Edorta Agirre
| Edorta Agirre | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Donostia, 1949ko urriaren 15a (73 urte) |
| Herrialdea |  Gipuzkoa, Euskal Herria |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea, itzultzailea eta kazetaria |
| Kidetza | Udako Euskal Unibertsitatea |
 | |
Edorta Agirre Alonso (Donostia, Gipuzkoa, 1949ko urriaren 15a) euskal idazlea, itzultzailea eta elikadura alorreko kazetaria da. Euskaldun berria. Arrantzale eta sukaldaria izan zen. Euskal Filologian lizentziatu ondoren (1983), irakasle eta itzultzaile aritu da urte askoan.
Kazetari moduan ohiko kolaboratzailea izan da Euskaldunon Egunkarian, Argian eta Berrian, guztira mila artikulu baino gehiago argitaratu ditu horietan.[1] Udako Euskal Unibertsitatean, Gastronomia saileko arduradun izan zen 2000tik 2004ra bitarte.
Elikadura gaietan euskara batuaz idazten aitzindaria izan zen, Sukaldaritzarako hastapenak liburua 1983an argitaratu zuen AEKrekin. Gure hizkuntzan elikaduraz gehien idatzi duen kazetaria izan daiteke. 2014an Elikadura Glosarioa eta Elikadura Hiztegi Entziklopedikoa eskegi zituen. Glosarioak euskal hitza, sinonimoak, (biziduna bada) izen zientifikoa, eta espainolezko, frantsesezko eta ingelesezko baliokideak eskaintzen ditu.[2][3] Hiztegi entziklopedikoan hitzaren etimologia, jatorria, azalpena, kontzeptuaren bilakaera historikoa, balio gastronomikoa, nutrizionala, Euskal Herriarekin daukan lotura, etab. agertzen dira hitz estandarretan; denera, 7.000 sarrera bildu ditu hor.[4][5] 2022an Amantala eta mantela. Philosophia & Oilio zopia liburua argitaratu zuen elikadurari buruz, 500 artikulu bilduta.[6]
1970eko hamarkadan txalaparta, tobera eta musugitarra jole ezaguna izan zen.[7]
Idazlanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Saiakerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Amantala eta mantela. Philosophia & Oilio zopia. Pamiela. ISBN 9786491722595[8][6]
- Baietz okerreko bidea aukeratu! Ehuntxo apustu jan-ed.anaren panoramaz (2010) Alberdania.[9]
- Euskal sukaldaritzaren antropologia (2004). Gaiak.[10]
- Bakailaoa, Tabula monografikoak sailean (2003). Montagud
- Almanaka 2003 (2002) Pamiela.[11][12]
- Sagardoaren platerean (Usurbilgo Sagardo Egunaren lagunak, 2001)
- Sukaldaritzarako hastapenak (1983) Elkar
Hiztegiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Elikadura Glosarioa.[3][2]
- Elikadura Hiztegi Entziklopedikoa. Aurreko datu horien ondotik, hitzaren etimologia, jatorria, azalpena, kontzeptuaren bilakaera historikoa, balio gastronomikoa, nutrizionala, Euskal Herriarekin daukan lotura, etab. agertzen dira hitz estandarretan.[4][13]
Itzulpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Zazpi kontaera paradoxiko: antropologo bat Marten. Oliver Sacks (2003). Gaiak.[14]
- Los españoles y los euskaldunes. Azurmendi, Joxe (1993). Herritar Berri.
- Harris, M.: "Kulturaren enigmak; behiak, txerriak…" (Gaiak, 1995)
- Kandinsky, V.: "Elementu piktorikoez ekarpena" (Gaiak, 1996)
- Chomsky, N.: "Mintzairari buruzko gogoetak" (Gaiak, 1997)
- Lapitz, J.J.: "Gaurregungo sukaldaritza Euskadin" (Espasa-Calpe, 1985)
- McLuhan, M.: “Gutenberg Galaxia” (Gaiak, 1998)
- Urrutikoetxea, J: "Giltzapeko sukaldaritza" (Hiru, 1996)
- Saint-Germain, J: Foie-Grasa (Aurrera, 2002)
- Arzak, J.M.: Errezetak, espainieratik (Bainet, 2004)
- Arzak, J.M.: Mokaduak, espainieratik (Bainet, 2007)
- Arzak, J.M.: Errezetak, espainieratik (Bainet, 2008)
- Arzak, J.M.: Sekretuak, espainieratik (Bainet, 2010)
- Soziolinguistikako Hiztegia (jatorrizkoa: "Diccionari de sociolingüística, Enciclopèdia Catalana") (Mondragon Unibertsitatea, 2005)
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Agirre, Edorta. «Bilatzailearen emaitza: Edorta Agirreren 100 artikulu Berria.eus-en» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ a b Agirre, Edorta. (2014). «Elikadura Glosarioa» calameo.com (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ a b Elikadura hiztegi linean[Betiko hautsitako esteka], Karlos del Olmo Sustatu albistegian (2014-10-14)
- ↑ a b Agirre, Edorta. (2014). «Elikadura Hiztegi Entziklopedikoa» calameo.com (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ Alkaiza Guallar, Saioa. (2014-10-18). «Elikagaien izena eta izana» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ a b Edorta Agirre: Amantala ta mantela. (Noiz kontsultatua: 2022-06-24).
- ↑ «Edorta Agirre egileren araberako bilaketaren emaitzak» www.kmliburutegia.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ «Edorta Agirre: "Janari pista galduz gero, nahi duena salduko digu sistemak"» Gipuzkoako Hitza 2022-06-24 (Noiz kontsultatua: 2022-06-24).
- ↑ Edorta, Agirre. (2010). Baietz okerreko bidea aukeratu! : ehuntxo apustu jan-edanaren panoramaz. Alberdania ISBN 8496310930. PMC 433484658. (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ Edorta, Agirre. (2004). Baietz okerreko bidea aukeratu! : ehuntxo apustu jan-edanaren panoramaz. Alberdania ISBN 8496310930. PMC 433484658. (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ Ase eta gose (Internet Archive) bloga
- ↑ Edorta., Agirre,. (2002). Almanaka 2003 : ase eta gose. Pamiela ISBN 8476813619. PMC 176837236. (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
- ↑ Llorente Arretxea, Oihana. (2014-10-25). «Sukaldaritzako 4.134 hitz eta esanahi jaso eta sarean jarri ditu Edorta Agirrek» GAUR8 (Gara) (Noiz kontsultatua: 2022-06-24).
- ↑ Sacks, Oliver. (2003). Zazpi kontaera paradoxiko: antropologo bat Marten. Gaiak ISBN 8489772673. PMC 434320561. (Noiz kontsultatua: 2019-01-05).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Edorta Agirre Pilar Iparragirre Argia (2002-12-15)
- Edorta Agirre: Amantala ta mantela. Pamiela Youtube, 2022-06-23
- Elikadura Hiztegi Entziklopedikoa. Edorta Agirre. (2014) calameo.com
- Elikadura Glosarioa Agirre, Edorta. (2014). calameo.com
Datuak: Q29364382