Cauto (ibaia)

Cauto (ibaia)
Cauto (ibaia)
Datu orokorrak
Mota	ibai
Luzera	343 km
Geografia
Koordenatuak	20°35′44″N 77°10′27″W / 20.5955°N 77.1741°W
Hidrografia
Arroaren azalera	8.928 km²
Bokalea; ()	Guacanayaboko golkoa

Cauto Kubako ibaia da, 343 kilometroko luzera duena.^[1] Uharteko eta eta Antilletako ibairik luzeena eta bigarren emaritsuena da, Toa eta gero.

Ibilbidea

Bere arro hidrografikoa La Estrella izeneko tokitik jaiotzen da, Santiago de Cuba probintziko Palma Soriano udalerrian, itsas mailatik 600 metroko altitudean. Sierra Maestra, Las Tunas, Holguín eta Granma mendilerroen iparraldeko hegalean jaiotzen da, azken hau zati handiagoarekin. Arroak 8.928 km²-ko azalera du, hau da, uharte osoaren % 8,1, eta, gutxi gorabehera, milioi bat pertsona bizi dira bertan.^[2] Ubide naturalean, Caney, Mefán Caña, Yarayabo eta Los Guaos eta Las Tusas ibaiak bere ibaiadarrak dira, eta Guacanayaboko golkora isurtzen dira.

Cauto ibaiaren arroa, gaur egun, proiektu ugariren mende dago, Kubako gobernua buru dela, urteetan zehar bere baliabideen erabilera irrazionalak eragindako kutsadura eta lehortearen aurka. Proiektu horien helburua flora eta fauna babestea da, basoberritzearen, iturri kutsatzaileak ezabatzearen eta ingurumen-hezkuntzako neurrien bidez, naturari eta gizakiari mesede eginez.

Desertifikazioaren aurkako borroka

Cauto ibaiak ezarritako baliabide naturalen erabilera irrazionala dela eta, klima-faktore batzuekin batera, Cauto ibaiak ibaiadar horren ingurune naturalean bizi diren flora eta fauna gutxitu ditu. 2003. urtean, ibaiadarrean oraindik zeuden zuhaitzak ibaiaren eremu osoaren % 11 zirela kalkulatu zuten.

Ikerketa batzuek erakusten zuten ibaiaren inguruko karga kutsatzailea urtean 24.000 tonara iristen zela, eta, laboreen drainatze-sistema desegokia gehituta, gizakiak ibaiaren arroa degradatzen zuela. Ingurune-faktore gisa, Kubara iristen diren eguzki-erradiazioaren eta intsolazioaren indize altuak ezartzen dira, eta lurrunketaren efektuak eragiten dio, Cauto ibaian 2300 milimetroraino iristen baita.

1959. urtean, Kubako gobernuak ibaian dagoen ekosistema hobetu nahi izan du, legeak mantentzeaz arduratzen diren gobernu-erakundeak sortuz eta ibaiaren egoeraren etengabeko monitorizazioa eramanez. Desertifikazioa arintzeko, 2003. urtean, eta Nazio Batuen Konbentzioaren Alderdien Konferentziaren 6. bilkuraren esparruan (Habanan egin zen, 2003ko abuztuaren 25etik irailaren 5era), ibaiaren inguruneari aplikatutako hainbat estatistika eta tratamendu ezagutarazi ziren. Hura berreskurapen onekotzat katalogatu zen, ibaiadarraren zati handi bat berrindartu egin delako, eta haren arrotik gertu dauden emisio kutsatzaileen kopurua murriztu egin delako.^[3]

Soneto al Cauto

Ibaia Carlos Manuel de Céspedesen inspirazio-iturri izan zen, 1852an ibai horren omenezko "Al Cauto" soneto ospetsua idatzi zuena.

Erreferentziak

↑ (Gaztelaniaz) Pezuela, Jacobo de la. (1863). Cauto. in: Diccionario geográfico, estadístico, histórico, de la isla de Cuba. I Madril: Impr. del estab. de Mellado, 372 or..
↑ Río Cauto, CMKZ (Gaztelaniaz)
↑ Cuenca hidrográfica del río Cauto, Lucha contra la desertificación (Gaztelaniaz)

Kanpo estekak

Datuak: Q472849
Multimedia: Río Cauto (river) / Q472849

[1] (Gaztelaniaz) Pezuela, Jacobo de la. (1863). Cauto. in: Diccionario geográfico, estadístico, histórico, de la isla de Cuba. I Madril: Impr. del estab. de Mellado, 372 or..

[2] Río Cauto, CMKZ (Gaztelaniaz)

[3] Cuenca hidrográfica del río Cauto, Lucha contra la desertificación (Gaztelaniaz)

[1]

[2]

[3]