Oulu

Oulu; Oulu; Uleåborg
	hiria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Finlandia
Regional State Administrative Agency	Northern Finland Regional State Administrative Agency
Finlandiako eskualdeak	Ipar Ostrobotnia
Alkatea	Seppo Määttä (en)
Izen ofiziala	Oulun kaupunki; Uleåborgs stad
Jatorrizko izena	Oulu; Uleåborg
Posta kodea	90100–90800
Geografia
Koordenatuak	65°00′51″N 25°28′19″E / 65.0142°N 25.4719°E
Azalera	2972.44 km²
Altuera	15 m
Mugakideak	Kempele (en) , Liminka, Lumijoki (en) , Hailuoto (en) , Muhos (en) , Tyrnävä (en) , Utajärvi (en) , Pudasjärvi (en) , Ii (en) eta Itsas zabal
Demografia
Biztanleria	214.814 (2024ko otsailaren 29a); 13.004 (2017)
Dentsitatea	72,27 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1605
Telefono aurrizkia	8
Ordu eremua	UTC+02:00 eta UTC+03:00
Hiri senidetuak	Siófok (en) , Bursa, Leverkusen, Odesa, Halle (Saale), Boden udalerria, Alta, Astana, Matera, Szigetszentmiklós (en) , Hangzhou eta Matagalpa
Matrikula	O
Hizkuntza ofiziala	finlandiera
	ouka.fi

Oulu (suedieraz: Uleåborg) Finlandiako hiria da, iparraldeko handiena eta herrialde osoko bosgarrena.

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oulujoki ibaiak ematen dio izena Ouluri. Izenak "uholdea" esan nahi du.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aintzinatik populatua izan da Oulu kokaturik dagoen lur eremua, izan ere merkataritza gune historikoa baita. Hiria bera Karlos IX.a Suediakoak sortu zuen 1605eko apirilaren 8an, Linnansaari uharteko gotorlekuari aurre egiteko. Errusiarekiko bake itunak sinatu zirenean erasoen mehatxuak aldendu eta 1776an Ouluko probintzia eratu zen, Oulu bera hiriburu bihurtuz.

1822an sute handi batek hiria suntsitu zuen eta Carl Ludvig Engel arkitekto alemaniarrak berreraikuntza diseinatu zuen, aurrez Helsinki eta ondoren Turkurekin egin bezala. 1832an eraiki zen Ouluko katedrala. Krimeako Gerra garaian flota britainirarrak Ouluko kaia erasotu zuen, inguruko eraikinak eta itsasontzi guztiak suntsituz.

2009an Ouluko probintzia hainbat zatitan banatu zen eta Oulu Ipar Ostrobothnia probintziako hiriburu bihurtu zen.

Geografia eta klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Botniako golkoan kokaturik dago, Oulujoki ibaiaren ahoan. Klimari dagokionez subartikoa da, negu elurtetsuekin eta uda epelekin.

Datu klimatikoak (Oulu)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	−6	−5.7	−0.9	5.6	12.5	17.9	21.1	18.5	12.5	5.8	−0.4	−4.0	6.4
Batez besteko tenperatura (ºC)	−9.6	−9.3	−4.8	1.4	7.8	13.5	16.8	14.3	8.9	3.3	−2.8	−8.2	2.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	−15.4	−14.7	−10.1	−3.4	2.8	8.8	11.4	9.5	4.9	0.3	−5.9	−12.1	-2
Pilatutako prezipitazioa (mm)	26	21	23	19	30	43	57	65	48	42	31	28	433
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	8	7	6	6	7	8	9	10	10	9	9	9	98
Eguzki orduak	18.6	65.0	127.1	189.0	266.6	288.0	285.2	204.6	126.0	74.4	27.0	6.2	1677.7
Iturria: Hong Kong Observatory,^[1]

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Garai batean izokin arrantzak eta mundrun ekoizpenean oinarritu bazen ere gaur egun teknologia berrien erdigunea da, eta "laborategi bizia" ezizena hartu du.

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ouluren ekarpen kultural handiena Munduko "Air Guitar" txapelketa da, urtero ospatzen dena. Ouluko bideo musikal jaialdia eta Jaialdi irlandarra ere urterokoak dira.

Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ouluko kirol jarraituena izotz-hockeya da. Oulun Kärpät taldeak zazpi aldiz irabazi du Finlandiako Liga eta Europako Txapelketako bi final jokatu ditu, titulurik lortu ez badu ere.

Bandyak ere indar handia dauka. Oulun Luistinseura taldeak 14 liga eta Oulun Palloseura taldeak 7 liga irabazi dituzte. 2001 urtean Munduko Bandy Txapelketako egoitza nagusia izan zen.

Oulun Tervahiihto 1889-tik aurrera urtero izaten den ski maratoi lasterketa da.