Durvillaea antarctica
| Durvillaea antarctica | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Chromista |
| Filuma | Ochrophyta |
| Klasea | Phaeophyceae |
| Ordena | Fucales |
| Familia | Durvillaeaceae |
| Generoa | Durvillaea |
| Espeziea | Durvillaea antarctica [[|]] |
Durvillaea antarctica, Cochayuyo, cachiyuyo, cochaguasca, cochahuasca edo colloy ere deitua,[1], iodo ugariko alga arre jangarria da, Antartika azpiko itsasoetan bizi dena, Txilen, Zeelanda Berrian eta Hego Ozeano Atlantikoan.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Alga handi bat da, 15 metroko luzera izan dezakeena. Bere filoideak ("hostoak"), kolore arre berdexkakoak dira itsasoan daudenean eta arre gorrizta lehortu ondoren. Sendotasun haragitsua dute eta barrualdea abaraska-egitura (panal-egitura) bat da, olatuen erasoari eusteko erresistentzia handia ematen diena. Bere kauloidea ("zurtoina") zirkularra da eta ez du airez betetako espaziorik. Bere kolorea berde argia da eta metro bat luzekoa da lehen filoidea jaio arte. Disko basala edo errizoidea oso egitura indartsua da, eta harkaitzei atxikitzen zaie hausturaren eremuan; izan ere, olatuen etengabeko kolpeari eusteko gai izan behar du, substratutik askatu gabe.
Erabilerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Alga hau komunitate indigena amerikarren elikadura-baliabideetako bat izan da mendeetan, eta gaur egun Txileko gastronomiaren parte da. Txilen kostaldetik atera eta pakete batzuetan lehortu dute. Pisu txikia zutenez, herrialdearen barruan trukatzen zituzten paketeak. Txileko plater askok erabiltzen dute alga hori; gisatuak (ohikoena cochayuyo charkicana da), entsaladak, pastelak eta zopak, eta "cochayuyo marmelada" egiteko erabiltzen dute. Hala ere, azken urtetan kontsumoa murriztu egin da.
Alga hori duten elikagaiei efektu antieskrofulosoak, digestiboak eta tonikoak esleiten zaizkie.
Iraganean, hortzak garatzen ari ziren umetxoek haginka egin ziezaioten erabiltzen zen. Era berean, maputxeek kolore arre oso iluna lortzen zuten zurtoinetatik beren oihalak tindatzeko.
Gaur egun, bada cochayuyo gel bat, fase esperimentalean dagoena, landareen haziak lur txiroak kolonizatzeko substratu nutritibo gisa balio duena eta bideak eraiki ondoren agerian geratzen den lurpean larrea hazteko erabili dena.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Wilhelm de Moesbach, Ernesto. (1992). Botánica indígena de Chile. Museo Chileno de Arte Precolombino ISBN 978-956-13-0970-8. PMC 27990505. (Noiz kontsultatua: 2023-04-24).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1765472
Multimedia: Durvillaea antarctica / Q1765472
Espezieak: Durvillaea antarctica