Bilboko metroa

Wikipedia, Entziklopedia askea
(«Bilboko metro» orritik birbideratua)
Metro Bilbao
Bilboko metroa


Bilboko metroko haitzulo motatako geltokia, Metro sarearen bereizgarri.
Datu orokorrak
Garraio motaMetro (garraiobidea)
EskualdeakBilboaldea eta Uribe Kosta
Lineak3
Geltokiak49
Bidaiariak94.956.131 (2018)[1] ▲ %3,81
89.918.810 (L1, L2) ▲ %1,98
5.037.321 (L3) ▲ %52,52
JabeaBizkaiko Garraio Partzuergoa
Euskal Trenbide Sarea
PresidenteaJosé Luis Bilbao Eguren
EgoitzaBilboko Metroaren egoitza
Nafarroa Kalea, 2;
48001 Bilbo
Webguneawww.metrobilbao.eus
Ustiapena
Hasiera1995eko azaroaren 11
EragileaMetro Bilbao S.A. (L1, L2)
Eusko Trenbideak (L3)
Ibilgailuak24 UT-500
13 UT-550
9 UT-600
30 EMU-900
13 EMU-950
Ibilgailuen luzera72,120 m (UT-500, UT-550)
90 m (UT-600)
69,458 m (EMU-900)
52,458 m (EMU-950)
Maiztasuna2’30” 3’ 3’20” 5’ 6’ 6’40” 7’30” 10’ 15’ 20’ 30’
Datu teknikoak
Luzera51,65 km
Galiboa1.000 mm
Abiadura maximoa80 km/h (UT-500, UT-550, UT-600)
90 km/h (EMU-900, EMU-950)
 Mapa
Map
 Mapa
 
KBHFa orange
 Plentzia
 
STR orange
  5'
 
BHF orange
 Urduliz
 
STR orange
  2'
 
BHF orange
 Sopela
 
STR orange
  2'
 
BHF orange
 Larrabasterra
 
STR orange
  2'
 
BHF orange
 Berango
 
STR orange
  1'
 
BHF orange
 Ibarbengoa
Kabiezes 
KBHFa black STR orange
  2'
Mamariga 2'  
STR black uKBHFa BHF orange
 Bidezabal
Santurtzi 
INT-L black uKINTe-R STR orange
  1'
2'  
STR black BHF orange
 Algorta
Peñota 
BHF black STR orange
  2'
1'  
STR black BHF orange
 Aiboa
Portugalete 
BHF black STR orange
  1'
1'  
STR black BHF orange
 Neguri
Abatxolo 
BHF black STR orange
  2'
1'  
STR black BHF orange
 Gobela
Sestao 
BHF black STR orange
  2'
2'  
STR black BHF orange
 Areeta
  Urbinaga 
BHF black STR orange
  1'
1'  
STR black BHF orange
 Lamiako
Bagatza 
BHF black STR orange
  2'
2'  
STR black BHF orange
 Leioa
Barakaldo 
BHF black STR orange
  1'
1'  
STR black BHF orange
 Astrabudua
Ansio 
BHF black STR orange
  2'
1'  
STR black BHF orange
 Erandio
Gurutzeta/Cruces 
BHF black STR orange
  3'
 
STR black INT orange
 Lutxana  
4'  
STRl black STR+r black STR+l orange STRr orange
  2'
San Ignazio 
INT-L black INT-R orange
 
1'  
STR black STR orange
 
Sarriko 
BHF-L black BHF-R orange
 
2'  
STR black STR orange
 
Deustu 
BHF-L black BHF-R orange
 
1'  
STR black STR orange
 
Hegazkina     Santimami/San Mamés 
INT-L black INT-R orange
 
2'  
STR black STR orange
 
Indautxu 
BHF-L black BHF-R orange
 
1'  
STR black STR orange
 
Hegazkina   Moyua 
BHF-L black BHF-R orange KINTa ruby
 Matiko  
1'  
STR black STR orange STR ruby
  1'
      Abando 
INT-L black INT-R orange BHF ruby
 Uribarri
2'  
STR black STR orange STR+l ruby STRr ruby
  2'
  Zazpikaleak/Casco Viejo 
INT-L black INT-M orange INT-R ruby
 
1'  
STR black STR orange STRl ruby STR+r ruby
  2'
Santutxu 
BHF-L black BHF-R orange BHF ruby
 Zurbaranbarri
2'  
STR black STR orange STR ruby
  2'
Basarrate 
BHF-L black BHF-R orange BHF ruby
 Txurdinaga
1'  
STR black STR orange STR ruby
  1'
  Bolueta 
BHF-L black BHF-R orange BHF ruby
 Otxarkoaga
1'  
STR black STR orange STR ruby
  2'
Etxebarri 
INT-L black KINTe-R orange KINTe ruby
 Kukullaga  
2'  
STR+l black STRr black
 
Ariz 
BHF black
 
1'  
STR black
 
Basauri 
KBHFe black
 

Bilboko metro sarea Bilbo hiriko eta bere ingurune metropolitarreko lurrazpiko garraiobidea edo metroa da. Metropolia Nerbioiko itsasadarraren bi bazterrek osatzen dute, alegia, Bilboaldea eta Uribe Kosta eskualdeek, eta milioi bat biztanle inguru batzen ditu. Sareak hiru linea ditu, bi eragilek ustiatuta:

Alde batetik, Metro Bilbao enpresak ustiatuta, Y itxurako ibilbidearekin L1 (Etxebarri - Plentzia) eta L2 (Basauri - Kabiezes) lineak, itsasadarraren alde bakoitzetik doazenak eta San Ignazioko geltokian tarte amankomun batean batzen direnak. Geltoki horretatik Etxebarriko geltokira arte, bi lineak batera doaz, eta Etxebarritik Basaurirainoko tartea, aldiz, 2. lineak baino ez du egiten. Gainera, 2. linearen mendebaldean anezka trena dago Santurtzi eta Mamariga artean.

Beste alde batetik, Eusko Trenbideak enpresak ustiatuta, L3 (Kukullaga - Matiko) linea Bilboko iparraldeko auzo garaiak lotzen ditu, Zazpikaleetako geltokian hiru lineen arteko lotura dagoela. Metro sarea Bizkaiko gainontzeko garraio publikoekin lotuta dago, hots, Euskotren, tranbia, Renfe Aldiriak, Renfe Feve eta baita Renferen distantzia luze eta Termibus Bilboko autobusen geltokiarekin ere.

Metroa 1995ean jarri zen martxan, Espainiako estatuko laugarren metro sarea izanik, Madril, Bartzelona eta Valentziako metro sareen ondoren. Gaur egun 51,74 kilometroko luzera eta 48 geltoki ditu, 32 lurrazpiko eta 16 lurgaineko, Norman Foster arkitekto ingelesak diseinatuta. 92 sarbide ditu, igogailuak kanpo, 80 mezzaninatan banatuta, eta hornidura elektrikorako 10 subestazio ditu.[2]

Bidaiei dagokionez, 2018an Metroak zehazki 94.956.131 bidaiari garraiatu zituen.[3] Espainiako metro sareen artean, bidaia kopuruei erreparatuz, hirugarrena da, Madrilgoa eta Bartzelonakoaren atzetik eta Valentzia, Sevilla eta Palmakoaren aurretik. Etorkizunean, 3. linea Bilboko aireportura helduko da. Bestalde, Eusko Jaurlaritzak 4. eta 5. lineak eraikitzeko azterlanak idatzita eta argitaratuta ditu.

Egoitza nagusia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bilboko Metroaren egoitza Abando auzoko Nafarroa kalearen 2. zenbakian dago, Areatzako zubia eta Sociedad Bilbaínaren egoitzaren parean.

Egungo metro sarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lineak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Linea Nondik norakoak Luzera Geltokiak martxan Geltokiak guztira Eragilea
Bilboko metroaren 1. linea  Etxebarri - Plentzia 28,83 km[4] 28 29 Metro Bilbao S.A.
Bilboko metroaren 2. linea  Basauri - Kabiezes 22,98 km[4] 25 25 Metro Bilbao S.A.
Mamarigako anezka  Santurtzi - Mamariga 0,40 km[5] 2 2 Metro Bilbao S.A.
Bilboko metroaren 3. linea  Kukullaga - Matiko 5,88 km[4] 7 7 Eusko Trenbideak - Ferrocarriles Vascos S.A
Guztira 51,64 km(*) 48(*) 49(*)

(*) San Ignazio eta Etxebarriko geltokien arteko tartea amankomuna dute 1. eta 2. lineek. Tarteak 10,39 kilometro eta 12 geltoki hartzen ditu.

Sarearen planoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Metro sare eguneratua, eraikitze prozesuan dauden geltokiak barne.

Lotuneak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1920ko hamarkadako proposamena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bilbon metro bat egiteko asmoa aspaldikoa da. Izan ere 1920ko hamarkadan, udalak proiektu bat prestatu zuen, gaur egungo, Abando eta San Frantziskoko auzoetan, metro zerbitzu bat ezartzeko. Proposamenaren arabera, Bilboko auzo nagusienak elkartu ziren lurpeko trenbide linea biribil bat eraikitzeko. Garai hartan, Bilboko erdigunea oraindik ere Zazpikaleetan zegoen. Abandon zabalgune proiektuarekin hasiak ziren arren, hiriko alderdi hori garatu gabe zegoen. Dena den, Bide Nagusian zehar hainbat geltoki eraikiko ziren, etorkizuneko eskariari aurre egiteko asmoarekin.

Ondoren gaur egungo Ametzola eta Errekaldeberriko auzoak igarota San Frantzisko zeharkatu ondoren Zazpikaleetara itzuliko zen metro linea hura. Garai hartako hainbat azpiegitura proiekturen modura, bertan behera geratu zen gerra zibilak eta diru ezak eraginda.

Y formako metro sarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1971an Bizkaiko Foru Aldundiak, Bilboko Udalak eta Bilboko Merkataritza Ganbarak, batzorde bat osatu zuten, Bilboaldeak zeuzkan garraio beharrizanei erantzun bat emateko. Urte batzuk geroago, 1976. urtean, Bizkaiko Garraio Partzuergoa eratu zen.

Urte geroago, Bilboko hiri trenaren sarea eraikitzeko planaren lehenengo bertsio bat onartu zen. Dena dela, plan honek alegazio ugari jaso zituen. Administrazio ezberdinen arteko desadostasunek proiektua blokeatu zuten. 1983. urtean, Eusko Jaurlaritzako Lurralde Politika eta Garraioen Sailak, eskualdeko garraioa aztertu zuen, eta urte amaieran txosten bat plazaratu zuen.

Metroa nola eraiki pentsatu beharra zegoen, eta ingeniari eta adituek hainbat proposamen jarri zituzten mahai gainean. Batetik, gaur egun ezagutzen den bi lineako Y egitasmoa. Bi linea horiek tarte bat bera zuten San Ignazio eta Basauri bitartean, eta ondoren Bilboko itsasadarreko bi aldeetara banatzen dira. Beste proposamen baten arabera, lineetako bat Leioan amaitzen zen, eta itsasadarreko ezkerraldeko linearen Portugaleteko geltokitik hasita Getxo eta eskuinaldeko herrietara luzatuko zen linea bat eraikiko litzateke.

1985. urtean, Hasierako Eraikuntza Plana aldatu eta dokumentu berri bat idatzi zen. 1987an, Eusko Jaurlaritzak metroa eraiki eta finantziatzeko plana onartu zuen. Eta aipaturiko lehen proposamena aukeratu zen.

Obrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Obrak ofizialki 1988. urtean hasi ziren, Erandioko trenbidearen lurperatze lanekin batera. Horrekin batera, Metroaren diseinu arkitektonikorako lehiaketa internazional bat antolatu zen. Lehiaketa Norman Foster arkitekto britainiarrak irabazi zuen. Urte bat geroago, Bilboko zabalguneko Metroaren tartearen obrak hasi ziren. Hiriaren erdigunean Moyua plaza erabat hankaz gora egon zen lanak iraun bitartean. Deustu eta San Ignazio auzoetan, Lehendakari Agirre etorbideko eta Iruña kaleko zulaketei hasiera eman zitzaien. Azken auzo honetan obrek arrakala eta kalte txikiak eragin zituzten inguruko etxeetan.

Metroak San Ignazio eta Plentzia arteko ibilbidea EuskoTrenek eginiko berbera izanik, ez zegoen Bilbo erdigunean bezain beste lanik egiteko beharrik. Erandio, Areeta eta Algortan trenbidea lurperatu egin zen. Hasierako plangintzak Barakaldoko Gurutzeta auzotik Barakaldo erdigunera geltokirik egongo ez zela aurreikusi bazuen ere, Bilbao Exhibition Centre azpiegituraren eraikitzeak, ondoan geltoki bat eraikitzeko beharra sortu zuen, Ansioko geltokia alegia.

Inaugurazioa eta osteko luzapenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Metroa 1995eko azaroaren 11n inauguratu zuten, goizeko 11:11etan. Bertan Jose Antonio Ardanza lehendakaria, Josu Ortuondo Bilboko alkatea eta Josu Sagastagoitia Metro Bilbaoren gerentea, besteak beste, egon zirelarik. Metroa zabaldu ostean obrak ez ziren gelditu, izan ere, bai 1. linea bai 2. linea zabaltzeko egitasmoak zeuden.

1996. urteko ekainaren 24an Gobelako geltokia zabaldu zen.

Urte bereko azaroaren 1.an Zazpikaleetako geltokia ireki zen, metro sarearen lehenengo geltoki intermodala sortuz, metroa eta Euskotren Trenaren Txorierriko trenbidearen artean.

Hurrengo urtean, martxoaren 21ean, metroaren 2. linea eraikitzeko lanei ekin zitzaien, Ansion.

1997ko uztailaren 5ean Santutxu, Basarrate eta Boluetako geltokiak zabaldu ziren. Boluetan, metroa eta Euskotren Trenaren Bilbo-Donostia, Durangalde eta Urdaibaiko lineekin bigarren intermodala jarri zen martxan.

1999. urtean, Santimami/San Mamés geltokian, beste intermodal bat sortzeko lanak abiatu ziren, gaur egun metroaz gain Renfe Aldiriak, Euskotren Tranbia eta Termibus zerbitzuak batzen diren geltokia egiteko.

2001. urteko ekainaren 27an, Sestaorako luzapen lanak hasi ziren.

Hurrengo urteko apirilaren 13an metroaren 2. linea inauguratu zuten, Gurutzeta/Cruces eta Urbinagako geltokien artean.

2003ko martxoaren 6an zabaltze lanak hasi ziren Portugaleten.

2005. urteko urtarrilaren 8an Sestao eta Etxebarriko geltokiak inauguratu zituzten.

2007ko urtarrilaren 20an, metroa Portugaleteko geltokira heldu zen, Abatxoloko geltokia ere ireki zela.

2009ko uztailean, 2. lineari Peñota eta Santurtziko geltokiak gaineratu zitzaizkion.

2011ko otsailaren 28an, Basauriko udalerrian Arizko geltokia ireki zen, eta hilabete batzuk beranduago, azaroaren 11n Basauriko geltokia.

2014ko ekainaren 28an, Santurtziko udalerrian Kabiezesko geltokia inauguratu zen, 2. lineari amaiera emanez.

2017ko apirilaren 8an Metroaren 3. linea martxan hasi zen, sareari sei geltoki berri gaineratuz.

2017ko apirilaren 10ean 1. linean Sopela eta Plentzia arteko trenbidea berrireki zen, eta Urdulizko lurpeko geltokia inauguratu zen.

2020ko ekainaren 15ean 1. linean Ibarbengoako geltokia inauguratu zen, bi helburu nagusi dituelarik, alde batetik Getxoko Andra Mariko auzoan eraikiko den 8.000 etxebizitzetako bizilagun berrien garraio beharra asetzea, eta bestetik disuasio-aparkalekudun geltokia izatea, autoa hobaridun tarifarekin aparkatu eta bezeroak garraio publikoko sarera pasarazteko. [6]

Etorkizunari begira[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Trenbide Sareak aurkeztutako informazio-azterlanen arabera, 4. lineak Matiko eta Errekaldeko geltokiak lotuko ditu, Bilbo udalerria iparraldetik hegoaldera zeharkatuta eta tartean bost geltoki gehiago izanik: Deustuko Unibertsitatea, Parkea, Moyua, Zabalburu eta Irala. Bestalde, 5. linea ere eraikiko da, Galdakaoko udalerrian metroaren ibilbidea amaituz. Onartutako informazio-azterlanaren arabera, Etxebarriko geltokitik Galdakaorainoko tartea hasiko da, eta guztira bost geltoki berri izango dira, Basauriko Sarratu auzoan, eta Galdakaoko udalerrian Aperribai, Bengoetxe, Zentroa eta Ospitalean. Dena dela, linea berri hauen eraikuntza eta martxan jartze datak ez daude zehaztuta.

Etorkizuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bilboko metro sarea etorkizunean.
Linea Nondik norakoak Egoera Luzera Geltoki kopuru totala Kudeatzailea
Bilboko metroaren 1. linea  Etxebarri - Plentzia Martxan 28,830 km 30 Metro Bilbao S.A.
Bilboko metroaren 2. linea  Basauri - Ortuella Martxan 22,985 km 28 Metro Bilbao S.A.
Mamarigako anezka  Santurtzi - Mamariga Martxan 0,400 km 2 Metro Bilbao S.A.
Bilboko metroaren 3. linea  Matiko - Usansolo-Ospitalea Matiko-Kukullaga tartea martxan

Kukullaga-Usansolo-Ospitalea tartearen Informazio Azterlana lizitatuta[7]

5,885 km 11 Eusko Trenbideak S.A.
Bilboko metroaren 4. linea  Matiko - Rekalde Moyua-Matiko tartearen Eraikuntza Proiektua idazten[8]
Moyua-Errekalde tartearen Informazio Azterlana idazteke[9] 		5,325 km[10] 7 Eusko Trenbideak S.A.
Bilboko metroaren 5. linea  Etxebarri - Usansolo-Ospitalea Informazio Azterlana onartua[11]
Proiektua bertan behera utzita[12] 		6,5 km 6 Metro Bilbao S.A.
Guztira 60,890 km(*) 59(*)

(*) Geltoki eta kilometro komunak ez dira birritan kontatzen; San Ignazio eta Etxebarriko geltokien arteko tartea 1. eta 2. lineei dagokie. Tarte horrek 10,5 kilometro eta 12 geltoki ditu. Zazpikaleak/Casco Viejo, Moyua, Etxebarri, Ariz eta Matikoko geltokiak linea ezberdinei dagozkien geltokiak izango dira.

Luzapenak 1. linean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019ko urtarrilean Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak aditzera eman zutenez 3. linea Galdakao-Usansolo Ospitalera luzatzen denean Sarratuko geltokia eraikiko da Etxebarri eta Arizko geltokien artean, Basauri udalerrian. Geltokian 1., 2. eta 3. lineen arteko elkarlotunea ezarriko da.[13]

Luzapenak 2. linean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen eta Lurralde Politika Sailak argitaratutako Kabiezeseko kotxetegien informazio-azterlanaren arabera, 2. linea Uriosteko udalerrira luzatuko da.

Lehen fasean Uriosten eraikiko diren kotxetegien ondoan 84 plazako disuasio-aparkalekudun geraleku bat egingo da, trenbide eta nasa bakarrekoa. Gainera, autobus geltoki bat ere prestatuko da, eta anezka zerbitzu batek geralekua, Urioste eta Ortuella lotuko ditu, bertako biztanleria Metro sarera hurbilduz. Ballontiko ardatza gauzatzen denean A-8 autobidearekin lotura egingo da eta aparkalekua handituko da, 580 plaza lortuko direla. Bigarren fasean 2. linea Ortuellako erdigunera luzatuko da.[14]

2019ko urtarrilean Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak aditzera eman zutenez 3. linea Galdakao-Usansolo Ospitalera luzatzen denean Sarratuko geltokia eraikiko da Etxebarri eta Arizko geltokien artean, Basauri udalerrian. Geltokian 1., 2. eta 3. lineen arteko elkarlotunea ezarriko da.[13]

Luzapenak 3. linean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Metroaren 3. lineatik Euskotrenen E1 (Bilbo - Donostia), 1D (Durangaldea) eta E3 (Txorierri) lineetako trenak ibiltzeaz gain E4 (Urdaibai) lineako tren unitateak ere ibiliko dira, maiztasunak handituz. Gerora, 3. linea Bilboko aireportura heltzea espero da.

2019ko urtarrilean Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak aditzera eman zutenez 3. linea Galdakao-Usansolo Ospitalera luzatuko da, Etxebarri, Sarratu, Galdakao eta Usansolo-Ospitalea geltokiak gaineratuz. Sarratuko geltokian 1., 2. eta 3. lineen arteko elkarlotunea ezarriko da. [13]

4. linea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

4. linearen hasierako informazio azterlana idatzi eta argitaratu ostean, Euskal Trenbide Sarearen arabera, linea berriak Metroaren 3. linea eta Errekaldeko geltokia lotuko ditu, bidean Matiko, Deustuko Unibertsitatea, Parkea, Moyua, Zabalburu eta Iralako geltokietatik pasatzen. Bizkaiko Garraio sailaren ahaldunak 2016ko martxoan esan bezala, Matiko eta Moyuako geltokien arteko tartean eraikuntza proiektua idazten ari da, 1,3 milioi euroko kostuarekin.[8] Linea honek bat egingo du 3. linearekin eta aireporturako trenbide loturarekin. Informazio azterlana 2012ko apirilaren 1.an berrikuskatu zen arren, 2018ko martxoaren 2an Arantza Tapia sailburuak adierazi zuenez, 4. linearen informazio azterlana berriro ikuskatuko da.[15] 2018ko apirilaren 18an, Bizkaiko Batzar Nagusietan Euzko Alderdi Jeltzalearen ordezkari den Unai Lermak baieztatuta, Moyua-Matiko tartearen eraikuntza-proiektua idazten ari da, eta Moyua-Errekalde tartearen informazio azterlan berria idatzi beharra dago.[9]

5. linea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

5. lineak Etxebarriko geltokia eta Galdakao udalerriko erdialdea elkarlotzeko burutu zen, Galdakaoko auzoetatik pasaz. Gaur egun informazio azterlana idatzita eta onartuta dago, proiektatu diren geltokiak hurrengoak direla: Sarratu, Aperribai, Bengoetxe, Galdakao eta Ospitalea, azkenik Usansoloko geltokian Euskotrenekin aurreikusia zegoen intermodala ezabatuz.[16] 2017ko otsailaren 12an Eusko Jaurlaritzak adierazita, linea berria ez litzateke martxan jarriko gutxienez 2026ra arte,[17] eta 2019ko urtarrilean Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak aditzera eman zutenez 5. linearen proiektua baztertu da eta horren ordez 3. linea luzatuko da Galdakao-Usansolo Ospitaleraino.[13]

Lineak eta geltokiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Bilboko metroaren geltokien zerrenda»

Bilboko metro sarea
 
KBHFa orange
 Plentzia
 
STR orange
  5'
 
BHF orange
 Urduliz
 
STR orange
  2'
 
BHF orange
 Sopela
 
STR orange
  2'
 
BHF orange
 Larrabasterra
 
STR orange
  2'
 
BHF orange
 Berango
 
STR orange
  1'
 
BHF orange
 Ibarbengoa
Kabiezes 
KBHFa black STR orange
  2'
Mamariga 2'  
STR black uKBHFa BHF orange
 Bidezabal
Santurtzi 
BHF black + uKINTaq
20px link=Fitxategi:BSicon_BHF black.svg
 uSTRr STR orange
  1'
2'  
STR black BHF orange
 Algorta
Peñota 
BHF black STR orange
  2'
1'  
STR black BHF orange
 Aiboa
Portugalete 
BHF black STR orange
  1'
1'  
STR black BHF orange
 Neguri
Abatxolo 
BHF black STR orange
  2'
1'  
STR black BHF orange
 Gobela
Sestao 
BHF black STR orange
  2'
2'  
STR black BHF orange
 Areeta
Urbinaga 
BHF black STR orange
  1'
1'  
STR black BHF orange
 Lamiako
Bagatza 
BHF black STR orange
  2'
2'  
STR black PARKING BHF orange
 Leioa
Barakaldo 
BHF black STR orange
  1'
1'  
STR black BHF orange
 Astrabudua
Ansio 
BHF black PARKING STR orange
  2'
1'  
STR black BHF orange
 Erandio
Gurutzeta/Cruces 
BHF black STR orange
  3'
 
STR black INT orange
 Lutxana  
4'  
STRl black STR+r black STR+l orange STRr orange
  2'
San Ignazio 
INT-L black INT-R orange
 
1'  
STR black STR orange
 
Sarriko 
BHF-L black BHF-R orange
 
2'  
STR black STR orange
 
Deustu 
BHF-L black BHF-R orange
 
1'  
STR black STR orange
 
  Autobusa  San Mamés 
INT-L black INT-R orange
 
2'  
STR black STR orange
 
Indautxu 
BHF-L black BHF-R orange
 
1'  
STR black STR orange
 
Moyua 
BHF-L black BHF-R orange
KBHFa ruby + lINT
20px link=Fitxategi:BSicon_KBHFa ruby.svg
  Matiko  
1'  
STR black STR orange STR ruby
  1'
  Trena  Abando 
PARKING INT-L black INT-R orange BHF ruby
 Uribarri
2'  
STR black STR orange STR+l ruby STRr ruby
  2'
  Zazpikaleak/Casco Viejo 
INT-L black INT-M orange
uSTRq + INT-R ruby
20px link=Fitxategi:BSicon_uSTRq.svg
 uKBHFeq
 Begoña
1'  
STR black STR orange STRl ruby STR+r ruby
  2'
Santutxu 
BHF-L black BHF-R orange BHF ruby
 Zurbaranbarri
2'  
STR black STR orange STR ruby
  2'
Basarrate 
BHF-L black BHF-R orange BHF ruby
 Txurdinaga
1'  
STR black STR orange STR ruby
  1'
  Bolueta 
INT-L black INT-R orange BHF ruby
 Otxarkoaga
1'  
STR black STR orange STR ruby
  2'
Etxebarri 
PARKING INT-L black KINTe-R orange
KBHFe ruby + uKINTa
20px link=Fitxategi:BSicon_KBHFe ruby.svg
  Kukullaga-Etxebarri  
2'  
STR+l black STRr black uSTR
 
Ariz 
BHF black uBHF
 Kukullaga
1'  
STR black uSTR
 
Basauri 
KBHFe black uKBHFe
 San Antonio

L1  Etxebarri - Plentzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «1. linea (Bilboko metroa)»

L2  Basauri - Kabiezes[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «2. linea (Bilboko metroa)»

L3  Matiko - Kukullaga - Usansolo-Ospitalea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «3. linea (Bilboko metroa)»

L4  Matiko - Rekalde (Proiektuan)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «4. linea (Bilboko metroa)»

L5  Etxebarri - Galdakao-Ospitalea (Bertan behera utzita)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «5. linea (Bilboko metroa)»

Funtzionamendua eta zerbitzuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Guneak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bizkaiko Garraio Partzuergoak ezarritako zonakatze-sistemaren arabera, Metro sarea hiru gunetan banaturik dago:

Karnetak eta Barik txartela[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Barik txartela»

Barik txartela martxan hasi aurretik, Metro Bilbaok 3 karnet berezi zituen, pertsonal eta transferiezinak. Dagokion karneta edukitzea nahitaezkoa zen Hileko, Gazte, Gizatrans edota Super 50 abonu-txartelak erabili ahal izateko. Karnetak 2013ko abenduaren 31ra arte erabilgarri izan ziren, eta 2014ko urtarrilaren 1.tik, ordea, erabiltzaileak dagokion Barik txartela pertsonalizatua eduki behar du.

Barik txartelak 3€ko kostua dauka, eta hiru motatakoa izan daiteke:

  • barik anonimoa (zuria): Creditrans titulua erabili ahal izateko. Txartel anonimoak pertsonalizatzeko aukera ematen du, hala Barik Kide txartela bihurtzen da.
  • barik kide edo barik pertsonalizatua (zuria): Creditrans, Hirukotrans, Bidai 50, Bidai 70, Bidai Oro, Gazte 70, Gazte Oro edota Urtekoa 26 tituluak erabili ahal izateko.
  • barik giza (gorria): Gizatrans titulua eta aurreko titulu guztiak erabili ahal izateko.

Barik txartel anonimoak Metro geltoki guztietan eros daitezke. Barik txartel pertsonalizatuak Bizkaiko Garraio Partzuergoak antolatutako Bezeroen Arretarako Bulego integraletan eska daitezke: Bilboko metroko Ansio, Zazpikaleak/Casco Viejo eta Areetako geltokietan); Santimami/San Mamés geltokiko bestibulu nagusian; Abandoko Indalecio Prieto geltokiko goiko solairuan; Bilbobusen Bezeroen Arretarako Bulegoan (Poza Lizentziatua kalea, 6), Euskotrenen Atxuri eta Durangoko geltokietan; Leioako EHU Bizkaiko Unibertsitate Campuseko Gizarte Arloetako eraikinean; Portugaleteko Herritarren Arretarako Bulegoan (San Roke plaza); eta Sodupeko Udal bulegoetan (Gallarraga zeharkalea 20).

Bestalde, 2016ko ekainaren 9tik BAT txartela ere erabil daiteke Metroan, Creditrans tituluaren tarifak ezartzen direla.

Bidaia-txartelak eta tarifak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Metroak ezarritako sistemaren arabera, bidaia-txartela balioztatu behar da bai sartzerakoan zein irteterakoan ere.

Hona hemen urtarrilaren 1.an indarrean jarritako txartel eta prezioak 2019. urterako:[18][19]

Bilboko metroan besterik ez erabiltzekoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Joanaldikoa: Pertsonal eta transferiezina. Bidaia bakarra egiteko.
  • Urtekoa26: Pertsonal eta transferiezina. Urte batean nahi beste bidaia egiteko. 26 urte baino gutxiagoko gazteek erabil dezakete. Titulu hau erabiltzeko Barik txartela behar da, nahiz eta titulua Barik euskarrian kargatzen ez den. Metro Bilbaoko Bezeroei Arreta egiteko bulegoetan eta Metro geltokietan eskura daiteke.
  • Taldeentzakoa: Egun jakin batean bidaia bakarra edo joan-etorria egiteko. 20 edo pertsona gehiagoko taldetan bidaiatzeko. Txartela telefonoz eskura daiteke.
gune 1 2 gune 3 gune
Joanaldikoa Arrunta 1,60€ 1,80€ 1,90€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 1,30€ 1,45€ 1,50€
F50 (Familia Ugari Berezia) 0,80€ 0,90€ 0,95€
Urtekoa26 231,00€ 267,50€ 308,50€
Mallonako igogailua 0,45€ -
Mallonako igogailua 10 bidaia 3,50€ -
Kukullagako igogailua 0,45€ -
Kukullagako igogailua 10 bidaia 3,50€ -
Taldeentzakoa Creditrans tituluaren tarifen parekoa, pertsona kopuruaren arabera

Bizkaiko Garraio Partzuergoak jaulkitakoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Bizkaiko Garraio Partzuergoa»
  • Creditrans: Barik txartel batean kargatzen den txanpondegi titulua da, hobaridun prezioekin bidaiatzeko. Barik txartela anonimoa bada, transferigarria da eta bidaia berean behin baino gehiagotan erabiltzekoa da. Barik txartela pertsonalizatua bada, pertsonal eta transferiezina da. Metroan BAT txartela erabil daiteke, eta txartel hori erabiltzekotan Creditrans tituluaren tarifak ezarriko dira.
gune 1 2 gune 3 gune
Creditrans Arrunta 0,91€ 1,08€ 1,19€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 0,73€ 0,86€ 0,95€
F50 (Familia Ugari Berezia) 0,46€ 0,54€ 0,60€
gune 1 2 gune 3 gune
Gizatrans Arrunta 0,35€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 0,28€
F50 (Familia Ugari Berezia) 0,18€
gune 1 2 gune 3 gune 4 gune 5 gune
Bidai 50 Arrunta 32,00€ 37,80€ 43,00€ 57,00€ 79,00€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 25,60€ 30,25€ 34,40€ 45,60€ 63,20€
F50 (Familia Ugari Berezia) 16,00€ 18,90€ 21,50€ 28,50€ 39,50€
gune 1 2 gune 3 gune 4 gune 5 gune
Bidai 70 Arrunta 38,00€ 44,00€ 50,00€ 63,00€ 85,00€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 30,40€ 35,20€ 40,00€ 50,40€ 68,00€
F50 (Familia Ugari Berezia) 19,00€ 22,00€ 25,00€ 31,50€ 42,50€
gune 1 2 gune 3 gune 4 gune 5 gune
Bidai Oro Arrunta 46,00€ 51,00€ 56,00€ 71,00€ 93,00€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 36,80€ 40,80€ 44,80€ 56,80€ 74,40€
F50 (Familia Ugari Berezia) 23,00€ 25,50€ 28,00€ 35,50€ 46,50€
gune 1 2 gune 3 gune 4 gune 5 gune
Gazte 70 Arrunta 32,00€ 37,00€ 42,70€ 52,00€ 60,00€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 25,60€ 29,60€ 34,15€ 41,60€ 48,00€
F50 (Familia Ugari Berezia) 16,00€ 18,50€ 21,35€ 26,00€ 30,00€
  • Gazte Oro (Bilboko metroko Gazte Metro titulua, Euskotrenen Gazte 30D txartela, eta Metro eta Euskotrenen arteko abonu konbinatuak ordezkatzen ditu): Barik txartel pertsonalizatu batean kargatzen den hileko titulu multimodala da, Bizkaian erroldatutako 26 urte baino gutxiagoko gazteei zuzendutakoa eta 30 egunetan nahi beste bidaia egiteko balio du. Pertsonal eta transferiezina. Metroan ez ezik Euskotrenen (Larreinetako funikularra barne), Bilboko tranbian eta Bizkaibusen ere erabil daiteke.
gune 1 2 gune 3 gune 4 gune 5 gune
Gazte Oro Arrunta 39,00€ 43,00€ 47,00€ 61,00€ 81,00€
F20 (Familia Ugari Orokorra) 31,20€ 34,40€ 37,60€ 48,80€ 64,80€
F50 (Familia Ugari Berezia) 19,50€ 21,50€ 23,50€ 30,50€ 40,50€

Disuasio-aparkalekuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bizkaiko Garraio Partzuergoak hiru disuasio-aparkaleku kudeatzen ditu metro sarean zehar, Leioa, Etxebarri eta Ansioko geltokietan hain zuzen, autoa aparkalekuan utzi eta garraio publikoa erabilarazteko. 2019ko udan Ibarbengoako geltokikoa gaineratuko da. Gainera, beste bi aparkaleku daude proiektatuta, Plentzia eta Kabiezesko geltokietan.

Aparkalekuek hobaridun tarifak eskaitzen dituzte bezeroei, hurrengo baldintzapenak direla: bezeroak Creditrans sistemako garraio publikoren bat erabili behar du, autoa metro zerbitzua eskaintzen den ordutegiaren barruan besterik ez da aparkatuta egongo, eta autoak ezin izango du 24 ordu baino gehiago aparkatuta egon. BAT txartela erabiltzekotan ez da hobaridun tarifa aplikatuko.[20]

Disuasio-aparkalekuetako 2018ko tarifak hurrengoak dira:[21]

Hobaridun tarifa Tarifa arrunta
Leioa 0,70€ 0,05€/min
Etxebarri 0,55€ 0,05€/min
Ansio (BEC) 0,70€ 2,00€ lehenengo ordua, 1,40€ hurrengo orduak, gehienez 15€/egun

Ordutegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Trenak goizeko 6etatik gaueko 23ak arte ibiltzen dira igandetik ostegunera. Ostiraletan zerbitzua gauerdiko ordu biak arte luzatzen da, eta larunbat gauetan trenak gau osoan aritzen dira. Gainera, astean zeharreko gauetan, metro zerbitzua bukatu ostean, autobus zerbitzu gehigarria dago. Autobus zerbitzuak 1. linearen ibilbideari jarraitzen dio, Zazpikaleetako geltokia eta Plentziako geltokien arteko geltokietatik pasatuz.

1. gunean, 1. eta 2. lineetan trenak 2,5 eta 5 minutuko maiztasunarekin ibiltzen dira, eguneko ordua eta asteko egunaren arabera. 3. linean, trenak 7,5 minutuko maiztasunarekin ibiltzen dira egun osoan zehar lanegunetan. 2. gunean, 1. eta 2. lineetan, 5 minuturo ibiltzen dira trenak astean zehar, eta 10 minuturo asteburuetan. 3. gunean 20 minuturo ibiltzen dira trenak, bai astegun zein jaiegunetan. Ostiral eta larunbat gaueko trenak 15 minutuko maiztasunaz ibiltzen dira 1. gunean, eta 30 minutukoaz 2. eta 3. guneetan.

Bestalde, autobus zerbitzu gehigarriak Bilboko San Nikolas plazatik Plentziaraino abiatzen dira 23:45, 00:30 eta 5:05etan. Areetatik, Bizkaiko Zubiaren paretik Plentziara 4:30etan ere beste autobus bat irteten da. Kontrako norantzan, Plentziako geltokitik Bilbora 23:15 eta 5:05etan irteten dira autobusak, eta Bidezabalgo geltokitik Bilbora 23:00 eta 4:35etan ere abiatzen dira.

Bidaiariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bidaiariak
Urtea Bidaiariak Aldea
1996 31.660.121 ▬ %-,--
1997 41.493.501 ▲ %31,06
1998 49.102.360 ▲ %18,34
1999 50.866.407 ▲ %3,59
2000 54.173.349 ▲ %6,50
2001 55.894.768 ▲ %3,18
2002 66.705.570 ▲ %19,34
2003 72.609.409 ▲ %8,85
2004 73.088.978 ▲ %0,66
2005 77.801.841 ▲ %6,45
2006 79.780.094 ▲ %2,54
2007 85.864.456 ▲ %7,63
2008 86.333.743 ▲ %0,55
2009 87.043.712 ▲ %0,88
2010 88.561.281 ▲ %1,74
2011 89.616.398 ▲ %1,19
2012 87.615.087 ▼ %2,23
2013 87.133.034 ▼ %0,55
2014 87.397.394 ▲ %0,30
2015 87.535.815 ▲ %0,16
2016 87.105.288 ▼ %0,49
2017 91.474.814 ▲ %5,02
2018 94.956.131 ▲ %3,81
2019 96.914.547 ▲ %2,06
2020 59.623.619 ▼ %38,48
2021 71.067.885 ▲ %19,39
2022 85.588.018 ▲ %20,43
2023 98.886.704 ▲ %15,54

1995eko amaieran inauguratu zenetik, eta 2007ra arte, Metro sareak urtero bidaiarien gorakada jasan zuen.

1997an Metro sareko igoerarik handiena egon zen, 1. linea inauguratu eta urtebetera Santutxu, Basarrate eta Boluetako geltokiak ireki ondoren.

2002an %19,34 bidaiari gehiago zenbatu ziren, urte horretan 2. linea inauguratu zela, Gurutzeta/Cruces eta Urbinaga bitarteko tartean.

2006an bidaiarien handitzearen arrazoietako bat Basauriko udalak Etxebarriko metro geltokira arte jarritako doako autobus zerbitzua izan zen. Bost minutuko maiztasunarekin anezka batek Basauriko udalerriaren erdigunea Etxebarriko geltokiarekin lotzen zuen.

2007tik aurrera bidaiarien handitzea egonkortuz joan zen, eta 2011n Metroaren historian urtean lortutako bidaiarien errekorra lortu zen, 89 milioi bidaiari baino gehiago zenbatuta, hots, 89.616.398 bidaiari.

2012an Metroaren historian lehen aldiz bidaiarien jeitsiera egon zen, 2013an errepikatu zena.

2014 eta 2015ean garrantzi handirik gabeko igoerak izan ziren, 2016an berriro ere bidaiariak galtzeko. Urte hauetan guztietan sareak 87 milioi bidaiariei eutsi zitzaion. Urte hauetan aipatzekoa da 2014ko abenduaren 22an Metroko historian egun bakar batean bidaiari gehien mugitu ziren bigarren eguna izan zela, 386.225 balioztapenekin,[22] eta 2018ra arte ez zela errekor hori hautsi.

2017an Metro sareko bidaiarien zenbaketa gorako joerara bueltatu da, batik bat 3. linea inauguratzeagatik. Hala, urte horretan lehen aldiz 90 milioi bidaiarien muga gainditu zen, eta hurrengo urtean 95 milioi bidaiari lortzeko zorian egon zen.

2018ko abenduaren 21ean egun bakarreko bidaien errekor historikoa hautsi zen, 407.639 bidaia zenbatuta. Egun horretan lehenbiziko aldiz egun bakar batean 400.000 bidaiari baino gehiago mugitu ziren Metroa erabilita.[23] Urte berean lehen aldiz geltoki batek 7.000.000 bidaiari baino gehiago zenbatu zituen, Zazpikaleetako geltokia, hain zuzen ere.

Bilboko metroaren bidaiari kopuruaren bilakaera 1996-2023 (milioi bidaiari)

Geltokirik erabilienak 2018an[24][aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Zazpikaleak/Casco Viejo: 7.005.896 bidaiari
  • Moyua: 6.321.198 bidaiari (2017an) Bilboko metroko historian gehien erabilitako geltokien errekorra lortu zuen
  • Abando: 6.214.693 bidaiari (2017an)
Errekorrak
Bidaiari gehien egun batean: 2018ko abenduaren 21a 407.639[23]
Bidaiari gehien hilabete batean: 2011ko martxoa 8.683.312
Bidaiari gehien urte batean: 2017 91.474.814
Geltokirik erabiliena historian: Zazpikaleak, 2018an 7.005.896

Wi-Fi zerbitzua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2015eko hasieran Metro Bilbao enpresak hainbat geltokitan Wi-Fi zerbitzua eskaintzeko hasierako frogak martxan jarri zituen, WifiNova enpresaren bitartez. Frogak Santimami/San Mamés geltokian hasi ziren.

Urte bereko martxoaren 27an zerbitzua kaleratu zen, Santimami/San Mamés geltokiaz gain tarte amankomuneko Zazpikaleak/Casco Viejo, Moyua eta Sarriko, eta 2. lineako Gurutzeta/Cruces, Sestao eta Santurtziko geltokietan ere zerbitzua eskainiz.[25]

Maiatzaren 6an 1. lineako Leioa, Areeta eta Algortako geltokietan ere Wi-Fi zerbitzua eskaintzen hasi zen.[26]

2017ko abuztuaren 18an Wi-Fi zerbitzua Abando eta Indautxuko geltokietara zabaldu zen.[27]

2018an zehar gainontzeko geltoki guztietara zabalduko da Wi-Fi zerbitzua.

Ezaugarri teknikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

UT500 (ezkerrean) eta UT550 (eskuinean) serieetako trenak Boluetako geltokian.

1986an, Eusko Trenbideak sozietateak Bilbo-Plentzia trenbidea ustiatzen zuenean, Metro Bilbaok UT-200 serieko trenak eskuratu zituen, etorkizunean Bilboko metroan aritzeko. 1995ean Metroa inauguratu zenerako, tren hauek zaharkiturik zeuden eta tren berriak eskuratzeko enkargua egin zitzaien CAF eta ABB enpresei. Hauek UT-500 eta UT-550 serieak eraiki zituzten, eta UT-200 seriea Euskotreni eman zitzaion, Bilbo-Donostia eta Bilbo-Bermeo lineatan erabili zena. Serie berrien tren bakoitza lau kotxez osatuta dago, nahiz eta 2009an bostgarren kotxe bat gehitzen hasi zitzaion, eta kotxe guztiak dira motore. Motore bat dago ardatz bakoitzeko, orotara 16 motore batzen direlarik. Horietako bakoitzaren potenzia 180 kW da, beraz guztira unitate bakoitzean 2.880 kWko potentzia dago.[28]

Tren unitate bakoitzak bi motore-konpresore multzo dauzka, aire konprimatua 10 kg/cm2-ra ematen dutenak, minutuan 1.450 litro aireko emaria posible eginez.

Trenak Sopelako eta Arizko kotxetegietan gordetzen dira, bertan noizean behineko azterketa teknikoak burutzen direlarik.

Lau kotxeko unitateen luzera 72,12 metrokoa da, eta bost kotxedunena 90 mkoa. Kanpo zabalera 2,8 metrokoa da. Edukierari erreparatuz, lau kotxeko trenen kasuan, 570 pertsonakoa da, zeinetatik 458 zutik eta 112 eserita kabitzen direla. Bost kotxedun trenen edukiera, aldiz, 718 lagunentzakoa da,[29] 574 zutik eta 144 eserita joan daitezkelarik, guztira lau pertsona metro koadroko. Eserlekuak binaka eta bata bestearen aurretik (2+2), eta binakakoetan antolatzen dira, eta Metro Bilbao enpresaren kolore korporatiboak daramatzate, gorria eta grisa.

Lehen 16 ibilgailuek UT-501etik UT-516ra bitarteko zenbakiak daramatzate eta 1995eko azaroan eman zizkion CAFek Metro Bilbaori. 1996an tren berri gehiago eskatu ziren, UT-517 eta UT-524 bitartekoak.

Metroaren 2. lineak eskarian eragindako igoerak eraginda, beste 13 tren eskatu zizkion Metro Bilbaok CAF eta Adtranzi (ABB izandakoaren izen berria). Tren hauek 2001eko urrian entregatu ziren. Entregatutako azken unitateak UT-550 seriekoak izan dira, 2. linearen ezaugarrietara hobeto egokituta. Aire girotuan hobekuntzak izateaz gain, tuneletako maldak igotzeko potentzia handiagoa dute.

Metroa Santurtzira luzatzearekin batera jasan zuen bidaiari trafikoaren igoera aurreikusita, trenetan 5. bagoiaren gehiketa egiten hasi zen 2009an. Horretarako zenbait geltoki egokitzeko lanak egin ziren 2008ko udan, nasak luzatuz. 5. kotxearekin, trenen edukiera %25ean handitu da. Era berean, UT-600 serie berria eskatu zen, honako hauek 5 kotxez osaturikoak.

1998 urteaz geroztik, metroak ATP (Automatic Train Protection) eta ATO (Automatic Train Operation) sistemak erabiltzen ditu. Azken honek trenaren kontrola Metro gidariaren esku uzten du.

Gaur egun, UT-500 serieko 24 tren, UT-550ko 13, eta UT-600ko 9 trenez osatutako flota dauka Metro Bilbaok 1. eta 2. lineetarako. Bestalde, Euskotrenek 30 EMU-900 eta 13 EMU-950 trenez osatutako material mugikorra erabiltzen du 3. linean.[30]

Arkitektura eta diseinua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bagatzako geltokiko fosteritoa.

Norman Foster arkitekto ingelesaren estudioak diseinatu zuen metro sarea. Altzairua, beira eta hormigoia erabiliz, diseinu erabilgarri eta zabala lortzeko ideia landu zen. Diseinuaren adierazle nagusi dira metro sarrerak, fosterito ezizenez ezagutzen direnak, arkitektoaren izenari lotuta.

Akaba enpresa irundarrak geltokien altzariak diseinatu zituen. Lan honengatik, Espainiako Zientzia eta Teknologia ministerioak Akaba enpresari eman zion Diseinu Industrialaren Sari Nazionala, 2000. urteko azaroan.[31]

Otl Aicherrek metroaren markaren diseinua egin zuen. Honen baitan, logotipoa, seinaletika eta metro sarreren kokapenerako masta seinaleak diseinatu zituen.[32] Logotipoa zabalera ezberdineko hiru zirkunferentziaz dago osatuta, gurpilen mugimendua edota tunelak sinbolizatzen dituztenak. Seinaletika gorri kolorekoa da, tipografia Rotis SemiSans dela, zuri edo beltz kolorekoa, normalean. Metro Bilbao enpresak ere metro sarearen seinaletika eta tipografia bera erabiltzen du.

Sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zerbitzuan egondako urteetan, Bilboko metroak hainbat sari jaso ditu:

  • 1995: El Correo 1995 Saria.
  • 1997: Michael Weiss diseinugileak Diseinuaren Profesionalen Espainiako Elkartearen saria.
  • 1997: Espainiako Arkitekturako IV. Biurtekoa. Finalista Manuel de la Dehesa sarian.
  • 1997: Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren Sarien IV Edizioa. Epaimahaiaren aipamen berezia (Lehiaketatik kanpo).
  • 1998: Brunel trenbide arkitekturaren saria Metro Bilbaori orokorrean, eta Sarrikoko geltokiari bereziki.
  • 1999: AENOR elkartearen ISO 9002 ziurtagiria.
  • 1999: International Film and Video Festival. Silver Screen Award "Underground Bilbao, Engineering and Architecture" bideoari.
  • 2000: Laneko Segurtasuneko Estatuko Garaikurra eta Ohorezko Goraipamena Istripuen Prebentziorako Elkarteak.
  • 2000: Emakunde elkarteak emaniko Emakume eta Gizonentzako Aukera Berdintasunetan Erakunde Laguntzaile izendapena.
  • 2000: Metroaren eserlekuen diseinatzaileari, Zientzia eta Teknologiako Ministerioak ematen duen Industria Diseinuaren Estatuko Saria.
  • 2000: Bizkaiko Ahalmen Urrikoen Federazio Koordinatzaileak emaniko Irismen Saria.
  • 2002: Comeravasa Saria, metroaren bigarren lineari.
  • 2002: AENOR elkarteak emandako ISO 14001 ziurtagiria.
  • 2004: Orbere Saria, Genero Politikaren Sustapenarengatik.
  • 2005: Enpresarentzako GIMM Saria
  • 2006: Paperezko faroltxoa Saria, Bizkaiko liburu saltzaileen elkarteak eta Liburu Ganberak emana.
  • 2006: “Bikaintasunarekin konpromisoa” saria.
  • 2006ko urria: “EMAS” sariak.
  • 2006ko azaroa: Kudeaketa Etiko eta Sozialki Arduratsuaren Europar Ziurtagiria.
  • 2007ko martxoa: Euskal webgunerik onenaren saria, El Correo Digital-ek ematen dituen V. Sarietan.
  • 2007ko martxoa: Gizon eta Emakumeen artekoBerdintasunean aurrera egiteko Konpromiso Ziurtagiria, Bizkaiko Foru Aldundiaren eskutik.
  • 2007ko urria: “Ohorezko Txikitero” saria.
  • 2008: Europako Ingurumen Saria, Garapen Iraunkorreko Enpresa Kudeaketari
  • 2009: Ingenia Saria.
  • 2010: Bihotza Berdintasuna saria.
  • 2010: Osalan Saria.
  • 2010: “Berdintasuna enpresan” bereizgarria

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko garraio publikoaren txostena» (Noiz kontsultatua: 2019-03-03).
  2. ↑ Metro Bilbao. «Azpiegitura» (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).[Betiko hautsitako esteka]
  3. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Garraio publikoari buruzko txostenak» (Noiz kontsultatua: 2019-03-03).
  4. ↑ a b c Metro Bilbao. «"Y" trazadura» (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).[Betiko hautsitako esteka]
  5. ↑ Correo, El. El metro abre el funicular que une Mamariga con la estación de Santurtzi. El Correo. (Noiz kontsultatua: 2017-08-03).
  6. ↑ www.deia.eus (Noiz kontsultatua: 2020-06-15).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) «Galdakao y su hospital se conectarán al Metro y a Euskotren en 2025. Deia, Noticias de Bizkaia» Deia (Noiz kontsultatua: 2019-02-01).
  8. ↑ a b (Gaztelaniaz) Deia. «Vicente Reyes cifra en más de 550 millones la inversión para las líneas 4 y 5 del metro» (Noiz kontsultatua: 2016-03-24).
  9. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Las Juntas Generales acuerdan por unanimidad impulsar la Línea 4 de Metro. Deia, Noticias de Bizkaia» Deia (Noiz kontsultatua: 2018-04-18).
  10. ↑ Euskal Trenbide Sarea. «Bilboko Trenbide Metropolitarraren 4. linearen informazio azterlana, Memoria» (PDF), 27 or. (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).
  11. ↑ Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria. «EBAZPENA, 2016ko irailaren 27koa, Garraio Azpiegituren zuzendariarena, zeinaren bidez behin betiko onartzen baita Bilboko metropoli-trenbidearen 5. lineako Galdakao erdialdea-Ospitalea tarteari buruzko informazio-azterlana» (Noiz kontsultatua: 2016-10-20).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) «La nueva conexión a Galdakao “será más eficaz” que la línea 5, reitera Rementeria. Deia, Noticias de Bizkaia» Deia (Noiz kontsultatua: 2019-02-01).
  13. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) «Galdakao y su hospital se conectarán al Metro y a Euskotren en 2025. Deia, Noticias de Bizkaia» Deia (Noiz kontsultatua: 2019-02-01).
  14. ↑ Euskal Trenbide Sarea. «Kabiezesko kotxetegien informazio-azterketa - Memoria», 20 or. (Noiz kontsultatua: 2014-11-03).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) «El Gobierno vasco dice que está revisando «desde cero» el proyecto del metro a Rekalde y evita fijar plazo a la obra» El Correo 2018-03-02 (Noiz kontsultatua: 2018-03-06).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) Fulcrum. «Línea 5 del Ferrocarril Metropolitano de Bilbao. (Tramo: Sarratu-Hospital de Galdakao)» (Noiz kontsultatua: 2014-12-23).
  17. ↑ (Gaztelaniaz) El Correo. «La falta de dinero retrasa de nuevo la llegada de la Línea 5 a Galdakao» (Noiz kontsultatua: 2017-02-13).
  18. ↑ «Txartelak eta abonuak | Metro Bilbao» www.metrobilbao.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-27).
  19. ↑ «EBAZPENA, 2017ko abenduaren 4koa, Euskadiko Prezioen Batzordearena, Eusko Trenbideak-Ferrocarriles Vascos SA (Eusko Tren) enpresak ematen dituen zerbitzuen 2018. urterako tarifak onartzekoa.» www.euskadi.eus 2017-12-16 (Noiz kontsultatua: 2018-02-18).
  20. ↑ «Aparkalekuak | Metro Bilbao» www.metrobilbao.eus (Noiz kontsultatua: 2018-06-07).
  21. ↑ «Ohiko galderak» BEC (Noiz kontsultatua: 2018-06-07).
  22. ↑ Metro Bilbao. «Metro Bilbaok positiboan itxi du 2014an, metropoliko trenaren erabileraren joera aldaketa adieraziz» (Noiz kontsultatua: 2015-01-08).
  23. ↑ a b Metro Bilbao. «Metro Bilbaok 400.000 bidaiarien muga erraz gainditu du San Tomas historiko batean, 407.639 bidaiarekin» www.metrobilbao.eus (Noiz kontsultatua: 2018-12-24).
  24. ↑ «2017ko balantzea» (Noiz kontsultatua: 2018-02-11).
  25. ↑ (Gaztelaniaz) Deia. «Metro Bilbao amplía la conexión Wifi a seis estaciones más, que se suman a San Mamés, la primera en conectarse» (Noiz kontsultatua: 2015-03-27).
  26. ↑ Metro Bilbao. «Metro Bilbaoko 10 geltokik WIFI sarbidea dute dagoeneko» (Noiz kontsultatua: 2015-05-07).
  27. ↑ (Gaztelaniaz) Estrella Digital. «Wifinova inaugura WiFi en las estaciones de Indautxu y Abando en Metro Bilbao» (Noiz kontsultatua: 2017-08-18).
  28. ↑ Metro Bilbao. «Tren unitatea» (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).
  29. ↑ Metro Bilbao. «Metroberri 55» (PDF), 4 or..
  30. ↑ (Gaztelaniaz) listadotren.es. Euskotren - 950. (Noiz kontsultatua: 2017-08-03).
  31. ↑ Metro Bilbao. «Arkitektura eta altzariak» (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).[Betiko hautsitako esteka]
  32. ↑ Metro Bilbao. «Seinaletika» (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).[Betiko hautsitako esteka]

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • RIECHERS, Daniel: Metros in Europa. Transpress Verlag, Stuttgart, 1996. ISBN 3-344-71049-4 (Kapitel "Madril")
  • SCHWANDL, Robert: Metros in Spain – The Underground Railways of Madrid, Barcelona, Valencia and Bilbao. Capital Transport, London, 2001. ISBN 1-85414-242-9

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Bilboko_metroa&oldid=9626655"(e)tik eskuratuta