Wrocław

Koordenatuak: 51°06′36″N 17°01′57″E / 51.11°N 17.0325°E / 51.11; 17.0325
Wikipedia, Entziklopedia askea
Breslau» orritik birbideratua)
Wrocław
Wrocław
Breslau
barruti-hiria
Administrazioa
Estatu burujabe Polonia
Voivoderria Silesia Behereko voivoderria
AlkateaJacek Sutryk (en) Itzuli
Izen ofizialaWrocław
Брэслау
Бреслау
Вроцлав
Breslau
Breslau
Бреслау
ברסלאו
Бреслау
Wrocław
Брэслау
Breslavia
Breslavia
Breslau
Wrocław
Jatorrizko izenaWrocław
Breslau
Posta kodea50-041 eta 50-325
Geografia
Koordenatuak51°06′36″N 17°01′57″E / 51.11°N 17.0325°E / 51.11; 17.0325
Map
Azalera293 km²
Altuera155 m
MugakideakWisznia Mała udalerria, Czernica udalerria, Długołęka udalerria, Kąty Wrocławskie udalerria, Kobierzyce udalerria, Miękinia udalerria, Oborniki Śląskie udalerria eta Siechnice udalerria
Demografia
Biztanleria672.929 (2021eko martxoaren 31)
31.001 (2020)
alt_left 356.637 (%53) (%47) 316.292 alt_right
Dentsitatea2.296,69 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1214
Telefono aurrizkia71
Ordu eremuaUTC+01:00, Europa Erdialdeko Ordua eta UTC+02:00
Hiri senidetuakVienne, Reinickendorf, Breda, Guadalajara, Hradec Králové, Dresden, Wiesbaden, Kaunas, Charlotte, Lille, Lviv, Ramat Gan, Hrodna, Skopje, Vienne, Vilnius eta Kiev
MatrikulaDW
wroclaw.pl

Wrocław[1] ([ˈvrɔt​͡swaf] , alemanez: Breslau) Poloniako hego-mendebaldeko hiria eta Silesia Behereko voivoderriko hiriburua da. Oder ibaiaren ertzean dago. 2010ean, 632.996 biztanle zituen.

Trenbide gune garrantzitsua da. Administrazioa, merkataritza eta industria (metalurgia, kimika, ehungintza, tresneria elektrikoa eta mekanikoa) dira ekonomia jarduera nagusiak. Monumentu ugari ditu, gehienak Bigarren Mundu Gerraren ondoren berrituak: San Joan Bataiatzailearen katedrala, XIII-XIV. mendeetako eliza gotikoak eta XVIII. mendeko unibertsitate barrokoa.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Poloniaren mende egon zen X. mendetik aurrera. 1241. urtean, mongolek hustu zuten eta alemaniarrek konkistatu eta berriro eraiki ondoren, Bohemiako etxearen mende egon zen 1335. urtetik aurrera. 1526. urtean Habsburgotarren esku zegoen eta 1742. urtean, Silesiako lurralde gehienak bezala, Prusiari lotu zitzaion. Kalte handiak jasan zituen bi mundu gerretan.

Merkatuaren kalea (1890-1900)

Garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiriko hegoaldeak A8 autobidera du sarbide zuzena, Berlin, Dresde, Krakovia eta Silesia Garaiarekin lotzen duena. Bestalde, A8 autobideak — "Wrocławeko eraztuna" deitua — mendebaldea zeharkatzen du; A4-ak iparraldea lotzen du Poznań, Bydgoszczekin, eta S8-ak Oleśnica, Łódź, Varsovia eta Białystok hiri poloniarrekin.

Wrocławeko aireportuak Nikolas Koperniko du izena. Hiriko autobus zerbitzu publikoak aireportua hiriarekin lotzen du, egunez, 406 linearen bidez eta gauez, ordea, 249 linearen bidez. Aireportuaz gain, ibai-portua dago, Oder ibaian.

Hiri barruko garraio publikoari dagokionez, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne - MPK (Udal Garraio Enpresa) konpainiak autobus lineak eta 22 tranbia linea kudeatzen ditu. Tiketak kioskoetan eta autobus eta tranbia geralekuetako salmenta makina automatikoetan eros daitezke.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    Datu klimatikoak (Wrocław (Koperniko aireportua), 1981-2010 bataz bestekoak)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 16.3 19.7 25.2 32.0 33.9 38.0 37.9 38.9 35.3 26.6 22.0 17.7 '
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 2.4 3.9 8.4 14.4 19.6 22.2 24.6 24.3 19.3 14.0 7.4 3.2 13.6
Batez besteko tenperatura (ºC) -0.7 0.5 3.9 8.9 14.1 16.8 18.9 18.5 13.9 9.3 4.0 0.4 9.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) −4.2 −3.5 −0.4 3.2 7.9 11.2 13.1 12.5 8.9 4.7 0.4 −2.7 4.3
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) −29.4 −32.0 −22.1 −6.3 −3.1 1.1 4.7 2.9 −4.0 −6.0 −15.5 −22.7 '
Pilatutako prezipitazioa (mm) 27 25 32 33 59 71 81 67 47 32 35 32 541
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 14 12 12 10 13 12 14 13 11 13 15 12 151
Eguzki orduak 54 74 125 204 250 251 251 247 166 119 67 47 1855
Hezetasuna (%) 84 82 77 71 71 72 71 72 78 81 86 86 77.6
Iturria: [2][3][4]
    Datu klimatikoak (Wrocław (Koperniko aireportua), 1961-1990 bataz bestekoak eta muturrekoak)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 14.9 19.7 25.2 29.5 31.0 32.8 36.2 35.0 31.8 28.1 20.6 16.4 '
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 1.3 3.2 7.9 13.6 18.8 22.0 23.4 23.2 19.3 14.1 7.4 3.0 13.1
Batez besteko tenperatura (ºC) -1.8 -0.5 3.2 8.0 13.1 16.5 17.7 17.2 13.4 8.9 3.9 0.2 8.3
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -5.3 -4.0 -0.9 2.8 7.1 10.7 12.0 11.6 8.7 4.6 0.6 -3.1 3.7
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -30.0 -27.0 -23.8 -8.1 -4.0 0.2 3.6 2.1 -3.0 -7.6 -18.2 -24.4 '
Pilatutako prezipitazioa (mm) 28 26 26 39 64 80 84 78 48 40 43 34 590
Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) 7.3 6.6 7.2 7.7 9.6 10.0 9.7 8.4 7.9 7.1 9.2 8.6 99.3
Eguzki orduak 49.0 65.0 107.0 142.0 198.0 194.0 205.0 197.0 139.0 108.0 52.0 39.0 1495
Iturria: NOAA[5]


Herritar ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wrocław Poloniako hirugarren unibertsitate-hiririk handiena da eta 135.000 ikasle inguru ditu, 30 unibertsitate eta eskolatan; haien artean, aipagarrienak hauexek dira:

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Donostiarekin batera, 2016ko Europako kultura hiriburu izendatu zuten.

Museoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Museoa Helbidea
Arkeologia museoa Cieszyńskiego 19
Arkitekturaren museoa Bernadyńska 5
Hileta-Artearen museoa Wita Stwosza 32
Historiaren Museoa Kazimierza Wielkiego 35
Historia Naturalaren Museoa Sienkiewicza 21
Mineralogiaren Museoa Kuźnicza 22
Museo Etnografikoa Traugutta 111/113
Museo Nazionala Powstańców Warszawy 5
Telekomunikazioen Museoa Krasińskiego 1
Udal Artearen Museoa Rynek 1
Unibertsitateko Museoa eta dorrea Uniwersytecki 1

Musika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wrocławek opera etxea eta areto filarmonikoa ditu. Opera Etxea Świdnicka kaleko 35. zenbakian dago eta Areto Filarmonikoa, berriz, Piłsudskiego kaleko 19. zenbakian.

Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wrocławeko futbol-talde nagusia Poloniako futbol ligako lehen mailako Śląsk Wrocław da: haren egoitza eta jokolekua Wroclawko Udal Estadioan da. Saskibaloiari dagokionez, Śląsk Wrocław taldeak Poloniako maila goreneko ligan jokatzen du.

2012an Poloniak eta Ukrainak elkarrekin antolatu zuten UEFA Euro 2012 futbol-txapelketaren egoitzetako bat izan zen Wrocławko Maślice Estadioa.

Hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wrocławek ondorengo hiriekin dauzka senidetza hitzarmenak sinatuta:

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]