Edukira joan

Dresdengo bonbardaketa

Wikipedia, Entziklopedia askea
(«Dresdenen bonbardaketa» orritik birbideratua)
Dresdengo bonbardaketa
Irudia
Map
Motacarpet bombing (en) Itzuli
aerial bombing of a city (en) Itzuli
Honen parte dastrategic bombing during World War II (en) Itzuli
Denbora-tarte1945eko otsailaren 13a - 1945eko otsailaren 15a
Data1945eko otsailaren 15a
KokalekuDresden
HerrialdeaAlemaniar Inperioa
Pertsona hilak25.000
22.700
Pertsona zaurituak15.930

Dresdengo bonbardaketa deritzo Bigarren Mundu Gerran britainiar eta estatubatuarrek Dresden hiria, Saxonia estatu alemaniarreko hiriburua, airetik egindako bonbardaketari. 1945eko otsailaren 13tik 15era bitartean egindako lau erasoalditan, Royal Air Force (RAF) eta United States Army Air Forces (USAAF) konpainietako 772 bonbaketari astunek leherketa-ahalmen handiko 3.900 bonba eta lehergailu su-eragileak jaurti zituzten hirian[1]. Bonbardaketak eta ondoriozko su-ekaitzak gehiago suntsitu zuten hiriaren erdialdea[2]. 25.000 lagun hil ziren[3]. Ondoren, USAAFen beste hiru aire eraso izan ziren, horietako bi martxoaren 2an hiriko trenbideen sailkapen geltokiaren aurka eta beste bat txikiagoa apirilaren 17an industria guneen aurka.

Gerraosteko eztabaidetan, erasoak justifikatuta ote zeuden aipatzen zutenek, gerraren kausa moral ospetsu bihurtu zuten gertakaria[4][5]. Gerraren azken hilabeteetan erresistentziari eusteko Alemania Naziak egindako borroka etsigarria ulertzen da gaur egun, baina garai hartako inteligentzia zerbitzu aliatuen ebaluazioek bestelako panorama bat margotzen zuten. Zalantzak zeuden ea sobietarrek Alemanian aurrera egiten jarrai zezaketen, eta Alemaniako hegoaldean nazien gotorleku bat ezartzeari buruzko zurrumurruak serioegi hartu ziren[6].

Aliatuek Dresdengo operazioa helburu estrategiko baten bonbardaketa justifikatutzat jo zuten, hamarkada batzuk geroago desklasifikatutako Estatu Batuetako Aire Indarraren txostenek tren eta komunikazio garraiorako zentro garrantzitsu gisa seinalatzen zutena, 110 fabrika eta Alemaniako gerra esfortzua babesten zuten 50.000 langile hartzen zituena. Hainbat ikertzailek geroago baieztatu zutenez, komunikazioetarako azpiegitura guztia ez zen bonbardaketaren helburu izan, ezta hirigunetik kanpo zeuden industrialde zabalak ere. Bonbardaketaren aurkakoek diote Dresden garrantzi estrategiko eskaseko mugarri kulturala zela, eta erasoak zonaldeen bonbardaketa indiskriminatuak izan zirela eta ez zutela proportzionaltasunik izan lorpen militarrekin[7]. Batzuek diote sarraskia gerra krimena izan zela[8]. Nazien propagandak bonbardaketaren hildakoen kopurua eta hilketa masiboa izatea puztu zuen, eta Alemaniako eskuin muturreko askok «Dresdengo bonben Holokaustoa» bezala aipatu dute[9][10].

Gerra ondorengo hamarkadetan, hildakoen kopuruan izan diren aldaketa handiek eztabaida piztu dute, nahiz eta kopuruak, berez, ez diren desadostasun puntu garrantzitsua historialarien artean. Hiriko agintariek bere garaian kalkulatu zuten 25.000 biktima egon zirela, eta kopuru horrek berretsi egin zuen gerora egindako ikerketen kopurua, udalak agindutako 2010eko ikerketa bat barne. 1945eko martxoan, Alemaniako gobernuak 200.000 biktimaren zifra faltsua argitaratzeko agindu zion bere prentsari, eta 500.000 hildako egon zirela esatera iritsi dira[11][12][13]. Inflazio-zifra horiek hainbat hamarkadatan hedatu ziren Mendebaldean, bereziki David Irving Holokaustoaren negazionistak iragarri zuenean 1966an lan egiteko erabili zuen dokumentazioa faltsifikatua izan zela eta zifra errealek 25.000 zifra babesten zutela[14].

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Sir Charles Webster and Noble Frankland. (1961). The Strategic Air Offensive Against Germany 1939-1945 Volume 3: Victory Part 5. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  2. ↑ «The National Archives | Heroes & Villains | Churchill & Dresden | Was Churchill responsible? | Source 1» web.archive.org 2012-08-12 (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  3. ↑ (Ingelesez) Dresden. (2025-02-07). «Dresden historical commission publishes final report» www.dresden.de (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  4. ↑ (Ingelesez) Selden, Mark; So, Alvin Y.. (2004). War and State Terrorism: The United States, Japan, and the Asia-Pacific in the Long Twentieth Century. Rowman & Littlefield ISBN 978-0-7425-2391-3. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  5. ↑ Schaffer, Ronald. (1985). Wings of judgment: American bombing in World War II. Oxford Univ. Pr ISBN 978-0-19-503629-9. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  6. ↑ Overy, Richard James. (2013). The bombing war: Europe 1939-1945. Allen Lane ISBN 978-0-7139-9561-9. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  7. ↑ (Ingelesez) «Dresden was a civilian town with no military significance. Why did we burn its people?» Telegraph.co.uk (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  8. ↑ (Ingelesez) Dresden ruins finally restored. 2004-06-22 (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  9. ↑ (Ingelesez) «60 Years after the Bombing of Dresden: A War of Words» Der Spiegel 2005-02-02 ISSN 2195-1349. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  10. ↑ «Dresden: The wounds have healed but the scars still show - Telegraph» web.archive.org 2017-10-03 (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  11. ↑ Bergander, Götz. (2006). Dresden im Luftkrieg: Vorgeschichte, Zerstörung, Folgen. (Sonderausg. argitaraldia) Flechsig ISBN 978-3-88189-239-1. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  12. ↑ Taylor, Fred. (2004). Dresden, Tuesday, February 13, 1945. (1st ed. argitaraldia) HarperCollins ISBN 978-0-06-000676-1. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  13. ↑ Atkinson, Rick; Atkinson, Rick. (2013). The guns at last light: the war in western Europe, 1944 - 1945. (1. ed. argitaraldia) Holt ISBN 978-0-8050-6290-8. (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).
  14. ↑ «Real History and the Dresden air raids 1945» fpp.co.uk (Noiz kontsultatua: 2025-02-10).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Dresdengo_bonbardaketa&oldid=10119418"(e)tik eskuratuta