Edukira joan

Cabredo

Koordenatuak: 42°37′45″N 2°24′52″W / 42.6293014°N 2.4145728°W / 42.6293014; -2.4145728
Wikipedia, Entziklopedia askea
Cabredo
Kabredo / Ahuntzegi
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria

Bandera

Cabredoko armarria
Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Lizarra
EskualdeaVianaldea
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
Izen ofiziala Cabredo
AlkateaGorka Sancho Perez de Albeniz
(Euskal Herria Bildu)
Posta kodea31227
INE kodea31063
Herritarracabredoar
Geografia
Koordenatuak42°37′45″N 2°24′52″W / 42.6293014°N 2.4145728°W / 42.6293014; -2.4145728
Azalera12 km²
Distantzia82 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria75 (2024:  0)
alt_left 42 (%56)(2019) (%65,3) 49 alt_right
Dentsitatea6,25 bizt/km²
Zahartzea[1]% 16,27
Ugalkortasuna[1]‰ 83,33
Ekonomia
Jarduera[1]% 0 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 5,14 (2013)
Euskara
Euskaldunak[2]% 19.9 + % 16.7 hartzaile (2021)
Kaleko erabilera [3]% 
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.cabredo.org

Cabredo[4] ([kaβreðo] gaztelaniaz eta ofizialki; Kabredo [kaβreðo] edo Ahuntzegi [a.unts̻eɣi] euskaraz baina ez ofizialki, Nafarroa Garaiko mendebaldeko udalerri bat da. Lizarrako merindadeko mendebaldeko muturrean kokatzen den herri honek 102 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 82 kilometrora dago.

Izena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskaltzaindiak 1979an argitaratutako herri izendegian, Kabredo eta Ahuntzegi proposatu ziren herriaren euskal izentzat. Euskaltzaindiak 1990ean argitara emandako izendegian, berriz, izen horiek alde batera utziz, «Ez du euskal ordain ezagunik» oharra paratu zioten. 2007an, azkenik, toponimia sakonago aztertuta Euskaltzaindiak Nafarroako udalerrien izenak arautu zituenean, Cabredo izan zen euskara baturako onartutako forma bakarra, ez baitago euskaraz tradizioa duen beste izenik.

Geografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ingurune naturala eta klima

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herria, Ega ibaiaren haraneko goiko adean kokaturik dago.

Udalerri mugakideak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cabredok Genevilla eta Arabako probintziarekin egiten du muga iparraldean, Aguilar Kodeskoarekin ekialdean, Arabarekin mendebaldean, eta Marañon eta Aguilar Kodeskoarekin hegoaldean.

Demografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Cabredoko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko bost etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %4,81a (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Politika

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Hauteskundeak Cabredon»

Udaletxea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cabredoko udaletxeko idazkaria, Aguilar Kodeskoa, Aras, Genevilla, Lapoblacion eta Marañongo idazkari ere bada.

  • HELBIDEA: San Simeon kalea, 26

2023-2027 legegintzaldia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2023ko hauteskundeen ondorengo Cabredoko udalbatza

Alderdia

2023ko maiatzak 28
Zinegotziak Boto kopurua
Nagore Diaz de Cerio Ochoa (EH Bildu)
1 / 3
33 (% 54,10)
Gorka Sancho Perez de Albeniz (EH Bildu)
1 / 3
29 (% 47,54)
Iban Nuñez Ilera (A.I. Otxanda)
1 / 3
23 (% 37,70)
Aranzazu Fernandez Cayetano (A.I. Otxanda)
0 / 3
20 (% 32,79)
Nagore Borinaga Maestre (A.I. Otxanda)
0 / 3
10 (% 16,39)
Jesus Saenz Ascarza (EH Bildu)
0 / 3
4 (% 6,56)
*250 biztanle baino gutxiagoko udalerrietan, hautagai zerrenda irekiekin bozkatzen denez, boto guztien ehuneko totala ez da zergaitik 100 izan behar.
Datuen iturria: Junta Electoral Central (Gaztelaniaz)

Alkateak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauek izan dira Cabredoko azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[5]
Jose Manuel Zurbano Lecumberri[5] 1979 1983 Agrupacion Electoral Independiente de Cabredo
Jose Manuel Zurbano Lecumberri[5] 1983 1987 Kudeaketa batzordea
Jose Manuel Zurbano Lecumberri[5][6] 1987 1991 Nafar Herriaren Batasuna
Jose Manuel Zurbano Lecumberri[5][6] 1991 1995 Nafar Herriaren Batasuna
Jose Manuel Zurbano Lecumberri[5] 1997 a 1999 Kudeaketa batzordea
Eloy Diaz de Cerio Etayo[5] 2000 b 2000 c Kudeaketa batzordea
Angel Jesus Sancho Martinez[5][7] 2000 2003 Kudeaketa batzordea
Angel Jesus Sancho Martinez[5][7] 2003 2007 Nafarroako Alderdi Sozialista
Angel Jesus Sancho Martinez[5][8][7] 2007 2011 d Nafarroako Alderdi Sozialista
Jose Maria Diaz de Cerio[9] 2011 2011 Kudeaketa batzordea
Aranzazu Fernandez Cayetano[5][10][11] 2011 2015 Agrupacion Independiente La Antanilla
Aranzazu Fernandez Cayetano[5][12] 2015 2019 Agrupacion Independiente La Antanilla
Aranzazu Fernandez Cayetano[5][13][14][15][16] 2019 2023 Agrupacion Independiente Otxanda
Gorka Sancho Perez de Albeniz[17][18] 2023 Jardunean Euskal Herria Bildu

a 1995ean ezin izan zen Kudeaketa batzorde bat antolatu.

b 1999an ezin izan zen Kudeaketa batzorde bat antolatu.

c Alkateak ez zuen legegintzaldia bukatu.

d 2011ko Maiatzean Angel Jesus Sancho Martinez Alkatea zendu zen.

Azpiegiturak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Garraioak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

La Estellesa autobus konpainiak Aguilar Kodes eta Iruñea bitarteko autobus linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka Aguilar Kodesko norantzan eta lau zerbitzu kontrako norabidean. Linearen ibilbidea honakoa da:

Zerbitzuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cabredo "Kodes Mendizerrako Zerbitzuen Mankomunitateko" kidea da. Erakundeak Aguilar Kodeskoan du egoitza nagusia.

Kultura

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskara

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Cabredo eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania zen. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %3,42k zekien euskaraz hitz egiten.

2017ko ekainaren 22an Nafarroako Parlamentuak eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batera[19].

Jaiak eta ospakizunak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cabredo herriko jaiak, iraileko hirugarren asteburuan ospatzen dira Simeon eta Ursula santuen omenez. Antolaturiko ekitaldien artean, meza nagusia eta herri afaria dira garrantzitsuenak. Irailaren 8an, beste herri bazkari bat antolatzen da, Carrascalgo Ama Birjinaren egunean. San Joanen aurreko igandean, cabredotarrak Azueloko San Simeon baselizarako erromeria antolatzen dute. Bide zaharretik muinoaren tontorrean dagoen baselizara igo ondoren, Azueloko biztanleekin bat egin eta elkarrekin askaltzen dute.

Urteko gainontzeko jaiegunen artean, uztailaren 25eko herriko patroia den Donejakueren omenezko jaia eta gabonetako Olentzero nabarmentzen dira.

Cabredotar ospetsuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Euskararen Adierazle Sistema. Euskara-gaitasuna adinaren eta sexuaren arabera. EAE (eskualdeka/udalerrika). Eusko Jaurlaritza.
  3. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales: Ministerio de Política Territorial y Función Pública.» www.mptfp.gob.es (kontsulta data: 2020-04-08).
  6. ↑ a b «Zurbano Lecumberri, José Manuel» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (kontsulta data: 2023-09-29).
  7. ↑ a b c (Gaztelaniaz) «Fallece a los 73 años Jesús Ángel Sancho, alcalde de Cabredo desde el 2000» Diario de Navarra 2011-05-05 (kontsulta data: 2023-09-28).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «Tierra Estella decidió en las urnas» Revista Calle Mayor 2007-05-30 (kontsulta data: 2025-02-06).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) «El Gobierno de Navarra nombra a José María Díaz de Cerio presidente del municipio de Cabredo» Navarra 2011-05-16 (kontsulta data: 2023-09-28).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «Tierra Estella ya tiene alcaldes» Revista Calle Mayor 2011-06-23 (kontsulta data: 2023-09-28).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «"Creo que la gente de los pueblos tiene mucho que enseñarnos"» Diario de Navarra 2012-05-12 (kontsulta data: 2023-09-28).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) «Tiempos de cambio en Tierra Estella» Revista Calle Mayor 2015-05-29 (kontsulta data: 2025-02-22).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) «El mapa político de Navarra: todos los alcaldes y alcaldesas» Diario de Noticias de Navarra 2019-06-16 (kontsulta data: 2024-10-18).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) «Arrancan los alcaldes» Diario de Noticias de Navarra 2019-06-22 (kontsulta data: 2023-09-28).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) «Cohesión Territorial invierte 250.000 euros en la renovación de la conducción en alta del municipio de Cabredo» Europa Press 2022-08-05 (kontsulta data: 2023-09-28).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) «250.000 euros en la renovación de la conducción en alta de Cabredo» Diario de Noticias de Navarra 2022-08-05 (kontsulta data: 2023-09-28).
  17. ↑ (Gaztelaniaz) «Todos los alcaldes y alcaldesas de Navarra, pueblo a pueblo» Diario de Noticias de Navarra 2023-06-18 (kontsulta data: 2023-09-28).
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «Los nuevos alcaldes y alcaldesas de Navarra» Diario de Navarra 2023-06-18 (kontsulta data: 2023-10-10).
  19. ↑ (Gaztelaniaz) «44 localidades navarras ganan derechos para el euskara al pasar a la ‘zona mixta’» Naiz 2017-06-22 (kontsulta data: 2020-04-08).
  20. ↑ «Martinez de Compañón y Bujanda, Baltasar Jaime» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (kontsulta data: 2020-04-08).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabredo&oldid=10120824"(e)tik eskuratuta