Muscicapidae

Wikipedia, Entziklopedia askea
Muscicapidae
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaAnimalia
FilumaChordata
KlaseaAves
OrdenaPasseriformes
SuperfamiliaMuscicapoidea
Familia Muscicapidae
Vigors, 1825

Muscicapidae Passeriformes hegazti ordenaren barruan sailkatzen den animalia familietako bat da. Europan, Afrikan eta Asian bizi dira, eta bi espezie (Luscinia svecica eta Oenanthe oenanthe) Ipar Amerikan aurki daitezke. Hegazti txikiak dira, intsektiboroak, eta hortik datozkie hainbat espezieri izen arrunta: euli-txori. Euskal Herrian euli-txori grisa[1] edo euli-txori beltza[2] familia honetakoak dira, baita ere urretxindorra bezalako hegaztiak. 344 espezie izendatu dira, 51 generotan banatuta.

Taxonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

John Fleming naturalista eskoziarrak sortu zuen familiarentzako izena, Muscicapa generoan oinarritua, 1822an[3][4]. Hitz hau, aurretik, Mathurin Jacques Brisson zoologo frantsesak erabili zuen Muscicapa generorako 1760an[5]. Muscicapa latineko musca hitzetik dator, euli eta capere harrapatu esan nahi duena[6].

1910ean, Ernst Hartert ornitologo alemaniarrari ezinezkoa gertatu zitzaion hiru familien arteko mugak zehaztea: Muscicapidae, Sylviidae (Mundu Zaharreko txinboak) eta Turdidae (birigarroak). Beraz, beste familia baten subfamilia gisa tratatu zituen, Timaliidae eta Monarchidae ere barnean hartzen zituena[7][8]. Berrogei urte geroago, Ernst Mayr eta Dean Amadon ornitologo estatubatuarrek antzeko xedapen bat hartu zuten 1951n argitaratutako artikulu batean. Bere Muscicapidae familia handiak, "intsektujale primitiboak" deitu ziotenak, zortzi subfamiliatan banatutako 1.460 espezie zituen[9]. Basilean 1954an egindako Ornitologiaren Nazioarteko Hamaikagarren Kongresuaren (International Ornithological Congress) ondoren sortutako batzorde batek onartu zuen talde zabalduaren erabilera[10]. Charles Sibleyk eta beste batzuek egindako DNA-DNA hibridazioari buruzko geroagoko ikerketek frogatu zuten azpifamiliek ez zutela lotura esturik euren artean. Ondorioz, talde handia banandutako familia batzuetan banatu zen[11], nahiz eta denbora batez aditu gehienek birigarroak Muscicapidaen mantentzen jarraitu zuten[12]. 1998an, Amerikako Ornitologoen Batasunak (American Ornithologists 'Union) birigarroak banandutako familia gisa tratatzea erabaki zuen Check-list of North American birds delakoaren zazpigarren edizioan, eta, ondoren, egile gehienek haren ereduari jarraitu diote[13].

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Buztangorri argiaren soinua.

Hegazti hauen itxura askotarikoa da, baina gehienek kanta ahulak eta latzak dituzte. Hegazti txikiak edo ertainak dira, 9 eta 22 cm bitartekoak. Espezie asko kolore marroi itzalikoak dira, baina batzuen lumajea askoz distiratsuagoa izan daiteke, batez ere arren kasuan. Gehienek moko zabala eta laua dute, hegan doazenean intsektuak harrapatzeko egokia, nahiz eta lurrean elikagai bila dabiltzan espezie bakanek moko finagoa izaten duten.

Muscicapidae familiako hegaztiak ia inguru guztietan bizi dira zuhaitz kopuru egokia baldin badago, baso trinkoetatik sastraka irekietara, baita Himalaiako baso menditarretan ere. Espezie iparraldekoenek hegoaldera migratzen dute neguan, intsektuen dieta jarraitua ziurtatuz.

Espeziearen arabera, habiak zuhaitz batean edo labar baten irtengunean ondo eraikitako adaburuak dira, edo, besterik gabe, aurretik zuhaitz batean zegoen zulo batean. Zuloetan habia egiten duten espezieek habia handiagoak jartzen dituzte, batez beste zortzi arrautzarekin, bi edo bost arrautzen ordez.

Generoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aurretik, espezie gutxiago zeuden familian. 2003an Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World liburuaren hirugarren edizioa argitaratu zenean, Myophonus, Alethe, Brachypteryx eta Monticola generoak Turdidaen sartuta zeuden. Ondorengo ikerketa filogenetiko molekularrek frogatu dute lau genero horietako espezieek lotura estuagoa dutela Muscicapidae espezieekin[14][15]. Beraz, lau genero hauek hemen sartzen dira. Aitzitik, Cochoa generoa, lehenago Muscicapidae-n sartua, Turdidaerena dela frogatu da.

2010ean argitaratutako Muscicapidae espezieko bi ikerketa filogenetiko molekular handik erakutsi zuten Fraseria, Melaenornis eta Muscicapa generoak ez zirela monofiletikoak. Egileek ezin izan zituzten genero berrikusiak proposatu, ez baitziren espezie guztien laginak hartu, eta filogenien nodo guztiak ez baitzeuden sendo bermatuta[16]. 2016an argitaratutako ikerketa batek, Muscicapiniren 42 espezieetatik 37k, berretsi zuen generoak ez zirela monofiletikoak, eta espezieak berrantolatzea proposatu zuen, hainbat genero berri edo berpizturekin[17].


Generoa Irudia
Adelura
Agricola
Sheppardia
Alethe
Alseonax
Anthipes
Artomyias
Brachypteryx
Bradornis
Butalis
Phoenicurus
Calliope
Campicoloides
Culicicapa
Cercomela
Chaimarrornis
Chamaetylas
Cinclidium
Cochoa
Copsychus
Cossypha
Cossyphicula
Cyanecula
Cyanoptila
Cyornis
Dessonornis
Dioptrornis
Emarginata
Empidornis
Erithacus
Erythropygia
Eumyias
Ficedula
Enicurus
Fraseria
Glaucomyias
Grandala
Monticola
Heinrichia
Hodgsonius
Humblotia
Irania
Kittacincla
Larvivora
Leonardina
Leucoptilon
Melaenornis
Muscicapa
Muscicapella
Myiomela
Myioparus
Myophonus
Myrmecocichla
Namibornis
Nemura
Niltava
Oreocossypha
Cichladusa
Pedilorhynchus
Pentholaea
Phoenicuropsis
Pinarochroa
Saxicola
Pogonocichla
Rhinomyias
Rhyacornis
Saxicoloides
Cercotrichas
Sholicola
Sigelus
Siphia
Stiphrornis
Swynnertonia
Tarsiger
Thamnolaea
Trichixos
Tychaedon
Luscinia
Vauriella
Xenocopsychus
Oenanthe

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Euli-txori grisa» txoriak.eus (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  2. ↑ «Euli-txori beltza» txoriak.eus (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  3. ↑ Fleming, John; Lizars, W. H.. (1822). The philosophy of zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Hurst, Robinson & Co (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  4. ↑ (Ingelesez) Bock, Walter Joseph. (1994). History and nomenclature of avian family-group names. Bulletin of the AMNH ; no. 222. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  5. ↑ Brisson, Mathurin-Jacques; Martinet, François Nicolas. (1760). Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés : a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  6. ↑ Jobling, James A.. (2010). The Helm dictionary of scientific bird names [electronic resource : from aalge to zusii. ] London : Christopher Helm ISBN 978-1-4081-3326-2. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  7. ↑ Hartert, Ernst. Die Vögel der paläarktischen Fauna systematische Übersicht der in Europa, Nord-Asien und der Mittelmeerregion vorkommenden Vögel. R. Friedländer & Sohn (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  8. ↑ (Ingelesez) Winkler, David W.; Billerman, Shawn M.; Lovette, Irby J.. (2020). «Old World Flycatchers (Muscicapidae), version 1.0» Birds of the World  doi:10.2173/bow.muscic3.01. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  9. ↑ (Ingelesez) Mayr, Ernst; Amadon, Dean; Rothschild, Lionel Walter Rothschild. (1951). A classification of Recent birds. American Museum novitates ; no. 1496. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  10. ↑ Harvard University.; University, Harvard. (1952). Breviora. Museum of Comparative Zoology, Harvard University (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  11. ↑ Cottrell, G. William; Greenway, James C.; Mayr, Ernst; Paynter, Raymond A.; Peters, James Lee; Traylor, Melvin A.; University, Harvard. (1986). Check-list of birds of the world. Harvard University Press (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  12. ↑ (Ingelesez) Sibley, Charles Gald; Monroe, Burt Leavelle. (1993). A Supplement to Distribution and Taxonomy of Birds of the World. Yale University Press ISBN 978-0-300-05549-8. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  13. ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2015-11-18 (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  14. ↑ (Ingelesez) Voelker, Gary; Spellman, Garth M. (2004-02-01). «Nuclear and mitochondrial DNA evidence of polyphyly in the avian superfamily Muscicapoidea» Molecular Phylogenetics and Evolution 30 (2): 386–394.  doi:10.1016/S1055-7903(03)00191-X. ISSN 1055-7903. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  15. ↑ (Ingelesez) Sangster, George; Alström, Per; Forsmark, Emma; Olsson, Urban. (2010-10-01). «Multi-locus phylogenetic analysis of Old World chats and flycatchers reveals extensive paraphyly at family, subfamily and genus level (Aves: Muscicapidae)» Molecular Phylogenetics and Evolution 57 (1): 380–392.  doi:10.1016/j.ympev.2010.07.008. ISSN 1055-7903. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  16. ↑ (Ingelesez) Zuccon, Dario; Ericson, Per G. P.. (2010-05). «A multi-gene phylogeny disentangles the chat-flycatcher complex (Aves: Muscicapidae)» Zoologica Scripta 39 (3): 213–224.  doi:10.1111/j.1463-6409.2010.00423.x. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).
  17. ↑ (Ingelesez) Voelker, Gary; Huntley, Jerry W.; Peñalba, Joshua V.; Bowie, Rauri C. K.. (2016-01-01). «Resolving taxonomic uncertainty and historical biogeographic patterns in Muscicapa flycatchers and their allies» Molecular Phylogenetics and Evolution 94: 618–625.  doi:10.1016/j.ympev.2015.09.026. ISSN 1055-7903. (Noiz kontsultatua: 2023-01-01).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Muscicapidae&oldid=9522129"(e)tik eskuratuta