Braulia Cánovas

Wikipedia, Entziklopedia askea
Braulia Cánovas

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakBraulia Cánovas Mulero
JaiotzaAlhama de Murcia, 1920ko urtarrilaren 8a
Herrialdea Espainia
HeriotzaBartzelona, 1993ko abenduaren 23a (73 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakmilitarra
Jasotako sariak
Izengoitia(k)Monique

Braulia Cánovas Mulero (Murtziako Alhama, Murtzia, 1920ko urtarrilaren 8a – Bartzelona, 1993ko abenduaren 23a) murtziar errepublikanoa izan zen eta nazien aurka borrokatu zen Frantziako Erresistentzian, Monique izenarekin. Kontzentrazio-eremuetan egon zen. Bergen-Belsenetik askatu zuten 1945eko apirilaren 15ean.[1] 2018an, bere herriko Udalak omenaldia egin zion nazien kontzentrazio-eremuetako biktima ziren beste lau alhamarrekin batera.[2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gurasoak Francisco Cánovas Rubio (Madrilen hilda, Espainiako gerra zibilean, tropa matxinatuen eskutik) eta María Mulero Melgarejoren ziren. 1930 aldera Bartzelonara emigratu zuten.[3] Errepublikaren porrotaren ondoren, familiak Pirinioak gurutzatu eta diktaduratik Frantziara erbesteratu zen.[4]

Borrokalari ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nazien aurka borroka egin zuen Erresistentzia frantsesean, eta Monique izenez ezagutzen zuten. 1943ko maiatzaren 9an, nazien armadak atxilotu zuen Perpiñanen, eta maiatzaren 16an Fresneseko espetxe militarrera eraman zuten. Gero, Compiègneko lan-eremura eraman zuten, eta 1944ko otsailaren 3an, emakumeentzako Ravensbrück-eko kontzentrazio-eremura erbesteratu zuten. Konboi batean joan zen hara, identifikatutako beste 27 000 emakumerekin.[1]

Kontzentrazio eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ravensbrücken, 27 697 zenbakiarekin markatu zuten Cánovas, eta, handik denbora batera, beste 1.000 emakumerekin lanean hasi zen Hannover-Limmer-en, Continental Gummi-Werke enpresak gas-maskarak egiteko muntatutakoa. 1944ko apirilaren amaieran, 5520 zenbakiarekin Bergen-Belsen kontzentrazio-eremura eraman zuten, tropa aliatuak Ravensbrückera hurbildu zirenean. Urtebete geroago, 1945eko apirilaren 15ean, britainiar tropek askatu zuten; 35 kilo pisatzen zuen orduan.[5][3]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Braulia Cánovas 1988an, Frantziako Gobernuak emandako Legion d'Honneur delakoaren Officier gurutzearekin.

Bigarren Mundu Gerra amaitu eta gutxira, Frantziako Gobernuak Braulia Cánovas Frantziako meritua den Chevalier de la Légion d'Honneur izendatu zuen, faxismoaren aurkako askatasunaren aldeko borrokaren esker onaren seinale. Geroago, 1984an, berriz ere Frantziako Gobernuaren eskutik, Officier de la Legion d'Honneur gurutzea lortu zuen, militar gisa, espainiar batzuei bakarrik egin zitzaien aintzatespena. Aitzitik, Espainiako estatuak ez zuen inoiz onarpen ofizialik izan bizi izan zen bitartean.[3] 2012an, nazien okupazioan Frantziari lagundu zioten pertsonen zerrenda ofizialean agertu zen Braulia Cánovas-en izena, Estatu Batuetako Indar Armatuek proposatuta, Bigarren Mundu Gerratik bizirik atera zirenen erregistroarekin bat etorriz.[6]

2018ko urtarrilaren 30ean, Murtziako Alhaman udal-ordezkaritza duten talde guztiek, Alderdi Sozialistak, Alderdi Popularrak, Ezker Batua-Berdeek eta Hiritarrek erabaki zuten alhamarren presoak eta hildakoak nazien kontzentrazio-eremuetan aintzatespena onartzea.[7][8] Akordio horri esker, urte bereko maiatzean, Murtziako Alhamako Udalak omenaldia egin zien Braulia Cánovas Mulero, Antonio Martínez Baños, Francisco Aledo Martínez, José María Martínez Costa eta José Cerón García auzotarrei, nazismoaren biktima horiek gogorarazten dituen monolito baten bidez. Martirien lorategian dago monolito hori.[2][9] Hona hemen idatzairen izenburua:

Alemaniak familiari itzuli zion Braulia Cánovasen erlojua.

'A los alhameños preseros en campos nazi por su compromiso con la libertad/ Alhamarrekoei nazien zelaietako presoak, askatasunarekin duten konpromisoagatik '.[10][11]

Prozesu hori 2015. urtean hasi zen, Víctor Peñalver historialariaren esku-hartzeari esker. Hark lortu zuen Murtziako hainbat udalek erregimen frankistak erbesteratutakoei aitorpen-mozioak onartzea.[12]

2018aren amaieran, bai alaba bai beste senitarteko batzuk Alemaniara joan ziren naziek gatibualdian kanporatu zioten eraztuna eta erlojua berreskuratzeko. Ondasun horiek Nazioarteko Aztarnategi Zerbitzuak (ITS) eman zituen. Alemaniako Bad Arolsen hirian du egoitza, eta nazismoaren biktimei lapurtutako objektuak itzultzen dizkie, Alemaniako Gobernuaren laguntzarekin. Kudeaketa horietan familiak ez zuen inolako lankidetzarik izan Espainiako Administrazioaren aldetik.[3][4]

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Chevalier de la Légion d'Honneur[3]
  • 1984an Frantziako Gobernuaren eskutik, Officier de la Legion d'Honneur gurutzea.[3]
  • 2012an, nazien okupazioan Frantziari lagundu zioten pertsonen zerrenda ofizialean agertu zen Braulia Cánovas-en izena, Estatu Batuetako Indar Armatuek proposatuta, Bigarren Mundu Gerratik bizirik atera zirenen erregistroarekin bat etorriz.[6]
  • 2018an, monolitoa jarri zuten jaioterrian. Udalak omenaldia egin zion nazien kontzentrazio-eremuetako biktima ziren beste lau alhamarrekin batera.[2]

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b Informe final de Mathausen de la Concejalía de Cultura y Patrimonio. .
  2. ↑ a b c El municipio de Alhama rinde homenaje a sus cinco vecinos deportados a campos de concentración nazis. .
  3. ↑ a b c d e f Francisco Poveda. (2019-08-07). «Braulia Cánovas, una murciana de Alhama víctima del nazismo que integró la Resistencia francesa a los 20 años» nuevodiario.es.
  4. ↑ a b Víctor Peñalver. (2018-10-30). «La familia de una combatiente antifascista recuperará los bienes que le robaron los nazis: “Nunca imaginé que podríamos conseguirlos”» ElDiario.es.
  5. ↑ S.L.L., Avatar Internet. «Españoles en Mauthausen: Alhama recuerda a las víctimas de los campos de concentración nazis» www.museoalhamademurcia.es.
  6. ↑ a b LISTA CONSOLIDADA DE LOS AYUDANTES FRANCESES PROPUESTOS HASTA LA FECHA. .
  7. ↑ Acta del pleno que reconoce a los alhameños presos y asesinados en los campos de concentración nazis.. .
  8. ↑ García, Juan Romero. (8 de junio de 2018). «Izquierda Unida-Verdes Alhama de Murcia: MEMORIA Y DIGNIDAD» Izquierda Unida-Verdes Alhama de Murcia.
  9. ↑ «Ayuntamiento de Alhama de Murcia - Españoles en Mauthausen: Alhama recuerda a las víctimas de los campos de concentración nazis» ayuntamiento.alhamademurcia.es.
  10. ↑ Alhama, Siete Días. VIDEO y FOTOS: Cinco alhameños, héroes de la libertad ante el nazismo. .
  11. ↑ Un monolito para los vecinos de Mauthausen. 18 de mayo de 2018.
  12. ↑ Un historiador logra que ocho ayuntamientos homenajeen a sus vecinos deportados a campos nazis. .

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2012 – Ravensbrücki erbesteratutako espainiarren memoriala. Teresa del Hoyo Calduch. Argitaletxea: Amics de Ravensbrück, Bartzelona.
  • 2017 – Els catalans als camps nazis. Montserrat Roig. Planeta taldea. ISBN 9788499426327.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Braulia_Cánovas&oldid=9258780"(e)tik eskuratuta