Orontes

Orontes / Asi
**العاصي Al-`Āṣī**
Orontes / Asi; العاصي Al-`Āṣī
Datu orokorrak
Mota	ibai
Luzera	571 km
Geografia
Koordenatuak	35°15′00″N 36°35′00″E / 35.25°N 36.583333333333°E
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Afrin River (en) ;
Arroaren azalera	23.000 km²
Ur-emaria	30 m³/s
Bokalea; ()	Mediterraneoa

Orontes (grezieraz: Ὀρόντης) edo Asi^[1] (arabieraz العاصي, Al-`Āṣī; turkieraz: Asi Nehri), Ekialde Hurbileko ibaia da. Libanoko Antilibano mendilerroan sortzen da; Libano eta Antilibano mendien artetik igaro eta Sirian sartzen da. Herrialde horretako mendebaldea zeharkaturik, Turkian sartu eta Mediterraneoan itsasoratzen da, 571 km inguruko bidea egin ondoren^[2].

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Libanoko Antilibano mendilerroan du iturburua, Bekaa haranean. Herrialde horretan 40 km egin eta gero, Sirian sartzen da, eta herrialdearen mendebaldea zeharkatzen du, hegoaldetik iparralderantz; bertan al-Ghab ordokian zehar igarotzen da. Turkian sartuta, mendebalderantz biratu ondoren, Samandağetik hurbil (Antakya iparraldea) Mediterraneora isurtzen da^[3].

571 km luze da, eta 24.660 km²ko arroa drainatzen du: % 69 Sirian, % 23 Turkian eta % 8 Libanon. Iparralderantz doan eskualdeko ibai bakarra da^[4].

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibai garrantzitsua da, ez bakarrik geografiaren ikuspuntutik, baizik eta baita historiaren aldetik ere. Harana antzinako Kanaanen iparralde eta hegoaldearen arteko komunikazio bide garrantzitsua izan zen, nagusiki menditsua den toki batean. Orontes ibaia (Draco, Typhon edo Axius ere deitua), Kanaan eta feniziarren eragin eremuaren iparraldeko mugatzat hartzen da. Orontes ibaitik gertu, Kadeshko gudua gertatu zen, historikoki ezagutzen den lehen guduetako bat (K. a. 1295).

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ez da nabigagarria, baina funtsezkoa da ureztatzerako, batez ere Sirian. Ibilguaren erdialdean dauden padurak, nekazaritza lur gehiago lortzeko drainatuak izan dira. Homs eta Hama artean, Mediterraneotik gertu dagoen al-Ghab izeneko lautada emankorretik igarotzen da; hau ureztatzeko ura ibaitik ateratzen dute, norien bitartez. Ureztatzeko ahalmena handitzeko, 1960ko hamarkadatik aurerra zenbait urtegi eraiki ziren; handienak al Rastan (228 m³-ko edukiera), Qattinah (200 m³) eta Mhardeh (67 m³) dira^[4].