Enid Blyton

Enid Blyton
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Enid Mary Blyton
Jaiotza	East Dulwich eta Londres, 1897ko abuztuaren 11
Herrialdea	Erresuma Batua
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Hampstead eta Londres, 1968ko azaroaren 28a (71 urte)
Hobiratze lekua	Golders Greeneko Erraustegia
Heriotza modua	berezko heriotza: Alzheimerra
Familia
Ezkontidea(k)	Hugh Alexander Pollock (1924ko abuztuaren 28a - 1943); Kenneth Fraser Darrell Waters (en) (1943ko urriaren 20a - 1967ko irailaren 12a)
Seme-alabak	ikusi Gillian Baverstock; Imogen Smallwood;
Hezkuntza
Heziketa	Ipswich High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, eleberrigilea, poeta, maisu/maistra, haur literaturaren idazlea, gidoilaria eta irakaslea
Lan nabarmenak	ikusi Bostak; The Secret Seven (en) ; Noddy (en) ; Child Whispers (en) ; The Enid Blyton Adventure Series (en) ; The Enchanted Wood (en) ; The Naughtiest Girl in the School (en) ; The Naughtiest Girl Again (en) ; The Adventurous Four (en) ; The Twins at St. Clare's (en) ; Bostak eta uharteko altxorra; Five on Finniston Farm (en) ; Five on Kirrin Island Again (en) ; Five on a Hike Together (en) ; Five on a Secret Trail (en) ; The Magic Faraway Tree (en) ; The Land of Far-Beyond (en) ; The O'Sullivan Twins (en) ; The Mystery of the Burnt Cottage (en) ; Summer Term at St. Clare's (en) ; Five Run Away Together (en) ; The Island of Adventure (en) ; The Mystery of the Disappearing Cat (en) ; The Second Form at St. Clare's (en) ; Claudine at St.Clare's (en) ; Fifth Formers of St. Clare's (en) ; Bostak kontrabandisten muinoan; The Mystery of the Secret Room (en) ; The Naughtiest Girl is a Monitor (en) ; The Castle of Adventure (en) ; First Term at Malory Towers (en) ; Bostak karabanan; The Folk of the Faraway Tree (en) ; The Mystery of the Spiteful Letters (en) ; The Mystery of the Missing Necklace (en) ; The Valley of Adventure (en) ; Five Go Off to Camp (en) ; The Mystery of the Hidden House (en) ; Third Year at Malory Towers (en) ; Five Get Into Trouble (en) ; The Mystery of the Pantomime Cat (en) ; Five Fall Into Adventure (en) ; The Mystery of the Invisible Thief (en) ; The Mystery of the Vanished Prince (en) ; Five Have a Wonderful Time (en) ; The Mystery of the Strange Bundle (en) ; Five Go Down to the Sea (en) ; The Mystery of Holly Lane (en) ; Five Go to Mystery Moor (en) ; The Mystery of Tally-Ho Cottage (en) ; The Mystery of the Missing Man (en) ; Five Go to Billycock Hill (en) ; The Mystery of the Strange Messages (en) ; Five Get into a Fix (en) ; Five Have a Mystery to Solve (en) ; Five Are Together Again (en) ;
Izengoitia(k)	Enid Blyton
Genero artistikoa	haur literatura
	enidblytonsociety.co.uk

Enid Mary Blyton (1897ko abuztuaren 11, East Dulwich, Londres – 1968ko azaroaren 28a, Hampstead, Londres) ingeles idazle bat izan zen. Haur literaturan nabarmendu zen, Enid Blyton bere ezkongabe izenaz nahiz Mary Pollock ezkondu izenaz 600 idazlan baino gehiago idatzi zituen.

Zeozerrengatik oroitua baldin bada, haur literaturan mundu mailan ezagunak diren Bostak ("The Famous Five") haur koadrila edo taldearen sortzailea izateagatik da. Koadrila hau bere eleberrietako protagonista nagusia da, istorio horietako misterioak eta bitxikeriak ikertu ohi dituztelarik.

Hiru istorio mota ditu:

Egoera berezietan krimenak edo misterioak argitzen dituzten haurrak, era guztietako abenturetatik pasatzen.
Bigarren mota emakume-barnetegietan garatzen da, eta haren bilbeak garrantzi handiagoa ematen die eguneroko egoerei.
Hirugarren mota fantasia da. Liburu horietan haurrak mundu magiko batean bizi dira, eta maitagarriak, iratxoak, gnomoak, elfoak eta fantasiazko beste izaki batzuk aurkitzen dituzte.

Idazkeraren ezaugarriak

Ezaugarri nagusi bat du Enid Blytonen literatura-lanak: normalean, lagun-taldeak agertzen dira, eta, sarritan, helduengandik at jarduten dute, askotan detektibe gisa; horrez gain, hainbat telesail egin ditu, barneratze-erregimenean dauden emakume-ikastetxeetan girotuta. Bere liburuek arrakasta handia izan dute herrialde askotan, eta itzulpenak egin dira alemanez, txineraz, finlandieraz, frantsesez, eslovakieraz, espainieraz, hebreeraz, katalanez, holandarrez, japonieraz, portugesez eta suedieraz, besteak beste. Index Translationum-en arabera (2007ko otsaileko datuak), Blyton munduko bosgarren autore ezagunena da, 3.300 itzulpen baino gehiago eta 400 milioi kopia baino gehiago saldu ditu. Ospe hori ez dator bat literatura-kritikari dagokionarekin, txarto ikusten baitute kritikariek Blytonek behin eta berriz errepikatzen dituela formula narratiboak. 600 liburu baino gehiago argitaratu zituen. Baina batzuentzat liburu interesgarriak dira, hala ere.^[1]^[2]

«	Orain hogei bat urte literaturaren mundua deskubritu nuen. Beti izan naiz oso irakurtzalea, umetatik. Gogoan daukat, libre neuzkan arratsaldetan (beti izan ditut eskolaz kanpoko asko), askaltzen nuen bitartean, irakurri egiten nuen. Ia liburu guztiak laranja edo mandarina zipriztinez beteta neuzkan! Orduan sasoian Enid Blyton-en liburuak irakurtzen nituen/genituen.—Oraintxe bertan gaztelaniazko Wikipedian begiratu dut eta oso gaizki jartzen dute: “Estiloaren eta lexikoaren pobreziak ez du laguntzen literaturarako zaletasuna garatzen. Oro har, literatura mota horrek ez du elikatzen eta gizentzen". Nire ustez, asko horrela zaletu ginen, hala ere!—. Niri, gehien “La traviesa Elizabeth”-en trilogia gustatu zitzaidan. “Los cinco” baino gehiago.	»
—Leire Narbaiza^[1]

Enid Blytonen Bostak bildumako liburuak

Bostak eta uharteko altxorra(1) (Five on a treasure island,1942)
Bosten abentura berri bat(2) (Five go adventuring again, 1943)
Bostak ihesi(3) (Five run away together, 1944)
Bostak kontrabandisten muinoan(4) (Five go to Smuggler's Top, 1945)
Bostak karabanan(5) (Five go off in a caravan, 1946)
Bostak berriro Kirrin Uhartean(6) (Five on Kirrin Island again, 1947)
Bostak kanpinean(7) (Five go off to camp, 1948)
Bostak larri(8) (Five get into trouble, 1949)
Bostak abenturan murgildurik(9) (Five fall into adventure, 1950)
Bosten asteburu bat(10) (Five on a hike together, 1951)
Bostak primeran dabiltza(11) (Five have a wonderful time, 1952)
Bostak itsasertzean(12) (Five go down to the sea, 1953)
(Five go to mystery moor, 1954) (euskaraz argitaratu gabe)
Bostak zoriontsu(13) (Five have plenty of fun, 1955)
(Five on a secret trail, 1956) (euskaraz argitaratu gabe)
(Five go to Billycock Hill, 1957) (euskaraz argitaratu gabe)
Bostak arriskuan(14) (Five get into a fix, 1958)
(Five on Finniston Farm, 1960) (euskaraz argitaratu gabe)
Bostak deabruaren harkaitzetan(15) (Five go to Demon's Rocks, 1961)
Bostak misterio bat argitzen (16)(Five have a mystery to solve, 1962)
(Five are together again, 1963) (euskaraz argitaratu gabe)

Beste liburu batzuk

Wikidatan	Izenburua	Urtea
#WD	Book of Brownies
#WD	Child Whispers
#WD	Fifth Formers of St. Clare's
#WD	The Faraway Tree
#WD	The Land of Far-Beyond
#WD	The Mistletoe Farm
#WD	The Mystery of Tally-Ho Cottage
#WD	The Mystery of the Burnt Cottage
#WD	The Mystery of the Missing Necklace
#WD	The Mystery of the Pantomime Cat
#WD	The Mystery of the Secret Room
#WD	The Mystery of the Strange Bundle
#WD	The Mystery of the Spiteful Letters
#WD	The Mystery of the Vanished Prince
#WD	The Naughtiest Girl in the School
#WD	The Second Form at Malory Towers
#WD	The Secret Series
#WD	The Wishing Chair
#WD	Third Year at Malory Towers
#WD	The Mystery of the Invisible Thief
#WD	Noddy Goes to Toyland
#WD	The Adventurous Four
#WD	The Knights of the Round Table
#WD	The Treasure Hunters
#WD	Upper Fourth at Malory Towers
#WD	Last Term at Malory Towers
#WD	Malory Towers	1946
#WD	St. Clare's	1941
#WD	Five Get Into Trouble	1949
#WD	Five Run Away Together	1944
#WD	Five Run Away Together	1954
#WD	The Secret Seven	1949
#WD	The Caravan Family	1945
#WD	Brer Rabbit	1934
#WD	The Island of Adventure	1944
#WD	Claudine at St.Clare's	1944
#WD	The Castle of Adventure	1946
#WD	The Enchanted Wood	1939
#WD	The Enchanted Wood	1939
#WD	The Folk of the Faraway Tree	1946
#WD	The Magic Faraway Tree	1943
#WD	The Mystery of Banshee Towers	1961
#WD	The Mystery of Holly Lane	1953
#WD	The Mystery of the Disappearing Cat	1944
#WD	The Mystery of the Hidden House	1948
#WD	The Mystery of the Missing Man	1956
#WD	The Mystery of the Strange Messages	1957
#WD	The Naughtiest Girl Again	1942
#WD	The Naughtiest Girl is a Monitor	1945
#WD	The O'Sullivan Twins	1942
#WD	The Second Form at St. Clare's	1944
#WD	The Sixth Form at St. Clare's	2000
#WD	The Twins at St. Clare's	1941
#WD	The Valley of Adventure	1947
#WD	In the Fifth at Malory Towers	1950
#WD	Summer Term at St. Clare's	1943
#WD	The Third Form at St. Clare's	2000
#WD	The Rockingdown Mystery	1949
#WD	Faiths of Many Lands	1945
#WD	Last Term at Malory Towers	1951
#WD	Last Term at Malory Towers	1967

Erreferentziak

↑ ^a ^b Narbaiza, Leire. «Literatura eta frustrazioa» Eibar.org (kontsulta data: 2024-05-08).
↑ Txiliku. ««Haurrekin Habilela Beti Sartzen Zaizkik Hire Literaturan»» Argia (kontsulta data: 2024-05-08).

Ikus gainera

Bostak

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Enid Blyton

Enid Blytoni eginiriko erreportaje eta elkarrizketak entzungai eta ikusgai. BBC telebista katea (Ingelesez)
Enid Blyton elkartea (Ingelesez)
Enid Blytoni buruzko webgunea (Ingelesez)
Enid Blytoni buruzko webgunea (Gaztelaniaz)

Datuak: Q192069
Multimedia: Enid Blyton / Q192069

[:0-1] Narbaiza, Leire. «Literatura eta frustrazioa» Eibar.org (kontsulta data: 2024-05-08).

[2] Txiliku. ««Haurrekin Habilela Beti Sartzen Zaizkik Hire Literaturan»» Argia (kontsulta data: 2024-05-08).

[1]

[2]