Dalilah

Wikipedia, Entziklopedia askea
Dalilah

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakAdelaida Angulo Agramunt
JaiotzaMadril, 1936ko uztailaren 7a
Herrialdea Egipto
HeriotzaMadril, 2001eko irailaren 17a (65 urte)
Jarduerak
Jarduerakdantzaria eta irakaslea
Izengoitia(k)Dalilah

Dalilah edo Delia Turina, jaiotzaz Adelaida Angulo Agramunt (Madril, 1936ko uztailaren 7a – Ibidem, 2001eko irailaren 17a) madrildar dantzaria eta dantza-maistra izan zen. XX. mendeko Ekialde Hurbileko sabel-dantzaren urrezko garaiko dantzari mitikoa izan zen.

Dalilah, dantza nkrotaloekin.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Adelaida Angulo Agramunt Espainiako hiriburuan jaio zen, Madrilen, 1936an. Hiru urte zituenetik, Dalilahk dantza ikasi zuen garai hartako irakasle onenekin. Aita Pedro Gross izan zen, margolari eta eskultore famatua. Gainera, Madrilgo lehen panpin-enpresetako bat sortu zuen, Gros izenarekin. Miss Karen Taften eskutik, artearen munduan sartu zen. Balet klasikoa ikasi zuen harekin. Gainera, garai hartako beste profesional ospetsu batzuekin trebatu zen, hala nola La Quica eta Norma Ortegarekin, zeinekin arte flamenkoa ikasi baitzuen, José Luis Udaetarekin (dantza klasiko espainiarra) edo bola-eskolan sartu zuen Luisa Pericet-ekin.[1]

Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1954an kontratua izan zuen Ekialde Hurbilean bere bikote artistikoarekin, José Molinarekin. Bikotea banandu egin zen eta Delia Turinak bakarlari gisa hasi zuen karrera. Espainiar dantzari gisa lan egiten zuen Beiruteko dantza-areto batean. Aretoko jabeak, Adelaidak dantza eta musika arabiarrarekiko zuen grina ezagutzen zuenak, eszenatokira joateko eskatu zion, ekialdeko dantzari bat ordezkatzeko. Wadih Al Safi kantari libanoarrak ere bultzatu zuen, bere urtebetetzea ospatzen baitzuen lokalean. Hain izan zen arrakastatsua, non une horretatik aurrera Delia Turina Dalilah bihurtu zen, eta dantzari arabiar gisa hasi zen karrera bikaina egiten.[2][3]

1959an Kairoko dantzari onena izendatu zuten. Nagwa Fouadekin batera, Nilo Hilton Hotelaren inaugurazio zoragarrian parte hartu zuen, Gamal Abdel Nasser presidentearen eta Tito mariskalaren aurrean; Conrad Hilton hoteleko enpresaburuak Hollywoodeko artista ugari gonbidatu zituen.[4] Sekulako arrakasta izan zuen, aurrekaririk gabea. Orduan, bira aitzindari bat hasi zuen Europa osoan, hiru musikari arabiarrekin batera. Italian, sasoi horretan, "La Dolce Vita" filmeko taldearentzako emanaldi pribatu batean parte hartu zuen, eta protagonista guztiak bertan izan ziren, Federico Fellini zuzendaria barne. Bere fama in crescendo egiten zuen, baina ez zen bere inguruko beste dantzari batzuen gustukoa, jeloskortasun profesionala sentitzen baitzuten. Tahia Carioca dantzari mitikoaren babesa izan zuen, Taheyya Kariokay izenez ere ezaguna.[5] Bira horretan Espainiatik ere pasatu zen, non prentsak sinetsarazi baitzuen Dalilah dantzari egiptoarra zela.

Lortu zuen ospea hainbestekoa izan zen, non askok ekialdeko dantzaren erregina bezala hartzen baitzuten garai hartan, Ekialde Ertaineko errealidade gustukoenetako bat izateaz gain.[1][6][7][8]

Europako biraren ondoren, Beirutera itzuli zen, eta han Phoenicia hotelean eta Liban Casinoan lan egin zuen, eta Paul King senarra ezagutu zuen. Hala ere, herrialde horretan hasi zen gerra-egoeraren ondorioz, Dalilahk Mexikon eta Estatu Batuetan kokatzea erabaki zuen, non ekialdeko dantza moda-jarduera baitzen. Las Vegasen eskola eta ekialdeko arropa-boutique bat ireki zituen. Maistra gisa zuen ospea izugarria zen, eta, horregatik, hainbat herrialdetan mintegiak emateko proposamenak sortu zitzaizkion.[9][10]

Las Vegasko eskolatik aurrekaririk gabeko dibulgazio-lana egin zuen. Egiptorako lehen bidaiak antolatu zituen Amerikako dantzari-taldeekin, garai hartako maisu-maistrekin eta dantzariekin formatzeko, hala nola Tahia Carioca, Sohair Zaki eta Samia Gamal.[11][12] Estatu Batuetan zehar bira bat egin zuen Mahmoud Reda koreografo egiptoarrarekin batera, eta bertan dantza eta folklore arabiarrari buruzko mintegiak eman zituen.[7][13][14]

1984an Espainiara itzuli zen, eta bertan desmotibatu egin zuen ekialdeko dantzak zuen prestigio faltak, eta eszenatokietatik alde egitea erabaki zuen. Hil baino lehentxeago, Madrilgo Galileo Galilei aretoan eta Bartzelonako Goya Antzokian agertu zen berriro, bi aste jarraian.[1] Garai hartan dantza arabiarreko koreografia egin zuen Vicente Arandaren Juana la Locaren filmerako.

2001eko irailean hil zen, gaixotasun larri baten ondorioz.[6] Hil ondoren, Ekialdeko dantzaren maitaleentzat balio handiko ondare artistikoa utzi zuen, "Egiptoko dantza modernoaren enbaxadorea" deitzen diotena.[6]

Zinema[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Los ojos dejan huellas (España 1952)
  • Doña Francisquita (España 1952)
  • La alegre caravana (España 1953)
  • Alexander the Great (USA 1955)
  • Keyf Ansak (Egipto 1957)
  • Soutak (Líbano 1959)
  • Juana la Loca (España 2001)

Telebista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Dalilah Show (Líbano 1959)
  • Shoo Shoo Show Special (Líbano 1959)
  • Caterina Valenti Show (Finlandia 1963)
  • Siempre en Domingo (México 1972)
  • Mike Douglas Show (USA 1976)
  • Jerry Lewis Telethon (USA 1977)
  • ABC 20/20 Show (USA 1977)
  • Mundo Mundial. Canal Gran Vía (España 2001)
  • Tele5 Nosolomusica (España 2001)

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c Zuel. (2006, agosto 16). Ha caído un ángel en el cabaret: Dalilah. from Añil danza: http://www.anildanza.com/dalilah-reina-danza-oriental/
  2. ↑ Carabias, Josefina. (1962). Ankara, de noche, un maravilloso espectáculo. Revista YA.
  3. ↑ Basteiro, Rosa. (2001). Especial Dalilah. Revista Danza Oriental, No. 1, Madrid, Spain, 8–10 or..
  4. ↑ Zuel. "Nagwa Fouad, la bailarina controvertida", Añil Danza, Madrid, 10 June 2015.
  5. ↑ "Potinons", La Réforme Illustré du Dimanche, 12 Juillet 1959, Alexandrie, Egypte. Más tarde encontró el apoyo en otras bailarinas importantes de la época como Sohair Zaki, Samia Gamal y Nadia Gamal. Retrieved on 4 August 2015.
  6. ↑ a b c Amado, Mabel "La reina de la danza oriental", Diario ABC, 18 September 2014.
  7. ↑ a b "Belly dancers' festival", The Arizona Daily Star, 11 March 1978.
  8. ↑ "Dancers Plan Music, Meet", Spokane Daily Chronicle, 8 July 1977.
  9. ↑ Ayesha. (2000). The legendary Dalilah. Bellydance Oasis, 12–15 or. ISSN 14418282..
  10. ↑ "Star of the oriental dance Dalilah", The Jerusalem Times, vol. 5, No. 1469, 16 January 1965, Jerusalem - Jordan.
  11. ↑ Pamela Sloane. (2012, marzo 28). Revisiting “A Belly Dancer’s Dream Come True”., from Gilded Serpent: http://www.gildedserpent.com/cms/2012/03/30/pam-sloane-1st-bellydancer-trip-egypt/#axzz3YSVK5nwP
  12. ↑ Sloane, Pamela. "Meeting Tahia And Samia in 1977", Gilded Serpent, 15 May 2012.
  13. ↑ "'Night at the Casbah' to end belly dance convention", Las Vegas Review-Journal, 4 April 1979.
  14. ↑ Sahda. (1978). Mahmoud Reda and Dalilah. Binty Baladi, volume 2, number 2, Wichita, Kansas, 4–5 or..

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Shokry Mohamed (2001). Dantza Ekialdea aldizkaria, 1. eta 2. zenbakiak. Madril, Espainia: Las Pirámides.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Dalilah&oldid=9602989"(e)tik eskuratuta