Lola Herrera

Wikipedia, Entziklopedia askea
Lola Herrera

Bizitza
JaiotzaValladolid, 1935eko ekainaren 30a (88 urte)
Herrialdea Espainia
Familia
Ezkontidea(k)Daniel Dicenta (en) Itzuli  (1960 -  1967)
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakaktorea
Jasotako sariak
KidetzaAcademia de las Artes Escénicas de España
Izengoitia(k)Lola Herrera
IMDB: nm0380454 Allocine: 105216 Allmovie: p140531 Edit the value on Wikidata

María Dolores Lola Herrera Arranz (Madril, 1935eko ekainaren 30a) espainiar aktorea da, antzerkian eta telebistan aritutakoa. Bere lan ezagunenetakoa, 40 urtetik gora antzezten aritu den Cinco horas con Mario da. 2023ko martxoan hauxek esan zituen:[1]

Emakume bakoitzak nor den jakin behar du.

Ikasketak dira bizitzari aurre egiteko tresnarik onenak.

Testu konprometitu gehiago ukitzea gustatuko zitzaidakeen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dolores Herrera 1935eko ekainaren 30ean jaio zen Las Delicias auzoan, Valladoliden. Hasieran musikaletan aritu zen, baina 1950eko hamarkadaren erdialdean Madrilera joan zen eta aktore ibilbidea hasi zuen. 1953an El portal de la gloria filmean parte hartu zuen.[2]

1960ko hamarkadan Daniel Dicenta aktorearekin ezkondu zen eta semea eta alaba, Natalia Dicenta aktorea, izan zituen.

Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hirurogeiko hamarkadaren hasieratik, TVErentzat filmatutako antzerki-lan ugaritan hartu zuen parte: Narciso Ibáñez Serrador-ekin kolaboratu zuen Historias para no dormir (1968) lanaren bi ataletan; hogei Estudio 1 egin zituen; horien artean, Oscar Wilde-ren La importancia de ser Ernesto (1968), Álvarez Quintero anaien Puebla de las mujeres (1971), Molièren El avaro (1972). 'Teatro de siempre' lan klasikoetan parte hartu zuen: Fernando de Rojasen La Celestina (1967), Anton Txekjov-en Las tres hermanas (1967), Las Viudas (1977) lanean protagonista izan zen, eta, Ismael Merlo eta Amelia de la Torrerekin El Señor Villanueva y su gente (1979), Las Viudas (1977) antzezlanetan ere parte hartu zuen. Azkenik, Pepeta pertsonaia egin zuen Vicente Blasco Ibáñezen La Barraca obraren egokitzapenean.

Bikoizle[aldatu | aldatu iturburu kodea]

70eko hamarkadan, bikoizketa-sail batean parte hartu zuen Madrilen. Alicia ya no vive aquí, Ellen Burstyn bikoiztera iritsi zen (lan horrekin aktore estatubatuarrak aktore onenaren Oscar saria irabazi zuen), edo Liv Ullmann Gritos y susurros, besteak beste. 80ko hamarkadaren hasierara arte, etengabe aritu zen bikoizketa lanetan. Jarduera hori utzi egin zuen antzerkian aritzeko.

Función de noche lan berritzailea, 1980ko hamarkada[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere zine-jarduera etena da. 1978an Arriba Hazaña egin zuen. Fernando Fernán Gómez eta Héctor Alterio izan zituen protagonistakide, besteak beste. 1981ean, Función de noche filmeko protagonista izan zen. Josefina Molina zuzendariaren eta José Sámano ekoizlearen proposamen berritzailea izan zen, non bizitza errealean aktore ziren Herrera eta Daniel Dicenta senar-emazteen desbenturak eta seme-alabekiko harremanak kontatzen diren. Lola Herrera beti sentitu da harro paper horretaz, eta filma "terapia" gisa aipatzen du. 1982an, Alfredo Landarekin batera, gazteen arazoak kontatzen zituen Antonio Merceroren La próxima estación egin zuen. 1996an arrakasta komertzialeko El amor perjudica seriamente la salud/ Maitasunak kalte handia egiten dio osasunari komedian parte hartu zuen, Juanjo Puigcorbéren amaginarrebarena eginda.

Telesailak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hainbat telesailen protagonista izan da, besteak beste, La casa de los líos Arturo Fernándezekin; El grupo lanean taldeko emakumezko baten ama interpretatu zuen eta taldearen buru Héctor Alterio psikologoa zen. Un paso adelante telesailean ekintza dantza- eta interpretazio-akademia batean gertatzen zen, non Herrera zuzendaria zen; Natalia Dicenta alabarekin jardun zuen TVEren Fuera de lugar izeneko komedia laburra, Las Chicas de Oro (2010) serie mitikoaren bertsio espainiarra, Carmen Maura, Concha Velasco eta Alicia Hermidarekin batera.

Antzerkia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zinemarekin baino askoz ere lotura handiagoa izan du beti antzerkiarekin, eta Espainiako eszenako damarik handienetakoa da kritikaren eta publikoaren iritziz, baita XX. mendearen azken erdiko antzerki-aktore handienetako bat ere. 1950eko hamarkadaren amaieran ekin zion antzerki-jarduerari Tina Gascóren konpainian.

Bere interpretazio nabarmenen artean hauexek daude: Edgar Wallaceren El campanero (1957), Monteagudo eta Aizpururen Jaque de reina (1959),[3] Alfonso Pasoren Hay alguien detrás de la puerta (1959),[4] Irving Shawen Lucy Crown (1960), Coletteren Chéri (1961), Alfonso Pasoren Rebelde (1962), [5] Marceauren El huevo (1963), Jean Anouilhen Cita en Senlis (1963), Ángel Escarzagaren Una estatua para las palomas (1964),[6] Julia Mauraren Jaque a la juventud (1965), Jaime Salomen Juegos de invierno (1967), Lauro Olmoren English Spoken (1968),[7] José María Pemánen Pero en el centro, el amor (1969), Benito Pérez Galdósen Fortunata y Jacinta (1969), Salacrouren Amores cruzados (1970),[8] Juan José Alonso Millánen Stratojet 991 (1971), Marc Camolettiren El amor propio (1972), Peter Nicholsen Un soplo de pasión (1977), Petra von Kanten Las amargas lágrimas, Alfonso Sastreren Los últimos días de Emmanuel Kant (1989/1990), A toda luz/Eva al desnudo (1993), Cinco horas con Mario, Miguel Delibesen 40 urtetik gora antzezten ari den bakarrizketa lana, azkenak 2020an Espainian zehar. egokitzapena. Bere azken arrakasten artean Solas dago, izen bereko filmaren antzerki-egokitzapena. 2008an Seis clases de baile en seis semanas Juanjo Artero aktorearekin eta 2011n Querida Matilde antzezlanetan aritu zen.[9]

Eszenan izan zituen azken agerraldien artean, Miguel Delibes hil zenean izan zen, Maestro, oda a Miguel Delibes lanaren estreinaldian parte hartu zuen. Narratzaile, koru eta orkestra sinfonikorako lana da, Ernesto Monsalveren musikarekin eta Carlos Aganzo kazetariaren letrarekin. Omendutakoaren bizitza kontatzen du, haurtzarotik hil zen arte, Campo Grande filmeko espazioen eta bizipenen azterketa garaikidearen bidez...). José Luis Alonso de Santosek zuzendu zuen obra, eta Valladolideko Zorrilla antzokian estreinatu zen, 2010eko azaroaren 16an, agintari guztiak bertan zirela. Telebistaz eman zen eta geroago El Norte de Castillak banatu zuen.

Sariak eta omenaldiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lola Herrerak honako sari hauek jaso ditu, besteak beste: [10][11][12]

  • 1969an Urrezko Antena
  • 1999an Arte Ederretako Merezimenduaren Urrezko Domina.
  • 2006an Laneko Merezimenduaren Urrezko Domina
  • 2006an Arte eszenikoen Max Saria Solas lanarengatik
  • 2005ean Zilarrezko Fotogramak Cinco horas con Mario lanarekin
  • 2006an Zilarrezko Fotogramak Solas lanarekin
  • 2005eean Antzerkian egindako ibilbidearengatik.
  • 2010ean Urrezko Antena.
  • 1977an Aktore Onenaren Urrezko TFa Las Viudas lanarengatik
  • 1979an Aktore Onenaren Urrezko TFa La Barraca lanarengatik.
  • 2007tik Valladolideko Las Delicias auzoko plaza batek du bere izena.[13]
  • 2009an Aktore Onenaren Urrezko TFa egindako ibilbideagatik.
  • 2010eko urriaren 22an, Albaceteko Circo antzoki historikoan, ''Pepe Isbert'' Antzerki Sari Nazional ospetsua jaso zuen. Bozketa herrikoia egin zuen Asociación de Amigos de los Teatros de España (AMITE) elkarteak.
  • 2018ko urriaren 8an, Alcalá de las Arteen eta Letren Hiria saria jaso zuen Alcalá de Henareseko Cervantes Antzokian.[14]
  • 2021eko azaroan, Valladolideko Udalak Hiriaren Urrezko Domina eman zion.[15][16]
  • 2022an, Menéndez Pelayo Nazioarteko Unibertsitateak La Barraca saria eman zion Arte Eszenikoei hamalaugarren edizioan.[17]
  • 2023an Ohorezko Talia Saria jaso zuen, bere ibilbide osoa saritzeko. Sari hori Espainiako Arte Eszenikoen Akademiak ematen du.[18]

Argitaratutako liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1960ko abenduaren 31n Daniel Dicenta aktorearekin, Manuel Dicentaren semearekin, ezkondu zen eta 1967tik bananduta, bi seme-alaba komunekin dibortziatu zen: Natalia eta Daniel. Nataliak behin baino gehiagotan lan egin du amarekin batera, besteak beste, Eva al desnudo, eta azken aldiz Solas, non alaba fikzioan interpretatzen baitzuen. Horregatik, Zilarrezko Fotogrametarako eta Max Sarietarako izendatu zuten.

Urte askoan bizi izan zen amarekin, Marta Dolores Arranz Pascualekin (1914-2009), 95 urte zituela hil zen, eta izeba Maríarekin, amaren ahizpa zaharrenarekin, 1911ko urtarrilean jaio eta 2016ko otsailean 105 urte zituela hil zenarekin.

Antzerkian egindako ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Filmografía[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Pasaje al amanecer (2016)
  • ¿Por qué se frotan las patitas? (2006)
  • Primer y último amor (2002)
  • El amor perjudica seriamente la salud (1996)
  • En penumbra (1987)
  • La próxima estación (1982)
  • Función de noche (1981)
  • Él y él (1980)
  • Arriba Hazaña (1978)
  • Abortar en Londres (1977)
  • La semana del asesino (1972)
  • La graduada (1971)
  • La Lola, dicen que no vive sola (1970)
  • Cristina Guzmán (1968)
  • Accidente 703 (1962)

Trayectoria en TV[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Series de televisión[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Año Serie Personaje
1977 Las Viudas Hainbat pertsonaia
1979 La Barraca Pepeta
1979 El Señor Villanueva y su gente Cristina de Villanueva
1996 - 2000 La casa de los líos Pilar Valdés
2000 Paraíso Carmen
2000 - 2001 El grupo Adela
2002 - 2005 Un paso adelante Carmen Arranz
2008 Fuera de lugar Carlota
2010 Las chicas de oro Blanca Devereaux
2015 La española inglesa Isabel I.a Erregina
2015 - 2016 Amar es para siempre Emilia Ferrer Alonso
2022 Historias de UPA Next Carmen Arranz
¡García! Felicidad "Feli" Martínez
2022 - presente UPA Next Carmen Arranz

Teatro en televisión[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) Palo, Rosa. (2023-03-19). ««Cada mujer ha de tener conciencia de quién es»» Ideal (Noiz kontsultatua: 2023-05-19).
  2. ↑ a b Información sobre Lola Herrera. .
  3. ↑ «ABC MADRID 23-05-1959 página 64 - Archivo ABC» abc 2019-08-08 (Noiz kontsultatua: 2023-05-19).
  4. ↑ «Hemeroteca - La Vanguardia - Home» hemeroteca.lavanguardia.com (Noiz kontsultatua: 2023-05-19).
  5. ↑ ISSN http://hemeroteca.abcdesevilla.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/sevilla/abc.sevilla/1997/03/03/121.html..
  6. ↑ «Hemeroteca - La Vanguardia - Home» hemeroteca.lavanguardia.com (Noiz kontsultatua: 2023-05-19).
  7. ↑ «ABC MADRID 13-09-1964 página 85 - Archivo ABC» abc 2019-08-12 (Noiz kontsultatua: 2023-05-19).
  8. ↑ «ABC MADRID 11-10-1970 página 75 - Archivo ABC» abc 2019-08-10 (Noiz kontsultatua: 2023-05-19).
  9. ↑ Lola Herrera vuelve a las tablas. Antena 3. 15 de octubre de 2011. Visto el 24 de octubre de 2011
  10. ↑ Medalla de Oro al Mérito en el Trabajo BOE. 1 de diciembre de 2006.
  11. ↑ Lista de premiados en los IX premios Max de las artes escénicas. .
  12. ↑ Información sobre Lola Herrera. .
  13. ↑ Vela, Víctor. (11 de noviembre de 2018). «Un paseo por las (pocas) calles vallisoletanas dedicadas a mujeres» El Norte de Castilla.
  14. ↑ (Gaztelaniaz) «Agencia EFE» EFE Noticias 2023-05-18 (Noiz kontsultatua: 2023-05-18).
  15. ↑ Press, Europa. (2021-11-30). «Lola Herrera, medalla de oro de Valladolid con el voto en contra de Vox» ElDiario.es.
  16. ↑ La actriz Lola Herrera, Medalla de Oro de Valladolid "por sorpresa" (6 abril, 2021) El Español
  17. ↑ UIMP. Premio ‘La Barraca’ a las artes escénicas. .
  18. ↑ «Lola Herrera, Talía de Honor: "con 87 años hago lo que más me gusta, teatro"» La Vanguardia 2023-03-27.
  19. ↑ Casa del Libro
  20. ↑ Txantiloi:Cita web

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lola_Herrera&oldid=9411724"(e)tik eskuratuta