E1 linea (Euskotren)

Wikipedia, Entziklopedia askea
Matiko ↔ Amara
Euskotren Trena
Euskotren Trena Logo.svg Euskotren E1.svg
Euskotren Amara.jpg
Datu orokorrak
Garraio motaAldiriko trena
EskualdeakBizkaia eta Gipuzkoa,
 Euskal Herria
Geltokiak38
JabeaEuskal Trenbide Sarea
Webguneawww.euskotren.eus
Ustiapena
Hasiera1901eko urtarrilaren 1a
EragileaEuskotren Trena
Ibilgailuak44 (beste linearekin)
Ibilgailuen luzera75 m
Maiztasuna60'
Datu teknikoak
Luzera108,670 km
Galiboa1 000 mm
Abiadura maximoa80 km/h

Euskotren Trenako E1 linea (Euskotrengo 1. linea, lehena) Eusko Trenbideak enpresak Matiko–Bilbo eta Amara–Donostia geltokien artean egiten duen zerbitzua da. Linea mendebaldetik ekialdera doa, Euskal Kostaldetik. Bizkaian, Ibaizabal ibarra hartzen du, Bilbo eta Ermua artean. Ondoren, Eibarrera iritsi eta Deba ibaiaren bidez Gipuzkoako kostalderaino jaisten da.

Lehen bidaia 1901eko urtarrilaren 1ean egin zuen Ferrocarriles Vascongados enpresak, Matiko–Bilbo eta Amara–Donostia arteko geltokietan.

44 geltokietatik 7tan Bilboko metroarekin lotura dago eta 4tan Donostiako metroarekin.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskotren E1.svg linearen ibilbide osoa luzera oso zabalekoa da bere izaerako zerbitzu batentzat (108 km baino gehiago neurtzen du). Ezaugarri horrek teknikoki posible egiten ditu Gipuzkoako eta Bizkaiko hiriburuen arteko bidaiak; hala ere, aldirietako erregimenak (ia 40 geldialdi tarteko), trazadura lerromakurrak eta abiadura txikiak (gehienez 80 km/h) zerbitzu desegokia ematen dute bi hirien arteko harremana estaltzeko, eta teorian 2 ordu eta 3 laurden behar dira bidaia egiteko. Hori dela eta, duela hamarkada batzuetatik hona, bidaiari gehienek zuzeneko autobusa aukeratu dute Bilbo eta Donostia arteko ibilbideetarako, bereziki PESA/Lurraldebuseko (Bilbo-Zarautz-Donostia) DO01 linea,  A-8  autobidearen bidez ordu bat eta laurdeneko harremana estaltzen duena.[1]

Hori dela eta, eta aukera egon arren, Euskotren E1.svg linea gutxitan erabiltzen da Gipuzkoako eta Bizkaiko hiriburuen arteko ibilbide osoa egiteko. Horren ordez, Euskotren E1.svg en helburu nagusia erabiltzaileari bi geltokiren arteko bidaiak — laburrak, oro har — egiteko aukera ematea da, bi hiri handien arteko trenaren etengabeko ibilbidea aprobetxatuz. Nahi duen erabiltzaileak Euskotren E1.svg erabil dezake beti bidaia luzeagoak egiteko. Horrela, lineak zerbitzu "hibrido" gisa balio du aldirietako baten eta distantzia ertaineko (edo eskualdeko) beste baten artean, eta, edonola ere, zehaztasun handiagoa ahalbidetzen du bidaiaren hasierako eta amaierako puntuetan, kostu merkeagoarekin eta bidaia-denbora luzeago baten truke. Renfe Intercity eskualdeko zerbitzuaren antzeko filosofia da: ibilbide ertain eta luzeko zerbitzu baten arteko hibridoa.[2]

Eskualdeko zerbitzuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Historian zehar, 1982tik 2013ra, Euskotrenek aldiriko zerbitzuez gain, Bilbo eta Donostia arteko eskualdeko zerbitzuak (edo "distantzia ertainekoak") ere eskaini ditu. Zerbitzu historikoetako batzuk, Bidexpress (1987an inauguratua, 1990eko hamarkadaren hasieran desagertua) eta Euskopullman, 1998 eta 1999 artean existitu zen gama altuko zerbitzua dira. Erregimen horretan, eta kasuan kasuko zerbitzu zehatzaren arabera, trenak goiburuko geltokietatik abiatzen ziren – Amara Donostian eta Atxuri Bilbon, garai hartan – eta ibilbide osoa bitarteko geltoki nabarmenetan bakarrik egiten zuten, hala nola Boluetan (Bilboko metroarekin 1997tik izandako korrespondentzia), Zornotzan edo Eibarren. Horrek bidaia-denbora asko aurreztea zekarren. Eskaerak behera egin zuenez, egunez eguneko harremanen kopurua gutxituz joan zen pixkanaka, baina konpainiak zenbait zerbitzu erdizuzen eskaintzen jarraitu zuen, izendapen espezifikorik gabe ere, harik eta 2013aren hasieran behin betiko kentzea erabaki zuen arte.[3]

Azpiegitura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erabiltzaileak sarrien desplazatzen diren herrien arteko harremanak sendotzeko, Euskotren E1.svg eko trenen zati bat bakarrik erabiltzen da Bilbotik Donostiara egiten diren ibilbide osoetan, eta alderantziz. Hala, tren gehienek bidaia laburragoak egiten dituzte, eta, beraz, hiriburu horietako metropoli-eremuetatik igarotzen diren line-zatiak maizago egiten dira, aldirietako erregimen beraren barruan.

Matiko–Bilbo eta Amara–Donostia arteko ibilbide osoa egiten duen Euskotren E1.svg lineaz gain, honako hauek ere badaude:

Aurrekoez gain, badira izen zehatzik gabeko ohiko beste harreman batzuk ere, hala nola Bilbo Zornotzarekin, Elgoibarrekin, Debarekin eta abarrekin lotzen dutenak, errefortzu-unitateen trafikoa aprobetxatzeko planifikatuta daudenak, edo beste linea batera bideratzen direnak — Amorebietatik, adibidez, Euskotren E4.svg linearen adar propioa abiatzen da Bermeoraino. 2014tik, goizetan eta eguerdian astelehenetik ostiralera, zerbitzu erdizuzenak eskaintzen dira Durangotik eta Trañatik Bilbora Euskotren 1D.svg ibilbidearen barruan, tarteko geltoki ia guztiak alde batera utzita.

Aipatu behar da, halaber, Kukullaga-Etxebarri eta Matiko–Bilbo geltokien arteko azken zatia Bilboko metroari dagokiola, eta bertatik egiten dela Bilboko metroaren 3. linea linearen zerbitzua; horrela, tartean maiztasuna are handiagoa da, metroari dagokiona, gutxienez tren bat 7,5 minutuan behin. Zuzeneko erregimeneko trenek geltokiak egiten dituzte metro-sareko geltokietan.[4]

Geltokiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geltokia Gunea Udalerria Konexioak
    Matiko 1. gunea Bilbo Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E3.svg Euskotren E4.svg 
Euskotren Trena Logo.svg Bilboko metroaren 3. linea 
    Uribarri 1. gunea Bilbo Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E3.svg Euskotren E4.svg 
Euskotren Trena Logo.svg Bilboko metroaren 3. linea 
    Zazpikaleak 1. gunea Bilbo Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E3.svg Euskotren E4.svg 
Símbolo del Metro de Bilbao.svg Bilboko metroaren 1. linea Bilboko metroaren 2. linea Euskotren Trena Logo.svg Bilboko metroaren 3. linea 
    Zurbaranbarri 1. gunea Bilbo Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E3.svg Euskotren E4.svg 
Euskotren Trena Logo.svg Bilboko metroaren 3. linea 
    Txurdinaga 1. gunea Bilbo Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E3.svg Euskotren E4.svg 
Euskotren Trena Logo.svg Bilboko metroaren 3. linea 
    Otxarkoaga 1. gunea Bilbo Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E3.svg Euskotren E4.svg 
Euskotren Trena Logo.svg Bilboko metroaren 3. linea 
    Kukullaga 2. gunea Etxebarri Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E3.svg Euskotren E4.svg 
Euskotren Trena Logo.svg Bilboko metroaren 3. linea 
    Etxebarri 2. gunea Etxebarri Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E4.svg 
    Ariz–Basauri 2. gunea Basauri Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E4.svg 
    Zuhatzu–Galdakao 2. gunea Galdakao Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E4.svg 
    Usansolo 2. gunea Galdakao Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E4.svg 
Euskotren Autobusa Logo.svg Galdakaoko ospitalea 
    Bedia 3. gunea Bedia Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E4.svg 
    Lemoa 3. gunea Lemoa Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren E4.svg 
    Amorebieta 3. gunea Zornotza Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
    Euba 3. gunea Zornotza Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
    Durango 4. gunea Durango Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
Logo Purple Bus.svg Araba Bus - 18.png 
    Traña 4. gunea Abadiño Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
    Berriz 4. gunea Berriz Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
    Zaldibar 4. gunea Zaldibar Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
    Ermua 5. gunea Ermua Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren 1T.svg 
    Errotabarri 5. gunea Ermua Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren 1T.svg 
    San Lorentzo 5. gunea Ermua Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren 1T.svg 
    Unibertsitatea 5. gunea Eibar Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren 1T.svg 
    Amaña 5. gunea Eibar Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren 1T.svg 
    Ardantza 5. gunea Eibar Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren 1T.svg 
    Eibar 5. gunea Eibar Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg Euskotren 1T.svg 
    Azitain 5. gunea Eibar Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
    Elgoibar 5. gunea Elgoibar Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1D.svg 
    Toletxegain 5. gunea Elgoibar
    Altzola 5. gunea Elgoibar
    Mendaro 5. gunea Mendaro
    Deba 5. gunea Deba
    Arroa 6. gunea Zestoa
    Zumaia 6. gunea Zumaia Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
    Zarautz 6. gunea Zarautz Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
    San Pelaio 6. gunea Zarautz Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
    Aia–Orio 7. gunea Orio Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
    Usurbil 7. gunea Usurbil Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
    Errekalde 7. gunea Donostia Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
Topo karratu.svg Euskotren E2.svg 
    Añorga 7. gunea Donostia Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
Topo karratu.svg Euskotren E2.svg 
    Lugaritz 7. gunea Donostia Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
Topo karratu.svg Euskotren E2.svg 
    Amara 7. gunea Donostia Euskotren Trena Logo.svg Euskotren 1K.svg 
Topo karratu.svg Euskotren E2.svg Euskotren E5.svg 

Geltokien izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus zerrenda: «Euskotrenen geltokiak»

Euskotren Trena sareko geltokiak Euskal Trenbide Sarea enpresak kudeatzen eta mantentzen ditu 2004ko irailaren 2tik. Hala ere, Eusko Trenbideak enpresak ditu trenak eta horiek ustiatzeaz arduratzen da.

Azpiegitura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lineak Bilbo—Donostia burdinbidea bakarrik erabiltzen du, Matiko eta Amara geltokien artean.

Planoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mapa Euskotren E1.svg

Ustiapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Linea Eusko Trenbideak usiatzen du Euskal Trenbide Sareak kudeatutako trenbide eta geltokietan.

Maiztasunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskotren Trenaren Euskotren E1.svg linearen maiztasunak
UDAKO ORDUTEGIA NEGUKO ORDUTEGIA
Astelehenetik Ostiralera Larunbat eta Jaiegunak Astelehenetik Ostiralera Larunbat eta Jaiegunak
5:55 > 19:55 6:52 > 19:52 5:55 > 19:55 6:52 > 19:52
60' 60' 60' 60'

Batez besteko denborak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibilbideko batez besteko denborak adierazgarriak dira, eta trafikoaren edo beste ezusteko batzuen arabera alda daitezke.

Euskotren E1.svg lineak Matiko geltokia honako hauekin komunikatzeko aukera ematen du:[5]

Flota[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun, Euskotren Trenaren flota 44 ibilgailuarik osatzen dute.[6]

Euskotren Trenaren ibilgailuak
Eraikitzailea Modeloa Kopurua Entregatzeko urteak Luzera (m) Eserlekuak Guztizko edukiera
Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles S-900 30 2011 - 2014 69,458 214 400
Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles S-950 14 2016 - 52,458 94 296

Tarifak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Guneak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Linea horrek, guztira, 7 gune zeharkatzen ditu:

Irudiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Gaztelaniaz) «Donostiak eta Bilbok ordu desberdina zutenean» El Diario Vasco 2018-10-25 (Noiz kontsultatua: 2020-07-28).
  2. (Gaztelaniaz) «AGUR 3500» www.mundo-ferroviario.es (Noiz kontsultatua: 2020-07-28).
  3. (Gaztelaniaz) «Euskotrenek Bilbo eta Donostia arteko erdizuzeneko zerbitzua kendu du» El Correo 2013-01-15 (Noiz kontsultatua: 2020-07-28).
  4. (Gaztelaniaz) PRESS, EUROPA. (). «Euskotrenek tren zuzenak jarriko ditu Bilbon, Gernikatik eta Durangotik, urtarrilaren 7tik aurrera» elDiario (Noiz kontsultatua: 2020-07-28).
  5. «Sarrera | Euskotren» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-07-28).
  6. EUSKOTREN S/900 ALDIRIKO TRENA

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]