Mario Benedetti

Wikipedia, Entziklopedia askea
Mario Benedetti

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMario Orlando Hardy Hamlet Brenno Benedetti Farrugia
JaiotzaPaso de los Toros1920ko irailaren 14a
Herrialdea Uruguai
Lehen hizkuntzagaztelania
HeriotzaMontevideo2009ko maiatzaren 17a (88 urte)
Hobiratze lekuaCentral Cemetery of Montevideo (en) Itzuli
Heriotza modua: asma
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea, kazetaria, poeta, antzerkigilea, politikaria eta eleberrigilea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
MugimenduaGeneración del 45 (en) Itzuli
Izengoitia(k)Damocles eta Mario Benedetti
Genero artistikoaeleberria
kontakizun laburra
olerkigintza
antzerkia
saiakera
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoaFronte Zabala

IMDB: nm0070709 Discogs: 521298 Find a Grave: 37226921 Edit the value on Wikidata

Mario Orlando Hamlet Hardy Brenno Benedetti Farugia (Paso de los Toros, Tacuarembó, 1920ko irailaren 14a-Montevideo, 2009ko maiatzaren 17a) uruguaitar idazle ezaguna izan zen.

Literaturaren arlo ugari jorratu zituen, olerkigintzan nabarmenduz. Bestelako lan ezagunenen artean "La tregua" eleberria dugu, zinemaratu zutena. "45eko belaunaldia" osatu zuen Juan Carlos Onettirekin batera, besteak beste.

Italiar jatorrizkoa guraso bien aldetik, Latinoamerikako eta bere herrialdeko egoera sozio-politikoarekin oso konprometituta ibili izan zen beti, ezkerreko planteamenduetatik.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mario Benedetti 1920ko irailaren 14an jaio zen, Paso de los Torosen, Uruguai. Brenno Benedetti eta Matilde Farugia gurasoek bost izen ipini zizkioten.

Bi urte zituela, familia Tacuarembóra aldatu zen. Bertan Brennori, bere aita farmazialariari, iruzur handia egin zioten botika baten salmentan, eta horrek klandestinitate ekonomikora behartu zuen; diru barik eta zor handiekin Brenno, Matilde eta lau urteko Mario Montevideora bizitzera joan ziren.

Brenno Benedettik Alemania miresten zuen, eta semea alemaniar ikastetxean matrikulatu zuen (Montevideoko Deutsche Schulen). Lehen Hezkuntzako urte haietan alemanieraz ikasteaz gain, Mariok bere lehen poemak sortu zituen alemanez. Baina 1933an, lizeoko lehen urtean, aitak Mario atera zuen ikastetxe horretatik. Orduan, umeak nazien agurra egitera behartzen hasi zirelako.

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipuinak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Esta mañana y otros cuentos, 1949.
  • Montevideanos, 1959.
  • Datos para el viudo, 1967.
  • La muerte y otras sorpresas, 1968.
  • Con y sin nostalgia, 1977.
  • Geografías, 1984.
  • Recuerdos olvidados, 1988.
  • Despistes y franquezas, 1989.
  • Buzón de tiempo, 1999.
  • El porvenir de mi pasado, 2003.
  • El otro yo, ?.

Drama[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • El reportaje, 1958.
  • Ida y vuelta, 1963.
  • Pedro y el Capitán, 1979.

Eleberriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Olerkiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • La víspera indeleble, 1945.
  • Sólo mientras tanto, 1950.
  • Te quiero, 1956.
  • Poemas de la oficina, 1956.
  • Poemas del hoyporhoy, 1961.
  • Inventario uno, 1963.
  • Noción de patria, 1963.
  • Próximo prójimo, 1965.
  • Contra los puentes levadizos, 1966.
  • A ras de sueño, 1967.
  • Quemar las naves, 1969.
  • Letras de emergencia, 1973.
  • Poemas de otros, 1974.
  • La casa y el ladrillo, 1977.
  • Cotidianas, 1979.
  • Viento del exilio, 1981.
  • Preguntas al azar, 1986.
  • Yesterday y mañana, 1987.
  • Canciones del más acá, 1988.
  • Las soledades de Babel, 1991.
  • Inventario dos, 1994.
  • El amor, las mujeres y la vida, 1995.
  • El olvido está lleno de memoria, 1995.
  • La vida ese paréntesis, 1998.
  • Rincón de Haikus, 1999.
  • El mundo que respiro, 2001.
  • Insomnios y duermevelas, 2002.
  • Inventario tres, 2003.
  • Existir todavía, 2003.
  • Defensa propia. 2004.
  • Memoria y esperanza, 2004.
  • Adioses y bienvenidas, 2005.
  • Canciones del que no canta, 2006.

Saioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Peripecia y novela, 1946.
  • Marcel Proust y otros ensayos, 1951.
  • El país de la cola de paja, 1960.
  • Literatura uruguaya del siglo XX. 1963.
  • Letras del continente mestizo, 1967.
  • El escritor latinoamericano y la revolución posible, 1974.
  • Notas sobre algunas formas subsidiarias de la penetración cultural, 1979.
  • El desexilio y otras conjeturas, 1984.
  • Cultura entre dos fuegos, 1986.
  • Subdesarrollo y letras de osadía, 1987.
  • La cultura, ese blanco móvil, 1989.
  • La realidad y la palabra, 1991.
  • Perplejidades de fin de siglo, 1993.
  • El ejercicio del criterio, 1995.

Idazlan euskeratuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mario Benedettiren hainbat lan euskeratuak izan dira:

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Garate, Miren. (2018). «Urruntasunari bi begirada» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-03-28).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]