Dactylorhiza majalis

Dactylorhiza majalis
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Asparagales
Familia	Orchidaceae
Leinua	Orchideae
Generoa	Dactylorhiza
Espeziea	Dactylorhiza majalis; P.F.Hunt & Summerh., 1965
Basionimoa	Orchis majalis

Dactylorhiza majalis orkidea espezie bat da, Dactylorhiza generokoa, Orchidoideae azpifamiliakoa, Orchidaceae familiakoa. Europa osoan banatzen da, eta Asia erdialderaino iristen da. Lurreko ohiturekin eta tuberkuluak dituzte.

Etimologia:

Dactylorhiza izena grezierazko daktylos (hatza) eta rhiza (erroa) hitzetatik dator. Hau generoko lurpeko 2 tuberkuluen formagatik du. Dactylorhiza Orchis generoaren barruan sailkatuta egon zen aurretik.

“majalis” zingiretakoa.

Sinonimoak:

Orchis majalis Rchb. 1828 (Basionimoa)
Dactylorchis majalis (Rchb.) Verm. 1947
Dactylorhiza comosa ssp. majalis (Rchb.) P.D. Sell & G. Murrell 1996

Habitata

Orkidea horiek eremu azpi-artikoan eta ipar hemisferioko zati epelean daude banatuta. Europatik Mongoliaraino.

Deskribapena

Lurreko orkidea hauek lurzoru alkalinoetan eta belardi hezeetan, baso ertzetan eta zuhaitzak gutxitzen ari diren guneetan hazten dira. Tuberkulu geofitikoak dituzte. Lurpeko zurtoin lodi hauek ur kantitate handiak gorde ditzakete, lehorteetan bizirik irauteko aukera emanez.

7-12 hosto handi dituzte oblongo-oboideetatik eliptiko-lantzeolatuetara, purpura koloreko tantoekin. 70-90cm-ko altuetara iristen den zurtoin luze bat garatzen dute. Goiko aldeko hostoak zurtoineko beheko hostoak baino txikiagoak dira.

Udaberri berantiarrean edo uda hasieran loratzen dira. Infloreszentzia, zilindrikoa, landarearen luzerarekin alderatuta, nahiko laburra da. Luku trinkoa da eta 25-50 lore inguru ditu. Lore-begi axilar batzuetatik abiatuta garatzen dira. Kolore nagusiak arrosak dira, orban ilunagoko tantoekin, eta tximeleta-hegalen marrazkia osatzen dute labeloaren goiko aldean.

Polinizazio-sistema normalean entomogamoa da, baina nektarrik ez dutenez, beste orkidea batzuek duten erakarpen-mekanismo berera jo behar izaten dute, hala nola Orchis generoak bezala, polinizatzaileak erakartzeko loreek nektardun loreen itxura hartu behar baitute.

Azpiespezieak

Espezie asko daude modu gurutzatuan ernaltzen direnak, eta haien sailkapena zailtzen duten aldaketa asko sortzen dira.

Espezie mota: Orchis umbrosa Karelin & Kir. 1842 = Dactylorhiza umbrosa (Kar. & Kir.) Nevski 1937.

Dactylorhiza majalis (Rchb.) P.F.Hunt & Summerh.: hosto zabaleko martxoko orkidea (Europa)
- Dactylorhiza majalis var. brevifolia(Rchb.f.) Kreutz
- Dactylorhiza majalis subsp. calcifugiens(Dinamarca)
- Dactylorhiza majalis subsp. cambrensis(Britania Handiko eta Danimarkako kostaldeak)
- Dactylorhiza majalis subsp. majalis(Europa). Tuberkulu geofitikoa
- Dactylorhiza majalis subsp. occidentalis(W. & S.W.. Irlanda, I. Bretainia Handia)
- Dactylorhiza majalis subsp. parvimajalis(D.Tyteca & Gathoye) Kreutz
- Dactylorhiza majalis subsp. purpurella: (S.W.Europa)
- Dactylorhiza majalis subsp. sphagnicola
- Dactylorhiza majalis subsp. turfosa(Alpeak W. Carpatos-era) - Gaur egun sinonimoa Dactylorhiza traunsteineri subsp. turfosa (F.Proch.) Kreutz

Hibridoak

Oharra: nothosubspecies = híbrido azpiespeziea; nothovarietas = subvariedad.

Dactylorhiza × aschersoniana (D. incarnata × D. majalis) (W. & C. Europa).
- Dactylorhiza × aschersoniana nothovar. templinensis (D. incarnata subsp. ochroleuca × D. majalis) (C. Europa). Tubérculo geófito.
- Dactylorhiza × aschersoniana nothovar. uliginosa (D. incarnata subsp. pulchella × D. majalis) (C. Europa). Tubérculo geófito.
Dactylorhiza × braunii (D. fuchsii × D. majalis) (Europa).
- Dactylorhiza × braunii nothosubsp. lilacina (D. fuchsii × D. majalis subsp. turfosa) (EC. Europa). Tubérculo geófito.
- Dactylorhiza × braunii nothosubsp. monticola (D. fuchsii subsp. psychrophila × D. majalis) (Europa). Tubérculo geófito.
- Dactylorhiza × braunii nothosubsp. smitakii (D. fuchsii subsp. sooana × D. majalis) (EC. Europa). Tubérculo geófito.
- Dactylorhiza × dinglensis nothosubsp. robertsii (D. maculata subsp. ericetorum × D. majalis subsp. cambrensi) (Gran Bretaña). Tubérculo geófito.
- Dactylorhiza × dinglensis nothosubsp. senayi (D. maculata subsp. elodes × D. majalis) (Europa). Tubérculo geófito.
- Dactylorhiza × dinglensis nothosubsp. townsendiana (D. maculata subsp. ericetorum × D. majalis) (Europa). Tubérculo geófito.
- Dactylorhiza × dinglensis nothosubsp. vermeuleniana (D. maculata × D. majalis) (W. Europa). Tubérculo geófito.
Dactylorhiza × drucei (D. majalis × D. viridis) (W. Europa). Tubérculo geofitoa.
Dactylorhiza × jestrebiensis (D. bohemica × D. majalis) (EC. Europa).
Dactylorhiza × mulignensis (D. incarnata subsp. pulchella × D. majalis) (C. Europa).
Dactylorhiza × ruppertii (D. majalis × D. sambucina) (Europa).
Dactylorhiza × vallis-peenae (D. majalis × D. russowii) (C. Europa).

Galeria

Kanpo estekak

Leroy-Terquem, Gerald and Jean Parisot. Orchids: Care and Cultivation. London: Cassel Publishers Ltd., 1991.
Schoser, Gustav. Orchid Growing Basics.New York: Sterling Publishing Co., Inc., 1993.
White, Judy. Taylor’s Guide to Orchids.Frances Tenenbaum, Series Editor. New York: Houghton-Mifflin, 1996.
The Illustrated Encyclopedia of Orchids by Alec Pridgeon. Published by the Timber Press.
The Manual Of Cultivated Orchid Species By Bechtel, Cribb and Launert, Published by The MIT Press.
Williams, N. H. 1972. A reconsideration of Ada and the glumaceous brassias. Brittonia 24: 93–110.

Datuak: Q1367838
Multimedia: Dactylorhiza majalis / Q1367838
Espezieak: Dactylorhiza majalis