Betty Harris (zientzialaria)
| Betty Harris (zientzialaria) | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Monroe, 1940ko uztailaren 29a (84 urte) |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Southern University (en)  Mexiko Berriko Unibertsitatea Clark Atlanta University (en) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | kimikaria |
| Enplegatzailea(k) | Los Alamosko Laborategi Nazionala |
Betty Wright Harris (Monroe, AEB, 1940ko uztailaren 29a) kimikari estatubatuarra da. Los Álamos Laborategi Nazionalean amaitutako lehergailuen kimikari buruzko lanagatik da ezaguna. Kimika arloan 1,3,5-triamino-2,4,6-trinitrobentzenoa (TATB) detektatzeko proba puntual bat patentatu zuen, eta Segurtasun Nazionaleko Departamentu Federalak erabiltzen du lehergai nitroaromatikoak detektatzeko.[1]
Bizitza goiztiarra eta hezkuntza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Harris 1940ko uztailaren 29an jaio zen Ouachita parrokian (Monroe, Louisianan).[2] Henry Hudson "jake" eta Legertha Evelyn Thompson Wright-ek hazi zituzten bera eta bere 11 neba-ahizpak etxalde batean.[3] Union Central Bigarren Hezkuntza Eskola Nagusira joan zen, eta 16 urterekin matrikulatu zen Southern Unibertsitatean. Bere lizentziatura jaso zuen kimikan eta matematikan, 19 urterekin, eta, ondoren, Atlantako Unibertsitatera joan zen, bere M.S. gradua lortuz.[4][5] Kimika eta matematikako[6] irakasle laguntzaile gisa irakatsi zuen Mississippi Valley State Unibertsitatean, Southern Unibertsitatean eta Coloradoko College-n.
Harrisek kimikako doktoretza bat jaso zuen New Mexico Unibertsitatean 1975ean, "2-aminopiridinaren erreakzioak picryl halidesekin" izeneko hitzaldiarekin.
Ibilbidea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Doktoregoa lortu ondoren, kimika eta matematika irakatsi zituen Mississippi Valley State Unibertsitatean eta Southern Unibertsitatean.[4] Ondoren, Harris Los Álamos Laborategi Nazionalean ikertzera joan zen, eta hondakin arriskutsuen tratamendurako eta ingurumenaren errehabilitaziorako arloetan lan egin zuen, baita lehergailuen kimikan ere. Interes-esparruen artean, lehergaiak detektatzea, likidoen segurtasuna, sentikortasun handiko lehergai sentigaitzen sintesia eta karakterizazioa eta inpaktu handiko lehergailuen sentikortasuna zeuden.[7] Bere ikerketaz gain, gazteengana ere zabaldu da, Girl Scouts-ekin lan egitea barne, kimikan oinarritutako intsignia bat garatzeko.
LANL Los Alamos National Laboratoryan eszendentzia baimen batean, Harris teknologia kimikoko burua izan zen Solar Turbine Inc. enpresarentzat. Laborategi teknikoak administratu zituen, eta superaleazioen hotzeriaren muturraren korrosioa ikertu zuen. Azido sulfurikoak eta kedarrak eragin zuten korrosioa gas-turbinako motorretan. Harrisen profesionalki, azken hamaika urteetan, AEBko Energia Sailean lan egin zuen dokumentu-ikuskatzaile ziurtatu gisa.[3]
Sariak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]New Mexico-ko Gobernadorearen Sari Aitzindaria[8] jaso du, eta Zientzien Akademia Nazionalak ospe handiko zientzialari afroamerikar izendatu du.[3] Women in Science and Engineering (Emakumeak zientzian eta ingenieritzan) eta Zientziaren Aurrerapenerako Amerikako Elkarteko kidea da, eta New Mexico-ko Emakume Profesional eta Enpresarien Erakundeko presidentea izan zen.[4] American Chemical Society-ko 50 urteko kidea da.
Bizitza pertsonala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Harris Los Alamos-en bizi da, New Mexico-n, eta hiru seme-alaba ditu.
Patentea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Harris, AEBko patentea. 4,618,452, "1,3,5-triamino-2,4,6-trinitrobentzenoa detektatzeko testa" AEBko patentea. 4618452, Betty Harris doktorea, "1,3,5-triamino-2,4,6-trinitrobentzenoa detektatzeko testa, TATB", 1984ko azaroaren 29an argitaratua.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Alumnae in Science, Technology, and Health. Clark Atlanta University.
- ↑ «Betty Harris» Introductions Necessary (Nine Hour Films) 29 July 2016.
- ↑ a b c (Ingelesez) «Biographies - CPNAS» https://www.cpnas.org/ (Noiz kontsultatua: 2024-09-05).
- ↑ a b c (Ingelesez) Mahoney, Eleanor. (2018-01-27). Betty Wright Harris (1940- ) •. (Noiz kontsultatua: 2024-09-05).
- ↑ Osborne, Hannah. «Black History Month 2014 Five Black Chemists who Changed the World Honoured» International Business Times.
- ↑ Woodlief, Mayona. (2013-04-29). Biography of Dr. Betty Harris. .
- ↑ Featured Inventors: Dr. Betty Harris. International Black Inventions Museum.
- ↑ Dr. Betty Harris. Famous Black Inventions.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- [1] Bideo ACS y NOBCChE "Mundua aldatu zuten bost kimikari beltz"
- [2] Betty W. Harris biografia
- [3] Asmatzaile nabarmenak: Betty Harris doktorea
- [4] Betty Wright Harris
- [5] Betty Wright Harris doktorea ezagutu eizu, lehergailuak detektatzen dituen frogak asmatzen dituena
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q17386021