Capo Graziano herria

Capo Graziano herria (Sizilia)
Capo Graziano herria (Sizilia)
	Capo Graziano
Datuak
Estatu burujabe	Italia
Eskualdea	Sizilia
Italiako hiri metropolitarra	Metropolitan City of Messina
Italiako udalerri	Lipari
Eskualdea	Sizilia
Koordenatuak	38°33′25″N 14°35′18″E / 38.556956°N 14.588415°E
Historia
Garaia(k)	Brontze Aroa (K.a. 2300-1500)
Kultura	Capo Grazianoko kultura
Indusketa
Indusketa datak	1952, 1969
Zuzendariak	Administrazioa

Capo Graziano herria edo Capo Graziano muinoko herria, historiaurreko herri bat da, Erdi Brontze Arokoa, Siziliako Filicudi uhartean kokaturik dagoena.

Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herria agertu zen 1952an eta 1969an egindako indusketetan terraza handi batean, itsas mailaren gaineko 100 metrora. Kokaleku honen zergatia defentsan zetzan, horregatik populazioa Filo Bracciotik Capo Grazianora mugitu zen.

Herria ez da bakarrik mesetan zehar hedatzen, baizik eta beste goi-mailetan da ere. Honek obalatu formako 27 txabolaz osatuta dago, batak besteen kontra jarrita eta horien tamaina 3 eta 6 metroren artekoa da. Eraikitzean, 50-60 zentimetro zabaleko hormak morterorik gabe egin ziren, horietan, zurezko egitura eta sabaia kokatzeko. Hainbat txabolak, erabileraren arabera, berezko ezaugarri konstruktiboak dituzte. Lurzorua beheratuta egotean, gelak erdilurperatuta daude.

Agertu diren buztingintzazko ontziei esker, hobeto ulertzen da iristea Capo Grazianoko kulturaren I. fasetik II. fasera. Zeramika horiek eta Egeoko uharteetakoa antzekotasuna dute. Hortaz, onartzen da Egeotik zeramika inportatzen zela Heladiar kultura berantiarrean I. eta II. fasetan (K.a. 1650-1400). Tornuz egindako ontziak apaintzeko kolore marroia eta gorria erabili zen.

Herriko hegoaldean, aldaera urbanistiko bat dago, beste garai historiko bati dagokiona. Txaboletako egiturak aldatu ziren Siziliako herriak barne hartzeko, baina hauek Thapsos eta Milazzeseko kulturakoak ziren. Kultura-fase berrian, herriak helezinazko tokietan eraiki ziren, defentzarako sistemak zituztela Eoliar uharte gehienetan, Vulcanon izan ezik. Merkataritza beti agerian dago Egeoko eskualdeekin, bereziki buztingintza eta apaingarri produktuetan Heladiar berantiarreko III. aldian (K.a 1400-1190).

Luigi Bernabò Brearen arabera, Egeoko hainbeste zatiki aurkitzeak iradokitzen du Filicudik eta beste irla batzuek Egeorekin harremanak zituztela. Kobrearen gainbeherraren ostean, irlak Mediterraneoar merkataritzaren enporioak bilakatu ziren. Beharbada, Egeoko herrietako azken helmuga ziren haien produktu finak lehengaiekin elkartrukatzeko, eoliar itsasontziek urrutitik ekarri zituztenak^[1].

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Capo Graziano herria
Capo Graziano
Herri protohistorikoaren berreraikitzea

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ BREA, Luigi Bernabò: Sizilia, greziarrak baino lehen

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

CAVALIER, Madeleine (1983): Frammenti di ceramica «matt-painted» policroma da Filicudi (Isole Eolie), Mélanges de l'Ecole française de Rome. Antiquité aldizkaria, 95. liburukia, 1. zbk, 335–344 or. 2019.03.22an kontsultatuta.
FRAGNOLI, Pamela: Scambi ceramici nei contesti Capo Graziano delle isole Eolie: dati petrografici e petrologici a confronto, Atti A.I.Ar 2012, VII Congresso Nazionale di Archeometria (Modena 22-24.2.2012), Pàtron Editore, Bologna: 122-136 or. 2019.03.22an kontsultatuta.
FRAGNOLI, Pamela: (2012): Circolazione e produzione della ceramica nei contesti Capo Graziano (BA-BM2) delle isole Eolie, Ph.D. thesis, Università di Ferrara. 2019.03.22an kontsultatuta.
MARTINELLI, Maria Clara (2015): [http://www.regione.sicilia.it/beniculturali/dirbenicult/info/pubblicazioni/Lipari/Guida_Filicudi_ITA.pdf Filicudi nell'età

del bronzo], Regione Siciliana argitaletxea. 2019.03.22an kontsultatuta.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Capo Graziano. 2019.03.22an kontsultatuta.
Luigi Bernabò Brea: I luoghi. 2019.03.22an kontsultatuta.
TUSA, S.: La Sicilia nella Preistoria, seconda edizione, Palermo 1992.

Datuak: Q46849937
Multimedia: Capo Graziano / Q46849937

[1] BREA, Luigi Bernabò: Sizilia, greziarrak baino lehen

[2] Mendebaldeko Sizilia: Palermo, Trapani eta Agrigentoko probintziak.

[3] Erdialdeko Sizilia: Caltanissetta, Agrigento, Gela eta Enna probintziak.

[4] Ekialdeko Sizilia: Ragusa, Sirakusa, Katania eta Messina probintziak.

[1]

[oh 1]

[oh 2]

[oh 3]

i e a Siziliako historiaurrea
Herriak	Siziliako historiaurrea • Siziliako antzinako herriak • Sikano • Elimo • Morgete • Fenizia • Sikulo
Siziliako historiaurrea	Stentinelloko kultura (K.a. VI. milurtekoaren amaieratik V. milurtekoaren erdiaren amaiera)• Castellaro Vecchioko kultura (K.a. V. milurtekoaren amaiera)• Castelluccioko kultura (K.a. 2300-1700) • Capo Grazianoko kultura (K.a. 2300-1500) • Serra d'Altoko kultura (K.a. V. milurtekoaren bigarren erdia) • Dianako kultura (K.a. IV. milurtekoaren lehen erdia) • Thapsosko kultura (K.a. 1500-1200) • Milazzeseko kultura (K.a. 1500-1300) • Pantalicako kultura (K.a. 1270-650)
Mendebaldeko Sizilia^{[oh 1]}	Cozzo Busonè • Monte Grande • Angilla nekropolia • Colle Madore • Genovarraren koba • Scuratiko kobak • Uzzo koba • Halikyai • Roccazzo • Sese (arkitektura) • Entella • Addaura leizea • Gurfako kobazuloak • Monte Porcara • Sant'Angelo Muxaro
Erdialdeko Sizilia^{[oh 2]}	Polizzello • Vassallaggi • Sabucina • Gibil Gabib • Agyrion • Monte Manganello • Realmeseko nekropolia
Ekialdeko Sizilia^{[oh 3]}	Cava d'Ispica • Castiglione di Ragusa • Cava Lazzaro • Cava dei Servi • Bellamagna nekropolia • Pantalicako nekropolia • Castelluccio di Noto • Valle del Marcellino • Cava del Rivettazzo • Cozzo Collura • Calafarina kobazuloa • Cassibileko nekropolia • Stentinello • Thapsos • Ognina (uhartea) • Monte San Mauro (gune arkeologikoa) • Sant'Ippolito (aztarnategi arkeologikoa) • Occhiola • Mendolito • Abazeno • Halesa • Argimuscoko goi-ordokia • Capo Graziano herria • Punta Milazzese herrixka • Filo Braccio herrixka • San Vincenzo herrixka • Portellako herrixka
Oharrak: ↑ Mendebaldeko Sizilia: Palermo, Trapani eta Agrigentoko probintziak. ↑ Erdialdeko Sizilia: Caltanissetta, Agrigento, Gela eta Enna probintziak. ↑ Ekialdeko Sizilia: Ragusa, Sirakusa, Katania eta Messina probintziak.