Epimeteo

Epimeteo
	Greziar mitologia
Ezaugarriak
Sexua	gizonezkoa
Familia
Aita	Japeto
Ama	Klymene (en) eta Temis
Ezkontidea(k)	Pandora
Seme-alabak	Pirra eta Prophasis (en)
Anai-arrebak	Atlas, Menezio eta Prometeo

Artikulu hau greziar mitologiako titanari buruzkoa da, beste esanahietarako ikus: Epimeteo (argipena)

Greziako mitologian, Epimeteo^[1] (greko zaharrez: Ἐπιμηθεύς, Epimêtheús, ‘beranduago pentsatzen duena’, "atzera begirakoa", literalki "pentsamendu berantiarra") Prometeoren anaia zen (“aurreikuspena”, literalki “pentsamendua-aurrera”). Prometeoren aldean (hark etorkizuna ikus zezakeen), Epimeteok jadanik gertatutako gauzak atzerapenarekin ikusten zituen. Biak gizateriaren ordezkariak ziren, baina Prometeo azkarra eta burutsua zen, eta Epimeteo, aldiz, tentela. Japeto titanaren eta Klimene ozeanidearen semea zen. Atlas eta Menezio ziren haren beste anaiak. Pandorarekin batera alaba bat izan zuen, Pirra gorria. Pirra eta Deukalion (Prometeoren semea), uholde nagusiaren ondoren, giza generoaren aita-amak izan ziren.

Greziar mitologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Platonek Protagoras lanean egiten duen mitologia zaharraren erabileraren arabera, bi titanak sortu berri ziren animalia guztiei beren ezaugarriak zabaltzeaz arduratu ziren. Epimeteok animalia guztiei ezaugarri positibo bat emateko ardura zuen, baina gizakiari ezaugarri positibo bat emateko garaia iritsi zenean, aurreikuspen faltagatik ezer ez zela geratzen ohartu zen. Prometeok gizateriaren ezaugarriak arte zibilizatua eta sua izango zirela erabaki zuen, eta, horretarako, sua lapurtu zuen Olinpotik. Hori zela eta, geroago epaitu egin zuten.

Hesiodok bi aldiz kontatu zuen istorioa (Teogonia eta Lanak eta egunak); haren arabera, Epimeteo jainkoengandik Pandora opari hartu zuena izan zen. Ezkondu zirela ondoriozta daiteke (eta hala egin zuten ondorengo autore batzuek), baina ez da inongo testutan esplizituki ageri.

Ondorengo mitoetan, Epimeteoren eta Pandoraren alaba Pirra da. Azken hori Deukalionekin ezkondu zen, eta uholde nagusian bizirik atera ziren bietako bat izan zen.

Filosofia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Epimeteok funtsezko papera du Bernard Stieglerren filosofian, eta, bereziki, teknogenesiaren eta antropogenesiaren arteko harremana ulertzeko moduan. Stieglerren arabera, adierazgarria da Martin Heideggerren filosofian Epimeteo erabat ahaztu izana.

Les Amisek bere liburuan, Commemorating Epimetheus (2009), Epimeteoren balioa berrezarri zuen. Batak bestearenganako duen mendekotasunaren jakintzaren mundura ekarri izanagatik berrezartzen du, eta, fenomenologiaren arabera, partekatu, zaindu, elkartu eta elkarrekin bizi eta maitatu terminoekin deskribatzen da.