Ingux

Ingux herria
	; (ezkerretik eskuinera): Ruslan Aushev, Murat Ziazikov, Junus-Bek Jevkurov, Magomed-Said Pliyev
Biztanleak guztira
	461 800
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak
	Errusia 444.833 (2010); Inguxetia 385.537; ; Txetxenia 1.296; ; Ipar Osetia-Alania 28.336; ; Kazakhstan 16.893
Hizkuntza
	Inguxera
Erlijioa
	Islam Shaafia
Zerikusia duten beste giza taldeak
	Txetxenak

Inguxa^[2]^[3](inguxeraz: ГIалгIай, Ghalghai; errusieraz: Ингуши) Iparraldeko Kaukasoko talde etnolinguistikoa da. Gehienak Inguxetian bizi dira. Txetxenian eta Ipar Osetia-Alaniako Vladikavkaz eskualdean eta Prigorodni barrutian multzo txiki batzuk daude.

Beren hizkuntza, inguxera, kaukasiarra da, Ipar-Ekialdeko taldekoa^[4]. Gehienak Shaafi eskolako musulmanak dira.

Inguxek historia, kultura eta hizkuntza loturak dauzkate txetxenekin.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIX. mendean inguxak Errusiar Inperioaren menpean gelditu ziren. 1936an Txetxenia-Inguxiako errepublika autonomoa eratu zen. Bigarren Mundu Gerraren ostean, Joseph Stalinek Kazakhstan eta Siberiara deportatu zituen, Alemania Naziarekin kolaboratu izana leporaturik. Erbestealdian biztanleriaren erditsua hil zen. 1957an, Nikita Khrustxev agintera iritsi zelarik, beren herrira itzultzen utzi zieten^[5].

1991n Dzhojar Dudaiev txetxen buruzagiak Txetxeniaren burujabetza aldarrikatu zuenenan, inguxek banantzea eta Errusiaren barneko errepublika autonomo bat eratzea erabaki zuten^[6].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ 2010eko Errusiako errolda: biztanleria etniaren arabera Perepis-2010.ru
↑ Euskaltzaindia. (PDF) 190. arauaː Munduko herriak eta etniak. .
↑ Inguxetia Berriaren Estilo Liburua. Berria.info
↑ Inguxera Linguamón. 10.gencat.net
↑ Ingush Joshuaproject.net
↑ Regions and territories: Ingushetia News.bbc.co.uk

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q485010
Multimedia: Ingush people / Q485010

[perepis-1] 2010eko Errusiako errolda: biztanleria etniaren arabera Perepis-2010.ru

[2] Euskaltzaindia. (PDF) 190. arauaː Munduko herriak eta etniak. .

[berria-3] Inguxetia Berriaren Estilo Liburua. Berria.info

[4] Inguxera Linguamón. 10.gencat.net

[5] Ingush Joshuaproject.net

[6] Regions and territories: Ingushetia News.bbc.co.uk

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

i e a Europako herriak, «National Minorities In Europe» lanaren arabera
> 50 milioi	Errusiar (Europa eta Asia, 122 milioi) Alemaniar (tartean austriar, alsaziar, lorrenar, hegoaldeko tiroliar, Belgikako hiztun-komunitate alemana eta Iparraldeko Schleswigekoak ; 89,3 milioi) Turkiar (Asia eta Europa, 56,5 milioi) Italiar (56,4 milioi) Frantziar (tartean Belgikako hiztun-komunitate frantsesa; 55,0 milioi)
> 20 milioi	Ingeles (46,0 milioi) Ukrainar (tartean rusiniar, 43,2 milioi) Poloniar (38,4 milioi) Espainiar (tartean mirandiar eta Barranquenho, 31,1 milioi) Errumaniar (tartean moldaviar, 23,5 milioi) Herbeheretar (tartean flandriar, 20,7 milioi)
> 5 milioi	Hungariar (11,7) Portugaldar (tartean galiziar, 11,6) Greziar (11,6) Bielorrusiar (10,2) Ijito (10,0) Txekiar (tartean moraviar, 9,80) Suediar (8,00) Serbiar (7,70) Suitzar (7,00) Bulgariar (tartean pomak, 6,70) Katalan (tartean valentziar, 6,40) Irlandar (6,10) Okzitaniar (tartean arandar, 5,95) Tatariar (tartean Krimeako tatariar, 5,70) Eskoziar (5,50) Finlandiar (5,34) Albaniar (5,30) Danimarkar (5,10) Eslovakiar (5,00) Siziliar (5,05)
< 5 milioi	Kroaziar Norvegiar Lituaniar Esloveniar Txuvax Mazedoniar Bosniako Letoniar Baxkir Judu Sardiniar Mordoviar Estoniar Txetxen Udmurt Kareliar Euskaldun Mariar Erretorromaniar Friuliar Ladiniar Erromantxear Montenegroar Avar Galestar Kaxubiar Frisiar Bretoi Osetiar Kabardino Maltar Dagestandar Aromaniar Komi-zyriana Luxenburgotar Kumik Lezgin Islandiar Ingux Gagauz Zirkasiar (adige) Kalmuk Karatxai Komi-permiar Laks Tabasarar Sami Balkar Nogai Sorabiar Inuit Faroetar Rutul Tats Vepsiar Tsakhur Karaita Ingriar Kornubiar Manxiar Livoniar Korsikar Valdostaniar Istro-errumaniar Boyash
Christoph Pan, Beate Sibylle Pfeil, Michael Geistlinger, National Minorities In Europe, Purdue University Press, 2004 ISBN 978-3700314431 : « The Peoples of Europe by Demographic Size », 1. taula, 11f.