Ekain (leizea)

Ekain
Ekainberriko zaldiak.
Ekain (leizea) Ekain (leizea) (Gipuzkoa)
Udalerria	Deba
Koordenatuak	43° 14′ 12″ N, 2° 16′ 32″ W
Bisitagarria	Ez
Margoak	Bai
Aztarnak	Bai

Altamirako leizea eta Espainia iparraldeko paleolitoko labar-artea1 UNESCOren gizateriaren ondarea
Animalia-asoziazioa Ekain leizeko panel handian Leroi-Gourhanen paradigmaren arabera
Mota	Kulturala
Irizpideak	i, iii
Erreferentzia	310
Kokalekua	Euskal Herria Espainia
Eskualdea2	Europa / Ipar Amerika
Izen ematea	2008 (XXXII. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena

Ekain Deban (Gipuzkoa) dagoen leizea da, Goi Paleolitokoa. Ezaguna da batez ere Madeleine aldikoak diren labar-pinturak direla-eta.

1969ko ekainean topatu zituzten Rafael Rezabal eta Andoni Albizurik, Azpeitiako "Antxieta" kultura taldekideak zirenak.

Benetako leizeak ez daude bisitarientzat zabalik, baina Zestoan koben erreplikak daude, non, pinturen kopiak ikusgai dauden.

2008an UNESCOk kobazuloak Gizateriaren Ondaretzat izendatu zituzten, Santimamiñe eta Altxerrirekin batera.

Galeriak

• Zaldiei: Hemen topa daitezke zaldiak irudikatzen dituzten hemeretzi pintura.
• Auntzei: Lau ahuntz, bi orein eta izokin bat margoturik daude bertan.
• Artzei: Bi hartz daude margotuta galeria honetan.
• Azkenzaldiei: Azken zazpi zaldi ikus daitezke bertan.

Ekainberri

2008ko irailean Zestoan zabaldu zuten Ekainberri zentroa, labar-pinturen kopiak eta kobazuloaren egitura bera barne hartzen dituena, bisitagai.

2009ko ekainerako, Ekain Fundazioko idazkariak, Pilar Azurmendik iragan urrian haitzuloaren erreplikak ateak ireki zituenetik, 31.000 mila bisitari bertatik igaro direla adierazi zuen.

Arte frankokantaurikoaren aldea (Madeleine aldikoa).

Marrazten zutena jaten al zuten?

Ikerketa osoak frogatu du labar-arteak ehiza ez zuela helburu, marraztutako faunak ez baitu loturarik leizetan aurkitutako hondakinekin. Zenbait haitzulotan, Ekainen hain zuzen ere, zaldi pinturak gai nagusia bada ere, ahuntza zen espezie ehizatuena.

Fauna	Ekain haitzuloan pintatua	Ekain haitzuloko Goi-Madeleine aldian ehizatua
Zaldia	60% ±	0,5% ±
Bisontea eta uroa	20% ±	1% ±
Ahuntza	10% ±	65% ±
Oreina	5% ±	4% ±
Hartz arrea	5% ±	∅
Errinozeroa	5% ±	0,5% ±
Arraina	5% ±	∅
Leize-hartza	∅	0'5% ±
Elur-oreina	∅	2%
Sarrioa	∅	4% ±
Orkatza	∅	1% ±

Ekain, zaldiaren santutegia

Antza, Ekain zaldiei eskainitako santutegi bat izan zen. Ekainen topatu dira danera 34 zaldi marrazkiak. Zaldi errepresentazioek bertan dauden animali errepresentazio erdia osatzen dute. Kolore zein beste hainbat ezaugarri dagokienez itxura ezberdinetakoak. Hainbat Przewalski zaldi motara hurbiltzen dira, eta beste hainbat tarpanera. Tarteko itxura duten zaldiak badira ere. André Leroi-Gourhan arkeologoak, “kuaternario artearen zaldi multzorik perfektuena” bezala definitu zituen Ekaingo labar pinturak.

Ekaingo harpeko gelarik zabalenean, forma berezia duen harkaitz bat dago. “Santutegira” sartu orduko ikusten den lehen forma da harkaitz hori eta zaldi baten buruaren itxura duela esan daiteke. Hori izan daiteke arrazoia garai bateko gizakiek Ekain zaldiari eskeinitako santutegitzat aukeratzeko.

Barandiaran berak bere lanetan, labar-artea eta Euskal Mitologiaren zaldiaren inguruko zenbait sinesmenekin lotzen zituen.

Sakontzeko, irakurri: «Zaldia euskal mitologian»

Iruditegia

• 

  Zaldien marrazkiak Ekainberrin.

• 

  Ekainberriko erreplika.

• 

  Ekainberriko zaldia

• 

  Ekainberriko zaldia eta bisontea

• 

  Ekainberriko zaldia.

Ikus, gainera

• Izarraitz

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ekain (leizea)

• (Euskaraz)(Gaztelaniaz)(Frantsesez)Ekainberri zentroa
• (Euskaraz) Ekaingo leizeaz informazio zabala EJko Kultura Sailaren webgunean
• (Euskaraz) Ekaingo haitzulora bisita birtuala
• Ekainberriren egileari elkarrizketa Argia aldizkarian.
• Muniberen artikuloa
• Pottokak eta Ekaingo leizea (bideoak).