Joaquina Eguaras

Wikipedia, Entziklopedia askea
Joaquina Eguaras
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakJoaquina Eguaras Ibáñez
JaiotzaOrbaizeta1897ko urtarrilaren 10a
Herrialdea Nafarroa Garaia, Euskal Herria
HeriotzaGranada1981eko apirilaren 25a (84 urte)
Hezkuntza
HeziketaFacultad de Filosofía y Letras (Universidad de Granada) (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
JarduerakHebraist (en) Itzuli eta artxibozaina
Enplegatzailea(k)Granadako Unibertsitatea
Archaeological Museum of Granada (en) Itzuli
School of Arabic Studies (en) Itzuli
Jasotako sariak
KidetzaReal Academia de Bellas Artes de Nuestra Señora de las Angustias (en) Itzuli
Artxibozain, Liburuzain eta Arkeologoen Kidego Fakultatiboa
Joaquina Eguaras auzoa Granadan (kolore gorrian)

Joaquina Eguaras Ibáñez (Orbaizeta, 1897ko urtarrilaren 10a - † Granada, 1981eko apirilaren 25a)[1][2] andaluziar hebraista eta arabista izan zen, Granadako Unibertsitateko lehenengo emakume irakaslea izandakoa.[3] Granadako Arkeologia eta Etnologia Museoa ere zuzendu zuen 1930etik 1967 arte, erretiratu arte.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Orbaizetan, Nafarroa Garaiko herri batean jaio arren, bi urte zituela Granadara bizitzera joan zen familiarekin, eta bertan gelditu zen bizitzaren gainontzeko urte guztietan. 1912an hasi zen irakasle-ikasketak egiten, eta 1916an amaitu zuen, aparteko saria eta batez besteko bikain nota lortuta. Hiria pedagogikoki berritzeko unea zen: eremu horretan azpimarratzekoa da 1913an Granadan Fernando de los Ríos eta Gloria Giner de los Ríos García jarri zirela, biak Irakaskuntza Erakunde Libreari lotuak. Gloria Giner-ek Geografia eta Historia klaseak eman zituen Maistren Eskola Normalean, non Joakinak irakasle ospetsu horren klasean entzun baitzituen.[4] Magisteritza ikasi ondoren, 1918an Filosofia karrerari ekin zion, bertako lehendabiziko emakume ikaslea izan zelarik, eta ikasketa hauek 1922an amaitu zituen nota bikainekin.1925ean irakasle laguntzaile gisa hasi zen Granadako Unibertsitateko Filosofia eta Letren Fakultatean, eta unibertsitate horretako lehen emakume irakaslea izan zen. 1940tik, arabierako eta hebrearreko irakasle titularra ere izan zen fakultate horretan bertan.

1930ean Artxibozain, Liburuzain eta Arkeologoen Kidegorako oposizioak egin zituen, eta urte horretan bertan Granadako Museo Arkeologikoko zuzendari izendatu zuten, erretiratu zen arte bete zuen lanpostua.

Arabiar eta hebrear hizkuntzetan espezializatua, gainera, Arabiar Ikasketen Eskolako irakasle gisa aritu zen 1932an sortu zenetik, eta, horrekin batera, museoan egindako lana unibertsitateko irakaskuntzarekin bateratu zuen. Kultura eta ikasketa arabiarren esparruarekin zerikusia duten hainbat erakunde ospetsuren kide ere izan zen. Hainbat argitalpen ditu eginda ikerketa arabiar eta semitikoen inguruan.

Erretiroan, Granadako Arkeologia Museoko ohorezko zuzendari eta Filosofia eta Letretako Fakultateko irakasle laguntzaile izendatu zuten 1967an. Jacinto Bosch Vilák proposatuta, Orientalisten Espainiako Elkarteko ohorezko kide izendatu zuten 1980ko abenduaren 10ean.[5]

Granadan hil zen 1981eko apirilaren 25ean, 84 urte zituela.

Testuinguru historikoa: emakumea eta unibertsitatea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1910 arte ez zen onartu, Espainian, emakumeek irakaskuntza ofizialerako duten eskubidea: martxoaren 8koa eta irailaren 2koa, Madrilgo Gazetan 1910eko martxoaren 9an eta irailaren 4an argitaratuak. Errege Agindu horiei esker, emakumeek irakaskuntza ofiziala lortu ahal izan zuten, inolako murriztapen administratibo edo legalik gabe.[6]

1910eko martxoaren 8an, errege-agindu bat ezarri zen:

“emakumeek irakaskuntza ofizial edo ez-ofizial batean eskatzen dituzten matrikula-inskripzioak onartuko dira, gainekoei kontsultatu beharrik gabe”. Arau berriak “berdin” baimentzen du gizonek eta emakumeek “kontsulta egitea, baldin eta eskubide-mugarik ez badago, tramitazioan zailtasunak eta atzerapenak sortzen badituzte, Instrukzio Publikoko legeriaren zentzu orokorra sexuagatiko bereizketarik ez egitea bada”.[7]

Gainera, Hezkuntza Publikoko eta Arte Ederretako Ministerioaren mendeko erakunde publikoetan lanbidean aritzeko unibertsitate-tituluak duen baliotasuna onartu zen.[8]

Sariak eta goraipamenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Granadako Angustias Ama Birjinaren Arte Ederren Errege Akademiako kide osoa
  • Mehdawiyiaren ordena
  • The Hispanic Society of America-ko kide urgazlea
  • Alfontso X.a Jakitunaren Ordena Zibila, mandatu kategoriarekin
  • Monumentuen Batzorde Probintziala
  • Altxor Artistikoaren Batzorde Kontserbadorea (Granada)
  • Granadako Excavacionesko ordezkaria
  • Arte Ederretako Merezimenduaren Domina, zilarrezko kategoria
  • Granadako Arkeologia Museoko ohorezko zuzendaria
  • Granadako Unibertsitateko Filosofia eta Letretako Fakultateko irakasle laguntzailea
  • Espainiako Orientalisten Elkarteko ohorezko kidea

Aintzatespena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Haren omenez, Granada hiriko bide nagusietako bat Joaquina Eguaras etorbidea da, Iparraldeko Barrutian, geroago izen bereko auzoari izena eman diona.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eugaras Ibáñez, Joaquina (arg. eta trad.). Ibn Luyipvn: Nekazaritza-ituna. Granada: Alhambrako Patronatua eta Generalife, 1988.

Eguaras Ibáñez, J. Un texto árabe granadino. Azterketa arabiar eta hebraikoen nahastea. Atal arabiarra-Islam. Bol. 03 (1954). ISSN 0544-408X, 97-102. or.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Herri judua Erdi Aroan
  • Al-Andalus
  • SANTIAGO SIMÓN, Emilio. "Nahasteko zuzendaria izan nintzen". Estuario arabiar eta hebraikoen nahastea. Atal arabiarra-Islam. Bol. 50 (2001). ISSN 0544-408X, 7-10 or.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]