Efektu bereziak

Efektu bereziak^[1] telebistan edo zineman bizitza errealean gertatu ezin diren edo filmatu ezin diren giro, pertsonaia edo errealitateak sortzeko erabiltzen diren teknika eta elementu multzo bat dira.^[2] Ikuskizunen munduan ere erabiltzen dira: ikuskizungintza, ilusionismoa, antzerkia, opera, kontzertuak. Adibidez, izarrarteko bidaia bat edo gizaki bat gizotso bihurtzeko erabiltzen dituzte. Efektu bereziak existitzen ez diren objektuak edo izakiak irudikatzeko erabil daitezke, adibidez, herensuge bat, baina gehienetan efektu hori bitarteko arrunten bidez lortzea garestiegia edo arriskutsuegia denean erabiltzen dute. Adibidez, seguruagoa eta merkeagoa izan daiteke eskala txikiko maketa baten leherketa filmatzea, benetako leherketa bat giza eskalan filmatzea baino, aktoreek eta filmaketa-taldeak hiltzeko edo zauritzeko arriskua izan baitezakete. Halaber, zineman, efektu bereziak ere erabiltzen dituzte, aldez aurretik ohiko baliabideekin filmatutako elementu errealak hobetzeko. Hori egiteko, elementuak plano batean sartu edo atera daitezke, edo filmatzeko unean zeuden objektuak hobetu. Askotan, hainbat teknika erabiltzen dira plano edo eszena berean nahi den efektua lortzeko, eta askotan efektu bereziak «ikusezinak» dira, hau da, ikuslea ez da konturatzen ikusten ari den irudia edo sekuentzia benetan efektu berezia dela. Horren adibide dira film historikoen dekoratuak, non arkitektura eta inguruak efektu berezien bidez birsortzen dituzten.