Ereserki
Ereserkia jainko zein pertsona bat laudatzeko edo gertakari gogoangarri bat ospatzeko egindako musika lana da.[1] Nazio edo estatu bat goresteko egina denean, nazio ereserki deritzo. Hainbat kirol taldek (adibidez, futbol taldeek) ere izaten dute ereserkia.
Antzina, jainkozinotasun baten ohorezko koru-konposizio bat zen, eta liturgia-balio osoarekin itzuli zen Erdi Aroko latinezko literatura kristauan (adibidez, Tomás de Aquinok Corpusaren eguna ospatzeko idatzitako Pange lingua). Hitza grezierazko ὕμνος (hymnos) eratorria da, eta Europako ia hizkuntza guztietara pasatu zen zentzu edo esanahi berean.
Gainera, gertakari hain goren baten musika- edo literatura-irudikapena da, musikan edo testuan irudikatu beharra eragiten duela.
Ereserki bat jainkoei, santu bati, heroi bati edo pertsona ospetsu bati eskainia egon daiteke. Garaipen bat edo beste gertaera gogoangarri bat ospatzeko edo pozaren berri emateko ere erabil daiteke; kasu horretan, hobe da oda deitzea. Era berean, musika-konposizio bat izan daiteke, talde bat, eskualde bat, herri bat edo nazio bat identifikatzen duena eta hura interpretatzen dutenak batzen dituena. Azken himno horiek martxak edo olerki lirikoak izan ohi dira.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu. |
Himno zaharrenen artean, errege-himno sumertarrak eta grekoak daude (K.a. III. milurtekoaren amaiera), Gran Himno a Atón, Antzinako Egiptoko Ajenaton faraoiak konposatutakoa, Vedasek, hinduismoaren tradizioko himnoen bilduma batek, salmoek, judaismoaren kanta-bilduma batek, Gathek, Ahura Mazdaren ohoreko himnoek eta Ugarit-en himnoak osatua.
Antzina idatziz jasotako musikarik zaharrena hurrita kanta bat da, Nikkal jainkosari eskainitako kuneiforme ugaritiko silabikoan idatzitako ereserkia.[2]
Himnoen mendebaldeko tradizioa himno homerikoekin hasten da. Himno greko zaharren bilduma bat dira, K.a. VII. mendean idatziak, eta Antzinako Greziako erlijioaren jainkoak goraipatzen dituzte. K.a. III. mendeko Alexandriako Kalimako poetaren sei himno literarioz osatutako bilduma bat kontserbatu da (Ὕμνοι).
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Ereserki», Euskalterm terminologia banku publikoa
- ↑ Emmanuel Laroche, Le palais royal d' Ugarit 3: Textes accadiens et hourrites des archives Est, Ouest et centrales, 2 vols., edited by Jean Nougayrol, Georges Boyer, Emmanuel Laroche, and Claude-Frédéric-Armand Schaeffer, 1:327–35 and 2: plates cviii–cix (Paris: C. Klincksieck, 1955).
