Carolina Michaëlis de Vasconcelos

Wikipedia, Entziklopedia askea
Carolina Michaëlis de Vasconcelos

Bizitza
JaiotzaBerlin, 1851ko martxoaren 15a
Herrialdea Portugal
 Prusiako Erresuma
 Portugalgo Erresuma
HeriotzaPorto, 1925eko azaroaren 16a (74 urte)
Familia
AitaGustav Michaelis
Ezkontidea(k)Joaquim de Vasconcelos (en) Itzuli
Anai-arrebak
Hezkuntza
Hizkuntzakalemana
portugesa
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakliteratura-kritikaria, idazlea, lexikografoa, unibertsitateko irakaslea eta erromanista
Enplegatzailea(k)Coimbrako Unibertsitatea
Lisboako Unibertsitatea
Jasotako sariak

Carolina Guillermina Michaëlis de Vasconcello (Berlin, 1851ko martxoaren 15a – Porto, 1925eko azaroaren 22a), Karoline Michaëlis gisa jaioa, filologoa, lexikografoa, idazlea, lusitanista eta hispanista alemaniarra izan zen. Portugalgo unibertsitate batean irakatsi zuen lehen emakumea izan zen, Coimbrako Unibertsitatean, eta, gainera, Lisboako Zientzien Akademian sartzen lehenetarikoa izan zen. Alemaniako eta Portugalgo kulturen arteko bitartekari lana azpimarratzekoa da.[1][2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gustav Michaelis (1828-1887) matematikariaren bost semeetatik azkena izan zen eta Henriette Michaelis filologo eta lexikografoaren ahizpa.[3] Lehen eta bigarren mailako ikasketak egin zituen, baina garai hartan emakumeak unibertsitatean sartzea debekatuta zegoenez, filologia klasiko eta erromanikoan modu autodidaktan hezi zen, baita Carl Goldbeck familiaren lagun erromanistarekin ere (1830-1900).[4] Gaztetatik hasi zen bere lehen lanak argitaratzen eta garaiko erromanista ospetsuenekin korrespondentzia trukatzen, hala nola Graziadio Isaia Ascoli, Gaston Paris, Adolf Mussafia, Hugo Schuchardt edo Friedrich Diez. Bere senarra izan zena ere filologia gaiei buruzko gutunen bidez ezagutu zuen: Joaquim de Vasconcelos arte historialari eta musikologo portugaldarra, eta harekin ezkondu zen 1876an Berlinen, jaioterrian.[1] Handik aurrera, portugaldarraren maitale handia bihurtu zen, eta horrek bere korrespondentzia zabaltzera eraman zuen hainbat letra-gizonekin eta kulturako handiekin, hala nola Eugénio de Castro, Antero de Quental, João de Deus de Nogueira Ramos, Henrique Lopes de Mendonça, José Leite de Vasconcelos, Sabugosako kondea, Teófilo Braga, Trindade Coelho, Anselmo Braamcamp Freire, Sousa Viterbo, Alexandre Herculano, António Egas Moniz eta Ricardo Jorge mediku eta idazleak, eta Menéndez Pelayo eta Menéndez Pidal erromanista espainiarrak, Frantziako, Ingalaterrako eta Alemaniako beste pertsona ospetsu batzuk kontuan hartu gabe.[5]

Iberiar penintsulako literatura ikasi zuen lan eta saiakera ugaritan, eta Erdi Aroko bere literaturako testu batzuk argitaratu zituen; filologia erromanikoko irakaslea ere izan zen Coimbran, eta 1911n erromanistika eta germanistika irakatsi zituen lehen emakumezko irakaslea izan zen Lisboako Unibertsitateko Letren Facultatean; Lusitânia aldizkaria zuzendu zuen (1924-1927) hil zen urte berera arte.[1]

Porto hirian hil zen 1925eko urriaren 22an, 74 urte zituela. Idazleak, kazetariak eta ezagunak, hala nola Texeira Gomes, Errepublikako Presidentea, eta D. Manuel II.a erregea, ehorzketan egon ziren.[1]

Carolina Michaëlisen erretratua. 1867

Feminismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XX. mendearen hasieran, Carolina Michaëlis de Vasconcelos Portugalen emakumeen kontseilu nazional bat sortzen saiatu zen, Sophia Sanford kanadarra Maria Olga de Moraes Sarmento da Silveira idazleari aurkeztu zionean.[6] Datarik gabeko txartel bat bidalita, luso-prusiar literatur kritikari eta idazleak iradoki zuen «ingelesez hitz egiten duten emakume batzuk –eta mugimendu feministan kolaboratu nahi dutenak– bere etxean elkartzea». Bilerak emaitza praktikorik lortu ez bazuen ere, 1914an ideia errealitate bihurtu zen Ana de Castro Osóriok Portugalgo Emakumeen Kontseilu Nazionala (CNMP) sortu zuenean.[7]

1926an, Portugalgo Emakumeen Kontseilu Nazionalak bere ohorezko presidentea aukeratu zuen, Alma Feminina aldizkariaren ale berezi batekin omenaldia eginez.[8][9]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Romancero del Cid (Leipzig, 1870), espainiar literaturaren ikerketa bat.[1]
  • Tres flores del teatro antiguo español (1876), espainiar literaturaren beste ikerketa bat.
  • Palmerín de Inglaterra (Halle, 1883).
  • Libro de caballerías-en ikerketa bat (1904).
  • Poesias de Sá de Miranda, 1885.[10]
  • Historia da Literatura Portugesa, 1897.
  • A Infanta D. Maria de Portugal e as suas Damas (1521-1577), 1902.
  • Cancioneiro da Ajuda-ren argitalpena (2 liburuki. ), 1904.[1][11]
  • Dicionário Etimológico das Línguas Hispânicas.
  • Estudos sobre o Romanceiro Peninsular: Romances Velhos em Portugal.[12]
  • As Cem Melhores Poesias Líricas da Lingua Portuguesa, 1914.
  • A Saudade Portuguesa, 1914.[13]
  • Loiros, Á Excellentissima Senhora D. Gloria Castanheira, 1919.[14]
  • Oharrak: Preliminares de uma Edição Crítica das Obras de Gil Vicente, 1920-1922, 4 liburuki.
  • Autos Portugueses de Gil Vicente y dela Escuela Vicentina, 1922.
  • Estudos camonianos, 1922.[15]
  • Mil Provérbios Portugueses.1922.

Omenaldiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Carolina Michaëlis kalea Berlinen, Alemanian
  • 1972an, Lisboako Udalak Carolina omendu zuen Benficako Calhariz eremuko kale bati bere izena emanez.
  • Bere izena Portugalgo Oeiras (Linda-a-Velha), Odivelas (Ramada), Maia (Águas Santas), Porto, Seixal (Corroios), Loures eta Coimbra udalerrietako toponimian ere agertzen da.
  • Haren omenez, bere izena Carolina Michaëlis Bigarren Hezkuntzako ikastetxeari ere eman zioten, Rua da Infanta Dona Marian kokatua, eta Porto hiriko metro geltoki bati.[16]
  • 2005eko azaroan, Marburgoko Unibertsitateko Hizkuntza Erromanikoen Institutuko Gabriele Beck-Busse irakaslearen ekimenez, Carolina Michaëlis izena jarri zioten Berlingo hiriko arteria nagusietako bati, Johanesstrassetik gertu. Caroline-Michaelis-Strasse plaka João de Vallera Portugalgo enbaxadoreak Alemanian estalgabetu zuen hainbat pertsonaia alemaniar eta portugaldarren aurrean.[17]
  • 2006an, CTT - Correios de Portugal-ek zazpi posta-zigilu oroigarri igorri zituen, Portugalgo kulturaren zazpi irudirekin eta bat Carolina Michaëlisena izan zen. Hiru urte geroago, CTT - Correios de Portugal-ek omendu zuen berriro, Errepublikaren hasierako emakumeen eskubideen aldeko ekintzaileak gogora ekarri zituen oroitzapenezko ale berri batekin: Maria Veleda, Adelaide Cabete, Angelina Vidal, Ana de Castro Osório, Carolina Beatriz Ângelo, Carolina Michaëlis de Vasconcelos, Virgínia Quaresma eta Emília de Sousa Costa.[18]

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Carolina Michaëlis 1876
    Carolina Michaëlis 1876
  • Carolina Michaëlis bilobekin, 1911
    Carolina Michaëlis bilobekin, 1911
  • Carolina Michaëlis, 1911
    Carolina Michaëlis, 1911
  • Carolina Michaëlis familian Águas Santas etxean
    Carolina Michaëlis familian Águas Santas etxean

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d e f «História da Língua Portuguesa em linha» cvc.instituto-camoes.pt (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  2. ↑ (Portugesez) Correia, Maria Assunção Pinto. (1986). O essencial sobre Carolina Michaëlis de Vasconcelos. Imprensa Nacional-Casa da Moeda (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  3. ↑ Rubio Tovar, Joaquín. «CAROLINA MICHAELIS O LOS SABERES DE LA FENOLOGÍA*». .
  4. ↑ Txantiloi:Pt-PT «Carolina Michaelis, uma alemã apaixonada por Portugal» Jornal Expresso (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  5. ↑ (Portugesez) Mühlschlegel, Ulrike. (2004). Dona Carolina Michaëlis e os estudos de filologia portuguesa. TFM ISBN 978-3-925203-93-0. (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  6. ↑ (Portugesez) Ferreira, Eduarda;Ventura. (2015-02-23). Percursos Feministas: Desafiar os tempos.. Leya ISBN 978-989-95693-7-9. (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  7. ↑ (Portugesez) Delille, Maria Manuela Gouveia. (2009-11-01). A vida e a obra de Carolina Michaëlis de Vasconcelos: evocação e homenagem: exposição bibliográfica e documental. Imprensa da Universidade de Coimbra / Coimbra University Press ISBN 978-989-26-0017-8. (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  8. ↑ (Portugesez) Vasconcellos, Carolina Michaëlis de; Vieira, Yara Frateschi. (2004). Glosas marginais ao cancioneiro medieval português. Univ Santiago de Compostela ISBN 978-972-616-223-0. (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  9. ↑ (Portugesez) Silva, Regina Tavares da. (1992). Feminismo em Portugal na voz de mulheres escritoras do início do séc. XX. Comissão para a Igualdade e para os Direitos das Mulheres, Ministério do Emprego e da Segurança Social (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  10. ↑ (Portugesez) Vasconcellos, Carolina Michaëlis de. (1911). Novos estudos sóbre Sá de Miranda. Imprensa nacional (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  11. ↑ (Portugesez) Vasconcellos, Carolina Wilhelma Michaëlis de. (1904). Cancioneiro da Ajuda, edição crítica e commentada por Carolina Michaëlis de Vasconcellos .... M. Niemeyer (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  12. ↑ (Portugesez) Vasconcellos, Carolina Michaëlis de. (1934). Romances velhos em Portugal. Imprensa da Universidade (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  13. ↑ (Portugesez) Vasconcellos, Carolina Michaëlis de. (1922). A saudade portuguesa: divagações filológicas e literar -históricas em volta de Inês de Castro e do cantar velho "Saudade minha-Q̂uando te veria?". Renascença portuguesa (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  14. ↑ (Portugesez) Vasconcellos, Carolina Michaëlis de. (2018-09-17). Loiros: Á Excellentissima Senhora D. Gloria Castanheira (Classic Reprint). Fb&c Limited ISBN 978-0-366-96582-3. (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  15. ↑ (Ingelesez) Vasconcelos, Carolina Michaëlis de. (1922). Estudos camonianos: indices, nótulas e textos inéditos. Imprensa da Universidade (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  16. ↑ (Portugesez) Correia, Luís Grosso. (2016). Do Liceu Feminino do Porto à Escola Secundária Carolina Michaëlis. Colibri ISBN 978-989-689-575-4. (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  17. ↑ (Portugesez) Portugal, Rádio e Televisão de. «Carolina Michaelis de Vasconcellos já tem rua com o seu nome em Berlim» Carolina Michaelis de Vasconcellos já tem rua com o seu nome em Berlim (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).
  18. ↑ Txantiloi:Pt-PT «CTT recorda Mulheres da República com colecção de selos» Imagens de Marca (Noiz kontsultatua: 2022-06-06).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Carolina_Michaëlis_de_Vasconcelos&oldid=9531859"(e)tik eskuratuta