Kaliza zuri-beltz - Wikipedia, entziklopedia askea.

Kaliza zuri-beltza
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa

Erreinua	Fungi
Klasea	Pezizomycetes
Ordena	Pezizales
Familia	Helvellaceae
Generoa	Dissingia
Espeziea	Dissingia leucomelaena K. Hansen & X.-H. Wang

Kaliza zuri-beltza (Helvella leucomelaena edo Dissingia leucomelaena) Helvellaceae familiako onddo espezie bat da.^[1] Generoak dituen toxinak desager daitezen, denbora askoan egosi behar da eta egositako ura bota.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Karpoforoa: 2 eta 6 cm arteko diametrokoa, kopa formakoa eta hasieran hertz zuzena du, gero kurbatua, koskaduna eta arre-beltz koloreko barrua, kanpoan zurixka beherantz.

Hanka: Motza, zuria, tolestura batzuekin urratua.

Haragia: 1etik 2 mm-rako lodiera, irmoa, hauskorra, zuria, errezeptakuluaren barne eta kanpo estalduretan izan ezik. Zapore leuna du eta usain ahula.^[2]

Etimologia: Helvella hitza latinetik dator, eta lekale, barazkiak, esan nahi du, oro har, belar usaintsua.

Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdipurdikoa, genero honetako espezie gehienak bezala, ez da gordinik kontsumitu behar.^[3]

Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Helvella acetabulum (= Acetabula vulgaris) delakoarekin, baina honek arre-fuliginoso koloreko errezeptakulu bat du, haragia marroixka eta oina askoz ere tolestura gehiagorekin.

Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Neguaren amaieran eta udaberrian agertzen da, pinuen, izeien eta abarren basoetako lurrean eta humusean.^[4]

Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipar Amerika, Europa, Hego Amerika.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 736 or. ISBN 84-404-0530-8..
↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 536 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 482 or. ISBN 84-505-1806-7..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q108933624
Multimedia: Helvella leucomelaena / Q108933624

i e a Euskal Herriko perretxiko eta onddoak
Agaricales‎	Agaricaceae Agaricus : Agaricus abruptibulbus \| Agaricus benesii \| Agaricus bresadolanus \| Agaricus cappellianus \|Agaricus comtulus \| Agaricus gennadii \| Agaricus impudicus \| Agaricus langei \| Agaricus moelleri \| Agaricus pilatianus \| Agaricus urinascens \| Anis-azpibeltza \| Astaputz elur zuria \| Azpibeltza \| Azpibeltz almendrausaina \| Azpibeltz eraztunbikoa \| Azpibeltz odoltsua \| Azpibeltz tintausain argia \| Azpibeltz tintausain-iluna \| Barrengorria \| Basoetako azpibeltza \| Txanpiñoia Calvatia : Astaputz erraldoia \| Astaputz mailukatua Cyathus : Cyathus stercoreus \| Habia ildaskatua \| Habia leuna Cystoderma : Galanperna arrosa \| Galanperna zinabrio-kolorea \| Galanperna zokousaina Lepiota : Galanperna arre-lilazeoa \| Galanperna lilazeoa \| Galanperna ezkatazorrotza \| Galanperna hiltzailea \| Galanperna usaintsua \| Lepiota magnispora \| Maluta galanperna Leucoagaricus : Galanperna faltsua \| Galanperna zuria Lycoperdon : Astaputz biguna \| Astaputz gonaduna \| Astaputz iluna \| Astaputz udarekara \| Lycoperdon lividum \| Otsoputza \| Trikuputza \| Zaku-astaputza Macrolepiota : Galanperna \| Galanperna erdizuritua \| Galanperna puntaduna Psathyrellaceae : Urbeltz argala \| Urbeltz elurzuria \| Urbeltz gorritzailea \| Urbeltz mikaduna \| Urbeltz ugaria \| Urbeltz zuri-beltza Besteak : Astaputz belzkorra \| Astaputz berunkara \| Galanperna mamigorrizka \| Galanperna piriniarra \| Habia horia \| Larre-astaputza \| Leucocoprinus birnbaumii \| Leucocoprinus brebissonii \| Melanophyllum haematospermum Amanitaceae Amanita : Amanita eliae \| Amanita irintsu \| Amanita mairei \| Amanita proxima \| Ardotsua \| Galdakao lanperna \| Hiltzaile berdea \| Hiltzaile goiztiarra \| Hiltzaile konkorduna \| Kukuma \| Kukumelo ezkatagrisa \| Kukumelo grisa \| Kukumelo gris-marroia \| Kukumelo ilun-horia \| Kukumelo laranja \| Kukumelo luzea \| Kukumelo marroiska \| Kuletoa \| Kuleto faltsua \| Lanperna \| Lanperna ezkatahoria \| Lanperna ezkatazorrotza \| Lanperna horia \| Lanperna iluna \| Lanperna irintsua \| Lanperna limoia \| Lanperna txarra \| Lanperna zuria Limacella : Ardo koloreko limazela \| Limacella guttata \| Limacella illinita Bolbitiaceae : Bolbizio horia \| Konozibea \| Konozibe samurra \| Larre-orribeltza \| Orribeltz arraultzerdia \| Orribeltz berdexka Clavariaceae : Atzapar puntagorria \| Txitxardin horia \| Txitxardin zuria Coprinaceae : Drosofila malkoduna \| Suge-ziza zuriska \| Urbeltz galparduna Cortinariaceae Cortinarius : Builliard sarea \| Cortinarius ochroleucus \| Cortinarius saginus \| Cortinarius salor \| Cortinarius torvus \| Cortinarius triumphans \| Errozitea \| Muki-sare ezpainzimurra \| Muki-sare hankanabarra \| Muki-sare marroia \| Muki-sare orriurdina \| Sare bikaina \| Sare D.D.T. usaina \| Sare hiltzailea \| Sare kanela kolorea \| Sare lila luzea \| Sare marragorria \| Sare mingotsa \| Sare odoltsua \| Sare orriberunkara \| Sare orrigorria \| Sare purpura hiltzailea \| Sare purpurakorra \| Sare ubela \| Sare zuriubela \| Sarehori hiltzailea \| Sarehori polita \| Sarekoa \| Sareokre ezkatatsua \| Sareoliba arbiusaina \| Urdintxua \| Zare zinabrioa Entolomataceae : Aprileko azpiarrosa \| Azpiarrosa goiztarra \| Azpiarrosa hankaberdea \| Azpiarrosa klorousaina \| Azpiarrosa maltzurra \| Errotaria Hydnangiaceae : Lakaria arrunta \| Lakaria ubela Hygrophoraceae Hygrocybe : Ezko arrosa-ubela \| Ezko berdeska \| Ezko gibelgorria \| Ezko gorri-handia \| Ezko gorri-konikoa \| Ezko gorri-txikia \| Ezko herdozuria \| Ezko horia \| Ezko hori-konikoa \| Ezko mingotsa \| Ezkotxoa \| Ezkotxo gorria \| Ezkotxo horia \| Hygrocybe aurantiosplendens \| Hygrocybe citrina \| Hygrocybe murinacea \| Hygrocybe ovina \| Hygrocybe persistens \| Hygrocybe quieta \| Hygrocybe unguinosa Hygrophorus : Baso-ezkoa \| Ezkazuri lingirdatsua \| Ezko almendrausaina \| Ezko elur zuria \| Ezko gibel-gorria \| Ezko hori-zuria \| Ezko kolorebikoa \| Ezko oliba-zuria \| Hygrophorus latitabundus \| Martxoko ezkoa \| Negu-ezkoa \| Olerkari-ezkoa \| Pagadi-ezko zurixka Besteak : Belardi-ezkoa \| Ezko orriarrosa \| Lichenomphalia umbellifera Hymenogastraceae Galerina : Galera hiltzailea Hebeloma : Arbiki argia \| Arbiki azukrerrea \| Arbiki erroduna \| Arbiki falkaduna \| Arbiki pintoa Sorgina : Sorgin zorrotza Inocybaceae : Crepidotus :‎ Txirla arrunta \| Txirla biguna Inozibe : Inocybe dulcamara \| Inocybe praetervisa \| Inozibe hiltzailea \| Inozibe lotsatia \| Inozibe udareusaina \| Inozibe zolaurdina \| Inozibe zuria Lyophyllaceae : Lyophyllum loricatum \| Niktali handia \| Niktali txikia \| Ziza belzkorra \| Ziza erroluzea \| Ziza zaulia \| Ziza zuri-morea \| Zizazuria Marasmiaceae Marasmiellus : Adarretako marasmioa \| Marasmiellus candidus Marasmius : Marasmio gurpiltxoa \| Marasmio jangarria \| Marasmio jangarri faltsua \| Marasmius cohaerens \| Wynne marasmio Mycetinis : Marasmio baratxuria \| Marasmio baratzuri txikia Rhodocollybia : Kolibia gurinkara \| Kolibia hanka-bihurria \| Kolibia herdoildua Besteak : Apo-ziza \| Arrain-ziza \| Kolibia sustraitsua \| Marasmio zolahoria \| Pinotxa-kolibia \| Pleurocybella porrigens \| Shiitakea Mycenaceae Mycena : Kanpaitxo arbiusaina \| Kanpaitxo arrosa \| Kanpaitxo azpiluna \| Kanpaitxo errotaria \| Kanpaitxo esnegorri handia \| Kanpaitxo lingirdatsu horixka \| Mycena acicula \| Mycena arcangeliana \| Mycena crocata \| Mycena galopus \| Mycena inclinata \| Pinotxa-kanpaitxoa Besteak : Belarri mingotsa Omphalotaceae Gymnopus : Gymnopus aquosus \| Gymnopus hariolorum \| Haritz-marasmioa \| Kolibia marroia \| Marasmio arrosa \| Marasmio hankagorria \| Marasmio kirastuna \| Marasmio mordoskatua Physalacriaceae Armillaria : Armillaria ostoyae \| Armillaria tabescens \| Enbor-ziza Besteak : Kolibia erroluzea \| Kolibia lingirdatsua \| Kolibia zolabeltza \| Pinotxa-kolibia mina \| Xerula pudens Pleurotaceae : Belarri landua \| Belarri lurtarra \| Belarri luzea \| Belarri zurixka \| Kardu-ziza \| Pipa-belarria Strophariaceae Hypholoma : Suge-ziza gozoa \| Suge-ziza mingotsa \| Suge-ziza teilakolorea Pholiota : Baso erreetako egur-ziza \| Egur-ziza bidaiaria \| Egur-ziza ezkatatsua \| Egur-ziza horilaranja \| Urrezko egur-ziza Stropharia : Gorotz-sorgin txikia \| Sorgin berdexka \| Sorgin handi-marroia \| Sorgin horixka Besteak : Egur-ziza aldakorra \| Egur-ziza bikaina \| Egur-ziza zola zuria \| Landaburu goiztiarra \| Makal-ziza \| Makalhilkaria \| Sorgin hankaezkatatsua Tricholomataceae Clitocybe : Anis-klitozibe berdea \| Anis-klitozibe zuria \| Basoetako klitozibe zuria \| Bideetako klitozibe zuria \| Bitigar erraldoia \| Errotari faltsua \| Ilarraka \| Inbutua \| Klitozibe errotsua \| Klitozibe kolorebikoa \| Klitozibe teilakolorea \| Klitozibe zikinusaina \| Klitozibe zilborduna \| Klitozibe zolalodia Lepista : Klitozibe ezpaingorria \| Larramendi-ziza \| Ziza ahul-hankaurdina \| Ziza hankamorea \| Ziza hankaurdina \| Ziza mordoskatua \| Ziza usaintsua \| Ziza zuri-urdina Leucopaxillus : Bitigar hirukolorea \| Bitigar horiska \| Bitigar mingotsa \| Bitigar sendoa \| Klitozibe erraldoia Melanoleuca : Melanoleuca cognata \| Ugatz-ziza argia \| Ugatz-ziza arrunta \| Ugatz-ziza handia \| Ugatz-ziza hankalaburra Tricholoma : Kirats-ziza horia \| Kirats-ziza zuria \| Makaldi-ziza \| Negrilla ziza horikorra \| Pinu-ziza arrunta \| Pinudi-ziza marroia \| Zaldun-ziza orrihoria \| Zaldun-ziza orrizuria \| Ziza arrea \| Ziza behigorria \| Ziza berde-beltza \| Ziza eraztun-horia \| Ziza erraldoia \| Ziza ezkatabeltza \| Ziza hori-marroia \| Ziza ilun-hankahorixka \| Ziza laranja \| Ziza marroia \| Ziza marroi ezkatatxikia \| Ziza marroi-irinusaina \| Ziza marroi-usain gabea \| Ziza mingotsa \| Ziza nabarra \| Ziza ubelska-puntaduna \| Ziza usozuria \| Ziza xaboi usaina \| Ziza zuri-marroia \| Ziza-ilun lilakorra \| Zizazuri mingotsa Besteak : Belarri orrihoria \| Collybia tuberosa \| Klitozibe beltza \| Sare orrizuria \| Urri-ziza \| Ziza orrilila \| Zumar ziza Besteak : Ardagaitxoa \| Hemimycena cucullata \| Idi-mihia \| Kosko-ziza zetatsua
Auriculariales	Auriculariaceae : Judasen belarria \| Mukibelarri zonatua \| Mukiziza beltza \| Mukiziza gorria
Boletales	Boletaceae Boletus : Boletus fechtneri \| Boletus lateritius \| Boletus pseudoregius \| Boletus rhodopurpureus \| Boletus speciosus \| Onddo pinua \| Onddo purpura \| Onddobeltza \| Udako onddozuria \| Udazkeneko onddozuria Leccinum : Artadi onddo belzkorra \| Leccinum leucopodium \| Leccinum quercinum \| Onddo belzkorra \| Onddo laranja \| Urki-onddoa \| Xarma-onddoa Rubroboletus : Boletus dupainii \| Boletus lupinus \| Boletus rhodoxanthus \| Rubroboletus legaliae \| Satan onddoa Suillellus : Onddo zikina \| Quelet onddoa Besteak : Astaputz-onddoa \| Onddo arrea \| Onddo astuna \| Onddo azpilimoia \| Onddo biguna \| Onddo erregea \| Onddo ezkatatsua \| Onddo gorria \| Onddo hankaederra \| Onddo hankagorria \| Onddo hankazorrotza \| Onddo iodousaindua \| Onddo mingotsa \| Onddo urregorria \| Onddozuri mingotsa \| Piper-onddoa Gomphidiaceae : Alertze-lerdekia \| Lerdeki arrosa \| Lerdeki hankahoria \| Lerdeki marroia Gyroporaceae : Onddo gaztaina \| Onddo urdinkorra Paxillaceae : Haltza-onddoa \| Orri-onddo hankabeltza \| Orri-onddo hiltzailea \| Paxillus filamentosus Rhizopogonaceae : Sasiboilur arrosa \| Sasiboilur horia Sclerodermataceae : Astaputz arrunta \| Astaputz izarra \| Astaputz tintatzailea \| Astaputz ubelska \| Scleroderma areolatum \| Scleroderma cepa Suillaceae : Bellini Pinudi-onddoa \| Onddo apaina \| Onddo kofaduna \| Onddo lingirdatsua \| Pinudi-onddo horia \| Pinudi-onddo klorousaina \| Pinudi-onddo likina \| Pinudi-onddo pikorduna \| Pinudietako behi-onddoa \| Suillus collinitus Besteak : Izarputz higrometroa \| Orri-onddo hankagabea \| Zizahori faltsua
Cantharellales	Cantharellaceae : Friesi saltsa-perretxikoa \| Pseudocraterellus undulatus \| Saltsa-perretxiko aranusaina \| Saltsa-perretxiko horia \| Saltsa-perretxiko horiluna \| Zizahoria Clavulinaceae : Atzapar hauskara \| Atzapar zimurra \| Atzapar zuria Hydnaceae : Tripaki argia \| Tripaki gorrixka Besteak : Saltsa-perretxiko beltza
Geastrales	Geastraceae : Izarputza \| Izarputz beltza \| Izarputz gorriska \| Izarputz hirukoitza \| Izarputz nanoa
Gloeophyllales	Gloeophyllaceae‎ : Hesola-ardagaia \| Larruki ubela
Gomphales	Clavariadelphaceae‎ : Joiki arrunta \| Joiki gozoa Gomphaceae : Atzapar ederra \| Atzapar horia \| Atzapar urregorria \| Iltze ubela
Hymenochaetales	Hymenochaetaceae‎ : Inonotus : Donostiako ardagaia \| Inonotus obliquus \| Lizar-ardagai iletsua Phellinus : Ardagai beltza \| Ardagai sendoa \| Sagasti-ardagaia \| Supizteko zume-ardagaia Besteak : Arte-enborretako ardagaia \| Onddo-ardagai iraunkorra
Pezizales	Discinaceae : Mitra marroia \| Mitra muina Helvellaceae‎ : Helvella‎ : Helvella fusca \| Helvella solitaria \| Kaliza arrunta \| Kaliza hankaluzea \| Kaliza zuri-beltza \| Mitra beltza \| Mitra malgua \| Mitra zuria Morchellaceae‎ : Karraspina arrunta \| Karraspina ditarea \| Karraspina elata \| Karraspina horaila \| Karraspina konikoa \| Katilu zaintsua \| Sasikarraspina Pezizaceae‎ : Argizarizko katilua \| Katilua \| Katilu esnehoria \| Katilu marroi haundia \| Katilu marroi-oliba \| Katilu xixkuduna \| Koroa ubela Pyronemataceae‎ : Katilu iluna \| Katilu laranjaa \| Zedro-katilua Rhizinaceae‎ : Kaparra Sarcoscyphaceae : Sarcoscypha \| Txanogorritxua Tuberaceae‎ : Boilurra edo trufa a \| Boilur beltza \| Boilur txikia \| Grisola jatorra \| Neguko boilurra \| Txerri-grisola \| Udako boilurra
Phallales	Phallaceae : Etsai zakila \| Izar gorria \| Kaiola gorria \| Txakur-zakila
Polyporales	Fomitopsidaceae : Alertze-ardagaia \| Antrodia serialis \| Ardagai ezpaingorria \| Fomitopsis rosea \| Haritz-ardagaia \| Pinu-sustraietako ardagaia \| Urki-ardagaia Ganodermataceae : Ardagai pipa \| Ardagai zapala \| Ganoderma resinaceum Meripilaceae : Ardagai erraldoia \| Ardagai hostotsua Polyporaceae‎ : Daedaleopsis : Ardagai gorrikorra \| Arte-ardagaia \| Gerezi-ardagaia Lentinus : Katamotz-belarria \| Motzondo-belarri ilaunduna \| Neguko onddo-ardagaia Polyporus : Ardagai ezkatatsu-handia \| Ardagai ezkatatsu-txikia \| Onddo-ardagai zolabeltza Trametes : Ardagai konkorduna \| Larruki ilelatza \| Larruki koloreanitza Besteak : Ardagai gorria \| Ardagai horia \| Ardagai mehea \| Arteadar-ardagaia \| Motzondo-belarri leuna \| Supizteko ardagaia Besteak : Ardagaia \| Azalore belakia \| Lur-ardagaia \| Pago-azal ubela
Russulales	Hericiaceae : Auntz-bizarra \| Tripaki hankagabea Russulaceae : Esnekia (Lactarius) : Esneardotsua \| Esnegorria \| Esnegorri faltsua \| Esnehorikor arrunta \| Esneki argia \| Esneki arrunta \| Esneki gibelkolorea \| Esneki hankazulatua \| Esneki laranja \| Esneki teilamina \| Esneki zikina \| Esneki zonaduna \| Esneki zuri-orriarrosa \| Esneki zuri-orribildua \| Esneki zuri-orrizabala \| Hurrizti-esneki berdea \| Istinga-esnekia \| Kanfor-esnekia \| Lactarius acerrimus \| Lactarius acris \| Lactarius circellatus \| Lactarius decipiens \| Lactarius fluens \| Lactarius glyciosmus \| Lactarius lilacinus \| Lactarius pubescens \| Lactarius romagnesii \| Lactarius rubrocinctus \| Lactarius subdulcis \| Lactarius tabidus \| Lactarius vietus \| Pagadi-esneki berdea Russula : Gibel beltz-ubela \| Gibel hori-ubela \| Gibel kamalehoia \| Gibel karramarroa \| Gibel kuletoa \| Gibel-laranja orinduna \| Gibelaranja hankagorria \| Gibelaranja orinduna \| Gibelarrosa goiztiarra \| Gibelarrosa horikorra \| Gibelarrosa liraina \| Gibelberde iluna \| Gibelberde orrikrema \| Gibelberde orrizuria \| Gibelgorria \| Gibelgorri geraniousaina \| Gibelgorri hankagogorra \| Gibelgorri okagarria \| Gibelgorri orriurdinska \| Gibelgorriska eztiusaina \| Gibelgris kirasduna \| Gibelhori hankagrisa \| Gibelhori orrilaranja \| Gibelilun errea \| Gibelilun orrimina \| Gibelilun orritinkoa \| Gibelilun orrizabala \| Gibelilun zuri-beltza \| Gibelmarroi ildaskatua \| Gibelmore hankamorea \| Gibelmore hauskorra \| Gibelokre almendrausaina \| Gibelokre hankazuria \| Gibelokre kirasduna \| Gibelokre konpotausaina \| Gibelokre orrizuria \| Gibeloliba \| Gibelubel iodousaina \| Gibelubel orriahula \| Gibelubel orrikrema \| Gibelubel polita \| Gibelubel puntaduna \| Gibeluraina \| Gibelurdina \| Gibelzuri orribildua \| Gibelzuri orrizabala \| Pinudi-gibelgorria \| Pinudi-gibelubela \| Russula decipiens \| Russula queletii \| Russula veternosa \| Urritxa Besteak : Esnatoa Besteak : Ahuntz-apoa \| Anis-belarria \| Ardagai ezpainzuria \| Atzapar koral-zuria \| Esne arrosakorra \| Onddo-ardagai horia \| Pinu-azal odoltsua
Thelephorales	Bankeraceae : Hydnellum : Hydnellum peckii \| Larru-tripaki anisatua \| Larru-tripaki herdoiltsua \| Larru-tripaki laranja \| Larru-tripaki urdinska Besteak : Larru-tripaki beltza Besteak : Onddo-ardagai beltza \| Tripakilun ezkatatsua