko Talde Independentea	-	7	6	7	7	-	-	-	-	-	-
San Jose Lantzailea	5	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
San Isidro Abeltzaina	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Santa Barbara	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

Foru hauteskundeak

Hauek dira Nafarroako Parlamenturako hauteskundeen azken bi deialdiak:

2019ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak Alderdia Bozak guztira % +/-  Navarra Suma 130 43,77 -  Nafarroako Alderdi Sozialista 43 14,48 ▲ 25  Geroa Bai 40 13,47 ▲ 5  Euskal Herria Bildu 39 13,13 ▲ 13  Ahal Dugu 18 6,06 ▼ 25  Izquierda-Ezkerra 11 3,70 ▲ 8  Equo 5 1,68 ▼ 1  Nafarroako Ordezkaritza Kanabikoa 5 1,68 ▲ 1  Vox 3 1,01 -

2015eko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak Alderdia Bozak guztira % +/-  Nafar Herriaren Batasuna 94 34,31 ?  Ahal Dugu 43 15,69 ?  Geroa Bai 35 12,77 ?  Euskal Herria Bildu 26 9,49 ?  Herritarrak - Herritarron Alderdia 21 7,66 ?  Nafarroako Alderdi Sozialista 18 6,57 ?  Nafarroako Alderdi Popularra 10 3,65 ?  Equo 6 2,19 ?  Nafarroako Ordezkaritza Kanabikoa 4 1,46 ?  Libertate Nafarra 4 1,46 ?  Izquierda-Ezkerra 3 1,09 ?  Animalien Tratu Txarren Kontrako Alderdia 2 0,73 ?  Batasuna, Aurrerapena eta Demokrazia 1 0,36 ?

Udala

Udalaren egoitza eta udaletxea hirigunean dago.

• HELBIDEA: Del Burgo Kalea, 4

Egungo banaketa

Eloko Udala zinegotzik eta alkateak osatzen dute, demokratikoki hautatuak. Alkatea Jose Manuel Garcia Arostegui da, Elkarrekin Elotikoa. Zinegotziak 6 daude:

• Francisco Javier Mateo Zabalza (Euskal Herria Bildu)
• Jose Javier Equiza Sola (Denok Elo)
• Gorka Urdanoz Ortigosa (Elkarrekin Elotik)
• Rafael Diez de Arizaleta Elduayen (Elkarrekin Elotik)
• Esther Ugalde Ustarroz (Elkarrekin Elotik)
• Ignacio Beriain Plano (Euskal Herria Bildu)

Batzordeak

Eloko Udalan 4 batzorde ditu:

• Hirigintza eta Udal Lanak (Jose Manuel Garcia Arostegui)
• Ogasuna, Kontuak eta Aurrekontuak, Mendiak eta Ondarearen Zainketa (Jose Manuel Garcia Arostegui)
• Kultura, Gazteria, Kirola eta Jaiak (Jose Javier Equiza Sola)
• Gizarte Gaiak, Osasuna eta Hezkuntza (Ignacio Beriain Plano)

Alkateak

1979tik, Elok 4 alkate izan ditu:

Hasiera	Amaiera	Alkatea	Alderdia
1979	1983	Jose Equiza Abinzano	San Jose Lantzailea
1983	1999	Jose Equiza Abinzano	Eloko Talde Independentea
1999	2011	Rosario Tirapu	Elomendi
2011	2019	Izaskun Zozaya Yunta	Lakarra
2019	karguan	Jose Manuel Garcia Arostegui	Elkarrekin Elokoa

Garraioa

La Tafallesa izeneko autobus konpainiak Uztarroze eta Iruñea batzen dituen linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka norabide bakoitzean, eta honako ibilbidea:

• Uztarroze - Izaba - Urzainki - Erronkari - Garde - Burgi - Esa - Xabier - Zangoza - Ledea - Irunberri - Nardoze Alduate - Ibargoiti - Elo - Noain - Cordobilla eta Iruñea

Bestalde, La Veloz Sangüesina edo "Zangozar Azkarra" izeneko autobus konpainiak Elo Zangoza, Iruñea eta inguruko herriekin batzen ditu. Linea nagusiak honakoak dira:

• Kaseda - Zangoza - Iruñea
• Iruñea - Zangoza - Kaseda

Kultura

Euskara

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Elo ez-euskal-eremuan sailkatu zen, non euskarak hain atzerakada handia izan duen, non bertako hiztunik apenas geratzen den.

Koldo Zuazok, 2010ean, Elo ez-euskal-eremuan sailkatu zen.

Udalerri honetan, euskara izan da irakas-hizkuntza nagusia XIX. mendean desagertu zen arte. Gaur egun, hizkuntzaren erabilerak gora egiten du. Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Elo eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %3,15ek zekien euskaraz hitz egiten, %6,30 2018koan.

2008an Nafarroako Ezker Batuak eta Nafarroa Baik Euskararen Foru Legea aldatu eta gune mistoan udalerri gehiago sartzeko (horien artean Elo) proposamena aurkeztu zuten Nafarroako Parlamentuan. UPN ez beste talde guztien baiezko botoarekin proposamena aurrera aterako zela zirudienean, PSN alderdiaren ustegabeko jarrera aldaketak, atzera bota zuen gune mistoaren hedapena.

Jaiak

• Natibitateko Andre Mariaren jaiak: irailaren lehen asteburuan
• San Martin Tourskoaren jaia: azaroaren 11an

Ondarea

Natibitateko Andre Mariaren eliza

Ondasun nabarmenak

Ikus zerrenda: «Eloko kultura ondasunak»

• Natibitateko Andre Mariaren eliza, XV. mendeko kristiau eliza, barroko estiloan.
• Eloko Teileria, 1936ko gerrako hobi komuna eta biktimen omenez eraikitako memoriala.
• Eloko zubia, Elortz ibaiaren gaineko Erdi Aroko zubia, gotiko estiloan.
• Eloko gaztelua, Erdi Aroko gaztelu zaharra.
• Eloko urtegia, Untziti errekaren bildutasuna Zabaltzeta eta Iharnotz artean.
• San Blas gurutzea, estilo gotiko-pizkundetarreko gurutzadura.

Eremu naturalak

• Higa, mendia.

Eloar ospetsuak

• Martin Orotz, apaiz eta Iruñeko katedraleko sakristau.
• Ricardo Untzue Belloso (1910-1979), pelotari.

Irudiak

• 
  Eloko zubia
• 
  Eloko Teileria
• 
  Eloko gazteluaren hondakinak

Erreferentziak

• Jose Maria Jimeno Jurio (zuzendaria), Nafarroako toponimia eta mapagintza. XXXV, Iruñea, 1996. ISBN 84-235-1505-2.

Ikus, gainera

• Pirinioaurrea
• Zangozako merindadea
• Nafarroa Garaia

Kanpo estekak

• Eloko Udalako webgune ofiziala

• Datuak: Q1914401
• Multimedia: Monreal / Q1914401
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Elo