Bilboko Aste Nagusia

Wikipedia, Entziklopedia askea
Bilboko Aste Nagusia
Bilboko Aste Nagusian protagonista nagusia den Marijaia, jaien txupinazoaren unean, pregoilari eta txupinerarekin batera.
TokiaBilbo
AntolatzaileaBilboko Udala eta Bilboko konpartsak
MotaKulturala
Hasiera+/- abuztuaren 15
Amaiera+/- abuztuaren 24
Data
Webguneawww.bilbokokonpartsak.com

Bilboko Aste Nagusia Bizkaiko hiriburuko festa nagusiak dira. Bilboko konpartsak dira jaietako bultzatzaile historiko nagusiak, Bilboko Udalarekin batera, txosnen inguruan festagune zabala antolatzen dute. Jaietan, beste eragile batzuek ere parte hartzen dute.

1978an sortu ziren Mari Jaia, konpartsak eta Aste Nagusi parte hartzailea.[1]

1978ko Jai-Batzordea Bilboko udaletxean.

Urteekin gero kutsu erlijiosoa eduki ordez, festek eusten diote euren izaera herrikoi eta aldarrikatzaileari, izaera kultural, sozial eta politikoari atxikita. Mari Jaia da jaien sinbolo nagusia, Mari Puri Herrero margolariak 1978an Jaien Batzordearen eskariz asmatutako pertsonaia. "Badator Mari Jaia" da 1997tik jaietako abesti ofiziala, Edorta Jimenezen hitzak eta Kepa Junkeraren musika moldaketak dituena. Hori bai, jaien hasiera markatzen du Andra Mari egunak, (abuztuaren 15a), horren hurrengo larunbatean hasten baitira urtero.

Historiari dagokionez, mugarri tristea ezarri zuten 1983ko uholdeek, (abuztuaren 26an eta 27an), festak bertan behera utzi ez ezik, Euskal Herriko gizarte osoa astindu baitzuten.

Urtero, Bilboko Aste Nagusiko pregoilaria izendatzen dute, hirian ezaguna den edo hiriarekin lotura handia duen pertsona izaten da.

Bilboko Aste Nagusiko Txupineroa, aldiz, beti konpartsa bateko kidea da eta orain arte emakumezkoa izan da beti. Bilbon txupinaren jaurtiketa esaten zaio, Iruñean txupinazoa den bitartean

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1978an abiatu zen lehenengo ekitaldia, Txomin Barullo konpartsak irabazitako ideien lehiaketan proposatutakoan oinarrituta.

Konpartsak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Bilboko konpartsak»

Gaur egun 30 konpartsa inguru daude, 2002an sortutako Bilboko Konpartsen Federakundeak koordinaturik. Beteranoen artean Txomin Barullo, Arrainak, Bizizaleak, Hontzak, Moskotarrak, Pinpilinpauxa, Satorrak eta Uribarri ditugu, 1978an jaiekin eurekin batera sortutakoak. Berrienak, aldiz, Altxa Porrue, Txinbotarrak, Zaratas, Komantxe, Piztiak eta Trikimailu dira.

2005ean Gogorregi Konpartsa koordinakundetik at gelditu zen.

Pregoilariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Bilboko Aste Nagusiko pregoilari»

Hauek izan dira pregoilariak Aste Nagusia herrikoia izan denetik:[2]

Txupinerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Festetako txupineroa beti emakumezkoa eta konpartsaren bateko kidea izaten da, hortik "txupinera" hitza erabiltzearena. Hurrenez hurren, hauek izan dira orain artekoak:

* Dagoeneko desagertutako konpartsak.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Arteaga, Maialen. «Matxinada txikietatik loratutakoa» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-08-25).
  2. (Gaztelaniaz) «Aste Nagusia Bilbao» www.facebook.com (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
  3. Astiz, Iñigo. (2016-08-20). ««Aste Nagusiak oso erro sakonak ditu jendearengan»» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-05-05).
  4. «2016 Aste Nagusiko Pregoia (Patxo Telleria) • ZUZEU» ZUZEU 2016-08-20 (Noiz kontsultatua: 2019-05-05).
  5. EiTB. (2016-08-29). Aste Nagusia 2016: Pregón de Patxo Telleria. (Noiz kontsultatua: 2019-05-05).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]