Emily Dickinson

Emily Dickinson
Bizitza
Jaiotza	Amherst, 1830eko abenduaren 10a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Amherst
Heriotza	Amherst, 1886ko maiatzaren 15a (55 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza (Nefritisa)
Familia
Aita	Edward Dickinson
Ama	Emily Norcross
Anai-arrebak	ikusi Lavinia Norcross Dickinson William Austin Dickinson
Hezkuntza
Heziketa	Mount Holyoke College (1847 -
Hizkuntzak	ingelesa
Lanbidea
Lanbidea	idazlea eta poeta
Jasotako sariak	ikusi Emakumeen Arrakastaren Saloi Nazionala  (1973)
Influentziak	Ralph Waldo Emerson
Genero artistikoa	olerkigintza

Emily Elizabeth Dickinson (Amherst, Masachusets, Ameriketako Estatu Batuak, 1830eko abenduaren 10a - Ibid. 1886eko maiatzaren 15a) ingelesezko poeta izan zen, Estatu Batuetako oinarrizko poeten artean dagoena, Edgar Allan Poe, Ralph Waldo Emerson eta Walt Whitmanekin batera. Bizitzako zati handi bat bere aitaren Amhersteko etxetik atera gabe igaro zuen, eta bost poema izan ezik, haren lanaren zatirik handiena argitaratu gabe egon zen bera hil zen arte.

Biografia

Izen handiko familia batekoa zen, komunitatean lotura estuak zituena. Alabaina, Dickinsonek etxean sartuta eman zuen bere bizitzaren zati handi bat. Zazpi urtez Amherst Academy ikastetxean ikasi ondoren, denbora labur batez nesken Mount Holyoke mintegira joan zen, baina berandu baino lehen familiaren etxera itzuli zen. Auzokoen ustez, pertsona bitxia zen, beti zuriz janzten zena eta gonbidatuak agurtzen ez zituena eta, azken urteetan, logelatik ere ateratzen ez zena. Adiskideekiko harreman gehienak gutunen bidez landu zituen.

Ia mila zortziehun poema idatzi bazituen ere, Dickinson bizirik zela hamabi baino ez ziren argitara eman, denak ere egilearen borondatearen kontra. 1886an hil zenean, poeta ezezaguna zen bere inguru gertutik kanpora

Emily Dickinsonen ahizpa txiki Laviniak poema sorta mordoa aurkitu zuen, eta poemok publikatzeko asmoari heldu zion. Hala, 1890. urtean argitaratu zen Dickinsonen lehen liburua, Poems of Emily Dickinson (Emily Dickinsonen poemak) izenburuarekin. Jatorrizko poemak apur bat moldatuta argitaratu zen, puntuazio-zeinuei, izenburuei eta zenbait hitzi zegokienez; izan ere, Dickinsonek gidoi luzeak eta maiuskulak erabiltzen ditu, eta hori da, hain justu ere, bere poemen ezaugarri nabarmenenetako bat. Poema guztiak bildu zituen lehen edizioa 1955ean argitaratu zen, Thomas H. Johnson-ek apailatuta. Beste edizio kanoniko bat ere badago, Ralph W. Franklin-ek 1998an eginikoa.

Adituek ia aho batez onartzen dute Emily Dickinson Ameriketako Estatu Batuek inoiz izan duten poetarik handienetakoa dela.

Euskaraz

• Munduko Poesia Kaierak: Emily Dickinson (Susa, 2014; itzultzailea: Angel Erro). Poemen antologia bat.

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Emily Dickinson

• Munduko Poesia Kaierak: Emily Dickinson (bildumaren zuzendari Beñat Sarasolaren hitzaurrearekin)
• Ingelesezko literatura
• Amerikako literatura