David Trimble
David Trimble (Belfast, Irlanda, 1944ko urriaren 15a - ibidem, 2022ko uztailaren 25a) politikaria izan zen. XVI. eta XVII. mendeetan Irlandan kokatu ziren britainiar etorkinen ondorengoa zen, eta gizatalde horren defendatzaile sutsua eta Britainia Handiarekin bat eginda irautearen aldekoa, irlandar katoliko nazionalisten aurrean. Ulsterreko Alderdi Unionistako (Ulster Unionist Party) kidea izan zen, eta alderdiko presidentea 1995etik 2005era arte. Ulsterreko arazo politikoa britainiar etorkinak, eskoziarrak eta ingelesak batez ere, iritsi zirenean hasi zen, XVII. mendean. Arazoa larriagotuz joan zen XX. mendean, bigarren hamarraldiaz geroztik batez ere, Irlanda bitan banatu zenetik: alde bat independentea eta beste bat, Ulster, britainiarren mendean geratu zena. Harrezkero, irlandar katoliko nazionalisten eskabideak aurrez aurre egon izan dira britainiar unionistenekin. Azken horien artean zenbait talde sortu ziren, erabat katolikoen eskabideen aurka daudenak, batzuk, eta normalizazioa bilatzen saiatzen direnak, besteak.
Ulsterren, Trimble Goi Ganberako kide hautatu zuten 1990eko hauteskundeetan, eta kargu horretan aritu zen 2005 arte. Ipar Irlandako Parlamentuko (Northern Ireland Assembly) kide izan zen 1998tik 2007ra arte.
Ulsterreko unionisten interesen defendatzaile sutsua izan zen, Britainia Handiarekiko lotura bere horretan mantentzearen aldekoa, katoliko nazionalisten nahien aurka. Ipar Irlandako bake-prozesua abiatu zenez geroztik, bertako partaideetako bat izan zen. Bake-prozesua Dublin eta Londresko gobernuen ekimenez hasi zen, bortxakeriarekin inola ere amaitu ezinez nekaturik. Trimbleren arazo nagusia katolikoak asetzeko moduko autonomia politikoa eta Britainia Handiarekiko lotura, bi eskabideak uztartu nahi eta ezina izan zen. Hala ere, Ipar Irlandako bake-negoziazioetan paper garrantzitsua jokatu zuen, Alderdi Unionistaren ordezkari izan zen alderdiek osatutako negoziazio-mahaian, Sinn Féin alderdia tartean zela, nahiz eta negoziazioek iraun zuten bitartean (zortzi hilabete), Sinn Féin alderdiko buruzagi zen Gerry Adamsekin zuzenean inoiz ez hitz egin.
1998ko urriaren 16an Bakearen Nobel Saria jaso zuen, buruzagi nazionalista katoliko John Humerekin batera, Ipar Irlandako gatazkari irtenbide baketsua emateko egindako lanarengatik.
Ipar Irlandako lehen ministro izan zen 1998tik 2002ra arte; urte horretan Ian Paisleyk hartu zuen haren lekua.
2007tik, Alderdi Kontserbadoreko kide izan zen.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Ingelesez) David Trimbleren web-orria