Himyar
| Himyaritar Erresuma 𐩢𐩣𐩺𐩧𐩣 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| k.a. 110 – k.o. 525 | |||||||
| Monarkia | |||||||
 Himyar gorriz | |||||||
| Geografia | |||||||
| Hiriburua | Zafar Sana (IV. mendearen hasieratik aurrera)[1] | ||||||
| Kultura | |||||||
| Hizkuntza(k) | Himyaritiera | ||||||
| Erlijioa | Paganismo Judaismo (390 eta gero) | ||||||
| Historia | |||||||
| |||||||
Himyar edo Himyaritar Erresuma (arabieraz: مملكة حِمْيَر, Mamlakat Ḥimyar, himyaritieraz: 𐩢𐩣𐩺𐩧𐩣, hebreeraz: ממלכת חִמְיָר) hegoaldeko Arabiar penintsulako antzinako estatu bat izan zen, k.a. 110. urte inguruan sortua. Historikoki, greziar eta erromatarrek Homeritar Erresuma zioten.
K. a. 25ean, lehendabizikoz, Sabako Erresuma konkistatu zuen. K.o. 200an Qataban eta 300ean Hadhramaut bereganatu zituen. Sabarekiko zuen zorte politikoa sarri aldatu zen, azkenean, 280. urte inguruan, Sabako erresuma konkistatu zuen arte.[2]
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Himyar Arabiako estatu nagusia izan zen 525era arte. Himyaritarrak, jatorrian, gaur egun Yemen den mendiko tribu bat ziren. Intsentsu-merkatari aberatsak ziren eta beduinoen erasoetatik babesteko gotorlekuak altxatzea beharrezkotzat jo zuten. 380. urte inguruan, himyaritar erregeek politeismoa utzi eta judaismora bihurtu ziren. Honek ez zuen inolako eraginik hizkuntzan, egutegian edo idazkeran.[3] Etiopiako Aksumgo Erresumak 340 eta 378 artean Saba gobernatu zuen, baina, 525ean indar himyaritarrek eremua birkonkistatu zuten. Erresumaren gainbehera, Aksumgo eta Bizantziar Inperioko estatu kristauek, Persiako Sasandar Inperioak eta Arabiako hegoaldeako zenbait fakziok egindako prozesu motel bat izan zen. Erresuma, azkenean, aksumdarren eskuetara pasa zen 525ean. 575 eta 628 artean, sasandarren eskuetan izan zen, "Al-Yaman" bosgarren sasandar satrapa Islamera bihurtu zen arte. Harrezkero, Arabiako hegoaldea hedatzen ari zen inperio musulman berrian sartu zen.
Himyaritiera bere hizkuntzak X. mendera arte iraun zuen.
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bere ekonomia nekazaritzan oinarritua zegoen. Kanpo merkataritza olibano eta mirraren esportazioan oinarritzen zen. Urte askoan, Afrikako ekialdea Mediterraneoko munduarekin lotzen zuen bitartekaririk handiena ere izan zen. Gehienbat, merkataritza hau, Afrikako marfila esportatzean zetzan, Erromatar Inperioan saldua izateko. Himyarreko itsasontziak erregularki zihoazen ekialdeko Afrikako kostaldera, eta estatuak ere kontrol politiko handia izan zuen ekialdeko Afrikako merkataritza hirietan.
Egile ezezaguneko Eritrear Itsasoaren aldeko Periploak, Himyarren inperio komertziala eta bere gobernari Karibael (Karab Il Watar Yuhanem II.a) deskribatu zituen, bere ustez, Erromarekin harreman adiskidetsuak izan zituelarik.[4]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) Encyclopædia Britannica. Himyar. .
- ↑ Bafaqīh, M. ‛A.. (1990). L’unification du Yémen antique. La lutte entre Saba, Himyar et le Hadramawt de Ier au IIIème siècle de l’ère chrétienne. Paris: Bibliothèque de Raydan.
- ↑ Robin, Christian Julien. (2012). Johnson, Scott ed. Arabia and Ethiopia. in: The Oxford Handbook of Late Antiquity. Oxford University Press, 279 or..
- ↑ (Ingelesez) Fordham.edu Eritrear Itsasoaren aldeko Periploa. .
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Adler, Joseph: The jewish kingdom of Himyar (Yemen): its rise and fall», Midstream, 46. lib, n.º 4, 2000.
- Korotayev, Andrey: Ancient Yemen. Oxford (RU): Oxford University Press, 1995; ISBN 0-19-922237-1.
- Korotayev, Andrey: Pre-islamic Yemen. Wiesbaden (Alemania): Harrassowitz Verlag, 1996; ISBN 3-447-03679-6.
- Maigret, Alessandro de: Arabia felix. Londres: Stacey International, 2002; ISBN 1-900988-07-0.
- Yule, P.: Himyar late antique Yemen/Die Spätantike im Jemen. Aichwald (Alemania), 2007; ISBN 978-3-929290-35-6.
- Yule, Zafar: «The capital of the ancient Himyarite empire rediscovered», Jemen Report, 36 (22-29. orr.), 2005.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q289577
Multimedia: Himyarite Kingdom / Q289577