El Transparente

El Transparente
Irudi gehiago
Jatorria
Ezaugarriak

El Transparente (gaztelaniaz "gardena") izenez ezagutzen dena Espainiako Toledoko katedraleko deanbulatorioan dagoen erretaula barrokoa da.

Izena

Lanaren izenak katedraleko deanbulatorioko horma lodian irekitako okulu handi batek ematen duen argiztapen bereziari egiten dio erreferentzia, eta erretaularen atzealdean bertan moztutako beste zulo bati, eguzki-argiaren ardatzek sagrarioa jo dezaten. Beheko zulo horri esker, gainera, anbulatorioan dauden pertsonek erretaularen bidez ikus dezakete elizako tabernakulua, egitura "gardena" balitz bezala.

Historia

1729-1732 artean sortu zuten Narciso Tomék eta bere lau semeek (bi arkitekto, margolari bat, eta eskultore bat). Material arin eta mistoen erabilerak (haitzurdina, brontzea, pintura, iztukua) iradoki izan die adituei Berniniren lan baten eragina nabari dela lanean: Erromako San Petri basilika dagoen Petriren Tronuaren erlikiaren eskultura.

Diego de Astorga y Céspedes artzapezpikuaren garaian egin zen, 1720 eta 1734 urteen artean agintaldia izan zuena eta honen hilobia erreataularen oinean dago. Beheko eskuineko izkinan latinez grabatutako inskripzio bat irakur daiteke, non egilearen izena idatzita dagoen.

Ezaugarriak

"Garden" delakoaren diseinua bi altuera-gorputzetan altxatzen den erretaula ahur baten antzekoa da. Bi gorputz hauek lotzen dituen lotura erdiko okulua da, eta aurrean Eukaristiako eguzkia sinbolizatzen duten izpi sorta bat agertzen da. Okulu honen inguruan jarrera kontrajarriak dituzten aingeru talde bat dago antolatuta. Haien inguruan lau goiangeru, Gideonen pasarte batzuk eta profetak daude, eskuetan beren profezien testua duten filakterioak daramatzatenak.

Multzo osoaren ardatza (behetik gora) osatzen du, lehenik aldare-mahaiak, eta gainean Esne Onaren Ama Birjinaren estatua dago, Carrarako marmol zuriz landua eta apaingarri rokoko ugariz apaindutako zutabeek inguratua . Ondoren, brontzezko eguzki batekin apaindutako beirate bat dago . Brontzezko erliebeak ere badaude: ezkerrean, Abigailek ogia eta ardoa eskaintzen dizkio David erregeari; eskuinean, Amimelekek Goliaten ezpata eta ogi sagaratua ematen dizkio Davidi.

Goiko gorputza Azken Afariak hartzen du, tamaina errealekoa baino zertxobait handiagoa, eta gaiak esanahi eukaristikoa du. Goian, Fedearen, Itxaropenaren eta Karitatearen eskulturak ikus daitezke. Taldearen alboetan, San Eugenio eta Santa Leokadiaren irudiak daude (ezkerrean), eta San Ildefonso eta Santa Kasildarena (eskuinean). Gailur gisa, gangaren barrunbe handia ikus daiteke, eta bertatik argia sartzen da. Gai biblikoei buruzko freskoekin apaindutako ganga bat da. Marmolez eta alabastroz zizelkatutako irudien apaingarri handi bat ere badu.

Espainiako Barroko garairik ikusgarrienari dagokion bezala, artelanak mugimendu itxura ematen du. Perspektiba behartuak erakusten ditu, eta horiek, margolan eta eskulturekin batera, espazio minimo batean lortutako distantziaren ilusioa sortzen dute.

Iruditegia

• 
  1842ko grabatu batean.
• 
  Deanbulatorioa, alboko bistan dagoelarik erretaula.
• 
  Okulua behetik ikusia.
• 
  Okuluaren detailea.
• 
  Detailea.
• 
  Andre Mariaren irudia,
• 
  Petriren Tronua (Bernini, Erroma, 1658), inspirazio posiblea.

Kanpo estekak

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, Ingelesezko Wikipediako «Transparente (Cathedral of Toledo)» artikulutik itzuli da; zehazki, 2025-05-03ko bertsio honetatik. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.

• Datuak: Q5352277
• Multimedia: Transparente of Toledo Cathedral / Q5352277