Edukira joan

Cephalanthera damasonium

Wikipedia, Entziklopedia askea
Cephalanthera damasonium
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaAsparagales
FamiliaOrchidaceae
LeinuaNeottieae
GeneroaCephalanthera
Espeziea Cephalanthera damasonium
BasionimoaSerapias damasonium

Cephalanthera damasonium, edo heleborina zuria, orkidea espezie bat da. Europa, Ekialde Ertaina eta Asia osoan zabalduta dago. Cephalanthera damasonium Cephalanthera generoko espezie tipoa da.[1]

Sinonimoak
  • Serapias damasonium Mill. (1768) (basionimoa)
  • Cephalanthera acuminata Ledeb. (1852)
  • Cephalanthera alba (Crantz) Simonk. (1887)
  • Cephalanthera damasonium lusus ochroleuca (Baumg.) Soó (1970)
  • Cephalanthera lancifolia (F.W. Schmidt) Dumort. (1827)
  • Cephalanthera latifolia Janch. (1907)
  • Cephalanthera ochroleuca (Baumg.) Rchb. (1831)
  • Cephalanthera yunnanensis Hand.-Mazz. (1936)
  • Cymbidium pallens Sw. (1799)
  • Epipactis alba Crantz (1769)
  • Epipactis lancifolia F.W. Schmidt (1795)
  • Epipactis ochroleuca Baumg. (1817)
  • Serapias alba (Crantz) Salisb. (1796)
  • Serapias grandiflora Oeder (1770)
  • Serapias lancifolia (F.W. Schmidt) Roth (1799)
  • Serapias latifolia Mill. (1768)
  • Serapias ochroleuca (Baumg.) Steud. (1821)
  • Serapias pallens (Sw.) S.B. Jundz. (1830)
  • Serapias tota-alba Gilib. (1792)

Deskribapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cephalanthera damasonium landare belarkara bat da, gehienez 60 cm inguruko altuera lortzen duena. Bere hostoak obalatuak dira, zurtoinetik gora doan heinean estutu egiten dira, nerbio paraleloekin. Bere loreak zuriak dira eta ez dira inoiz erabat irekitzen. Agerraldi bakoitzak 16 lore izan ditzake. Banaketa-eremu osoan, espezie hori maiatzetik ekainera loratzen da.[2] Espezie iraunkorra da, eta ez da begetatiboki hedatzen. [3]

Espezie hori Cephalanthera longifolia antzeko espeziearen estuki lotua dago eta hostoak konparatuz bereizten da.

Lorearen xehetasunak

Cephalanthera longifoliak, arraroagoa hosto luzeagoak eta estuagoak ditu.

Banaketa eta habitata

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oihanpe gutxiko baso baxu eta ilunetan dago, batez ere pagoen azpian noizbehinka, kare-sastraketara hedatzen da. Pagadi berriak nahiko azkar koloniza ditzake. Kareharri edo kareharri olitikoan ondo drainatuta dagoen lurzorua behar du.[3]

Espezie hau Europan aurkitzen da Ingalaterratik eta Suediatik Errusia eta Iranera arte; baita Bhutan, India Myanmar eta Yunnan ere, [2][4]

Ekologia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espezie honetako loreak ia ez dira irekitzen, autogamak baitira (autopolinizazioa). Antesia baino lehen, lorea irekitzen da, antera irekitzen da eta polinioak zuzenean gainazal estigmatikoaren gainean uzten dira. Ondoren, hodi polinikoak hasten dira. Polinizazio modu horri esker, heleborina zuria itzal sakoneko eremuetan hazten da, polinizatzaileak ia existitzen ez diren lekuetan.

Cephalanthera asknium generalista mikorrizikoa dela adierazi da.

2017ko ikerketa batek agerian utzi zuen Italian elkarte mikorrizikoak eratzen direla honako hauekin: Agaricomycetes, Ascomycota, Cadaphora luteo-olivacea, Cenococcum geophilum, Ceratobasidium (C. cornigerum barne), Cryptococcus carnescens, Exophiala salmonis, Hymenogastraceae (Hymenogaser cytrinus eta H. bulliardii barne), Pezizomycetes, Sebacina sp. eta Tetracladium furcatum.[5]

Iradoki da baso batean orkidea espezie hori egoteak adierazten duela han trufa jangarriak aurki daitezkeela,[6] baina hori ez da beti gertatzen.

Kontserbazioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mundu osoan, espezie horren kontserbazioa-egoera kaltebera da.[7] Erresuma batuan, espezie hau ugaria da, baina gainbeheran dago, eta batez ere Ingalaterrako hegoaldeko espezie bat da[4]

Etimologia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cephalanthera grekotik dator “buruaren loraketa” esan nahi du, eta anteren kokapenari erreferentzia egiten diotela uste da.

Damasonium epiteto espezifikoa greko zaharretik dator eta “kendu/gutxitu” esan nahi du, ziurrenik landarearen erabilera sendagarriari erreferentzia eginez.[8]

“Helleborine” esan daiteke oreinek orkidea elikagai gisa erabiltzen dutela (kontserbatzaile askok ikusi dute helleborine orkideak oreinen bazka direla.[9] [10][11] Bestela, landareak heleboroen antzekoak direla adieraz dezakete (Ranunculaceae familiako espezie talde bat). “Hellebore” grekotik dator, “alk” eta “bora”, “garagardi” eta “piztien elikagai” bezala itzultzen dena.[12]

Galeria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Kew World Checklist of Selected Plant Families.
  2. ↑ a b First Nature - Cephalanthera damasonium.
  3. ↑ a b First Nature - Cephalanthera damasonium.
  4. ↑ a b Flora of China v 25 p 176, 大花头蕊兰 da hua tou rui lan.
  5. ↑ Journal of Systematics and Evolution - Fungal diversity and specificity in Cephalanthera damasonium and C. longifolia (Orchidaceae) mycorrhizas.
  6. ↑ Journal of Systematics and Evolution - Fungal diversity and specificity in Cephalanthera damasonium and C. longifolia (Orchidaceae) mycorrhizas.
  7. ↑ Natural History Museum - Cephalanthera damasonium.
  8. ↑ A New Universal Etymological and Pronouncing Dictionary.
  9. ↑ Plantlife - Epipactis youngiana.
  10. ↑ "Wildflower Society Online Report". Archived from the original on 2018-12-06. Retrieved 2018-12-06..
  11. ↑ Finnish Orchids.
  12. ↑ Dictionary.com.

Literatura

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Claessens, J. & J. Kleynen: La flor de la orquídea europea: forma y función, 2011. ISBN 978-90-9025556-9.
  • Medios relacionados con la Heleborina Blanca (Cephalanthera damasonium) en Wikimedia Commons.
  • Datos relacionados con la Heleborina Blanca (Cephalanthera damasonium).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Cephalanthera_damasonium&oldid=10244937"(e)tik eskuratuta