Bernagorri arrunt

Bernagorri arrunt
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Aves
Ordena	Charadriiformes
Familia	Scolopacidae
Generoa	Tringa
Espeziea	Tringa totanus; Linnaeus, 1758
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Masa	22,3 g (pisua jaiotzean); 129 g (helduen pisua)
Zabalera	62 cm
Kumaldiaren tamaina	4
Errute denbora	24 egun

Bernagorri arrunta elikatzen.

Bernagorri arrunta (Tringa totanus) Scolopacidae familiako hegazti zangaluzea da^[1], Eurasiako eskualde epeletan bizi dena. Euskal Herrian neguko pasean ikusten da^[2].

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hegazti limikola ertaina da, 24-27cm arteko luzera eta 47-53 cm arteko hego-zabalera ditu^[3]. Kolore arre-grisa du eta ugalketa garaian marroi kolore biziagoa hartzen du, sabelaldea beti ere argiagoa da. Ipurtaldea zuria du^[4]. Dena dela gorputz osoan orbain txiki ilunen lerroak ikusten dira. Hanka gorri-laranja biziak ditu, hortik bere euskarazko izena. Moko zorrotza ere gorria du baina iluntzen doa muturrean.

Hegan ari denean hegoen ertzean marra zuri zabal bat azaltzen zaio^[4]. Buztana abaniko gisa zabaltzen du.

Habitata[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kostaldeko eta barnealdeko hezegunetan ikusten da, beti ere landaretza ugaria baldin badago. Padurak, aintzirak, gatzagak okupatzen ditu eta ubide artifizialetan ere agertzen da^[3].

Elikadura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ornogabe akuatikoak jaten ditu, moluskuak, krustazeoak eta poliketoak gehienbat^[3]. Tarteka landare jatorriko elikagaiak ere jaten ditu dieta osatzeko^[4].

Ugalketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Apirila eta uztaila artean izaten du ugaltzeko garaia. Dentsitate handiko koloniak eratzen ditu, habiak elkarren ondoan ezarriz^[5]. Lurrean egiten du habia, landare artean ezkutatuta eta belarrez estaltzen du. 3-5 arrautza jartzen ditu, krema edo arre kolore finekoak eta orbain ilun asko dituztenak. 25 egunetan zehar txitatzen ditu eta txitak jaiotzen direnean 25-35 egun behar dituzte erabat garatzeko^[3].

Taxonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Carl von Linneok deskribatu zuen 1758 urtean, bere Systema naturae liburuan^[6]^[7]. Sei azpiespezie ezagutzen dira^[8]:

Tringa totanus craggi (Hale, 1971), Txinako ipar-mendebaldean bizi da.
Tringa totanus eurhina (Oberholser, 1900), Tajikistan, India iparraldean eta Tibeten bizi da.
Tringa totanus robusta (Schioler, 1919), Islandian eta Faroetan bizi da.
Tringa totanus terrignotae (Meinertzhagen & Meinertzhagen, A., 1926), Mantxurian eta Txina ekialdean bizi da.
Tringa totanus totanus (Linnaeus, 1758), Europan bizi da.
Tringa totanus ussuriensis (Buturlin, 1934), Siberia hegoaldean, Mongolian eta Ekialdeko Asian bizi da.

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bernagorriaren hanka gorriak.
Bernagorria hegan.
Elikagai bila.
Bernagorri taldea.
Arrautzak.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Pereira, Sérgio Luiz & Baker, Alan J. (2005): Multiple Gene Evidence for Parallel Evolution and Retention of Ancestral Morphological States in the Shanks (Charadriiformes: Scolopacidae). "Condor" 107(3): 514–526. DOI:10.1650/0010-5422(2005)107[0514:MGEFPE]2.0.CO;2 PDF^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ «Kuliska eta bernagorrien fideltasun itzela negu pasako lekuetara. - Urdaibai Bird Center» www.birdcenter.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ ^a ^b ^c ^d «Archibebe común» SEO/BirdLife.
↑ ^a ^b ^c «Archibebe Común» www.pajaricos.es (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ Cadbury, C. J.; Green, R.; Allport, G.. (1987). Redshanks and other breeding waders of British saltmarshes. RSPB Conservation Review. 1:, 37-40 or..
↑ (Ingelesez) Communications, c=AU; o=The State of Queensland; ou=Department of Environment and Science; ou=Corporate. (2014-10-20). «Species profile | Environment, land and water» apps.des.qld.gov.au (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ Linné, Carl von; Salvius, Lars. (1758). Caroli Linnaei...Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.. Impensis Direct. Laurentii Salvii, (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2009-04-29 (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

Datuak: Q18859
Multimedia: Tringa totanus / Q18859
Espezieak: Tringa totanus

[1] Pereira, Sérgio Luiz & Baker, Alan J. (2005): Multiple Gene Evidence for Parallel Evolution and Retention of Ancestral Morphological States in the Shanks (Charadriiformes: Scolopacidae). "Condor" 107(3): 514–526. DOI:10.1650/0010-5422(2005)107[0514:MGEFPE]2.0.CO;2 PDF^{[Betiko hautsitako esteka]}

[2] «Kuliska eta bernagorrien fideltasun itzela negu pasako lekuetara. - Urdaibai Bird Center» www.birdcenter.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[:0-3] «Archibebe común» SEO/BirdLife.

[:1-4] «Archibebe Común» www.pajaricos.es (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[5] Cadbury, C. J.; Green, R.; Allport, G.. (1987). Redshanks and other breeding waders of British saltmarshes. RSPB Conservation Review. 1:, 37-40 or..

[6] (Ingelesez) Communications, c=AU; o=The State of Queensland; ou=Department of Environment and Science; ou=Corporate. (2014-10-20). «Species profile | Environment, land and water» apps.des.qld.gov.au (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[7] Linné, Carl von; Salvius, Lars. (1758). Caroli Linnaei...Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.. Impensis Direct. Laurentii Salvii, (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[8] «Wayback Machine» web.archive.org 2009-04-29 (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]