Caspar Wessel

Caspar Wessel
Bizitza
Jaiotza	Vestby, 1745eko ekainaren 8a
Herrialdea	Norvegia ; Danimarka
Heriotza	Kopenhage, 1818ko martxoaren 25a (72 urte)
Familia
Anai-arrebak	ikusi Johan Herman Wessel (en) ; Ole Christopher Wessel (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Kopenhageko Unibertsitatea ; Oslo Cathedral School (en)
Hizkuntzak	norvegiera
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria eta kartografoa
Jasotako sariak	ikusi Order of the Dannebrog ;

Caspar Wessel (Vestby, Dröbak inguruan, Norvegia, 1745eko ekainaren 8a – Kopenhage, Danimarka, 1818ko martxoaren 25a ) norvegiar-daniar matematikaria izan zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jonas Wessel-en aita eta aitona elizan ministroak ziren. Amak, Marie Helenek, hamalau seme-alaba izan zituen, eta horietatik Caspar seigarrena izan zen.

Caspar Christianiako (gaur egun Oslo) katedraleko eskolara joan zen anaia nagusietako birekin batera, Johan Herman Wessel eta Ole Christopher Wessel. 1761ean Danimarkako Kopenhageko Unibertsitatean sartu zen, garai hartan Norvegian unibertsitaterik ez baitzegoen, eta Zuzenbidea ikasi zuen.

1762an, anaia, Ole Christopher Wessel, Danimarkako Zientzia eta Letren Errege Akademiaren (Kongelige Danske Videnskabernes Selskab) proiektu baten ikuskatzaile gisa eskatu zuten Danimarkaren posizioa triangeluatzeko. 1764an Caspar bere anaiaren laguntzaile gisa sartu zen proiektuan.

Ekarpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1782ko maiatzean Wessel Danimarkako Errege Akademiarekin egindako lanetik askatu zuten, Oldenburgoko dukerriaren azterketa trigonometrikoa egin ahal izateko. Wessel Oldenburgeko azterketan lan egin zuen 1785eko udara arte, Danimarkako Errege Akademiarekin lan egitera itzuli zen arte. Metodo matematiko gero eta sofistikatuagoak garatu zituen, eta 1787an idatzi zuen txosten batean guztiz azaldu zituen. Txosten horrek jada Wessel-en ekarpen matematiko bikaina jaso zuen, hau da, zenbaki konplexuen interpretazio geometrikoa.

1796rako, Wessel-ek Danimarkaren triangulazioa amaitu zuen eta lortutako datuak erabili zituen herrialdeko lehen mapa zehatza egiteko. Urte berean, zenbaki konplexuen interpretazio geometrikoa adierazten zuen matematikako lehen dokumentua eta bakarra idatzi zuen eta Danimarkako Errege Akademiaren bilera batean aurkeztu zuen 1797ko martxoaren 10ean. Dokumentu hori 1799 arte ez zen argitaratu.

Azken egunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wessel-ek Danimarkako Errege Akademian zuen lana utzi zuen 1805ean, 60 urte zituela. Danimarkako Errege Akademiaren zilarrezko domina jaso zuen bere lan eta mapengatik. 1815ean Dannebrog-en Ordenan zaldun izendatu zuten.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q372017
Multimedia: Caspar Wessel / Q372017